ΟΙ ΠΥΡΗΝΕΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ

Της Μαριάννας Τζάννε,

 Αποστολή στη Χαλκιδική Φρίξος Δρακοντίδης

Την εποχή της μεγάλης κρίσης και της ανεργίας, την ώρα που η χώρα αναζητεί επειγόντως επενδύσεις, τα επεισόδια στη Χαλκιδική απειλούν να τινάξουν στον αέρα ένα έργο που απασχολεί 1.200 άτομα. Παρά τη δέσμευση του πρωθυπουργού ότι η επένδυση θα προχωρήσει με κάθε κόστος, οι αρνητές της επιμένουν δυναμικά  προτάσσοντας την καταστροφή του περιβάλλοντος.

Οικονομική, κοινωνική και πολιτική ένταση προκαλούν τα επεισόδια στις Σκουριές, σε μια περίοδο που η χώρα αναζητά επειγόντως επενδύσεις για να υπερπηδήσει τα δημοσιονομικά εμπόδια που επιτείνουν η αναβλητικότητα αλλά και το αφιλόξενο οικονομικό και δημοσιονομικό περιβάλλον. Τα θερμά επεισόδια που σημειώθηκαν στη Χαλκιδική την περασμένη Κυριακή βάζουν σε νέα δοκιμασία το έργο που ξεκίνησε πριν από δέκα χρόνια, αλλά δείχνει να διχάζει την κοινωνία και να κουβαλά την κατάρα της ελληνικής μιζέριας. Μεγάλες επενδύσεις που λιμνάζουν, τοπικές κοινωνίες που αντιδρούν και αντιστέκονται, πυροδοτώντας εκρήξεις οι οποίες κινδυνεύουν να δημιουργήσουν ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Βόρειοι και Νότιοι στην ελληνική ύπαιθρο, ανεργία και ακτιβισμός, κόμματα εξουσίας και μικροπολιτική κοντράρονται ανελέητα. 

Η σπίθα σιγοκαίει από καιρό, αλλά το πραγματικό μπουρλότο ακόμη δεν έχει ανάψει, μολονότι τα στρατόπεδα έχουν παραταχθεί από καιρό. Μεταλλωρύχοι από τη Βόρεια Χαλκιδική βλέπουν την επένδυση ως σανίδα σωτηρίας από τη διαρκή οικονομική απαξίωση, την ανέχεια και τον μαρασμό. Ετσι εμφανίζονται αποφασισμένοι για πόλεμο κόντρα στους συντοπίτες τους από τα τουριστικά κέντρα της Χαλκιδικής, οι οποίοι βλέπουν με μισό μάτι την επένδυση, προβλέποντας πλήρη υποβάθμιση του περιβάλλοντος και απαξίωση της ελληνικής γης. Το επιχείρημά τους είναι διαχρονικά το ξεπούλημα των μεταλλείων, που με μια πολιτική και ενορχηστρωμένη επιχείρηση το 2003 μεταβιβάστηκαν από την καναδική ΤVX, αντί 11 εκατ. ευρώ, στην Ελληνικός Χρυσός Α.Ε., στην οποία συμμετείχαν η εταιρεία Ακτωρ και η άγνωστη τότε European Goldfield. 

Η κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή των επεισοδίων έδωσε πολιτική και τρομοκρατική υπόσταση στην υπόθεση, στέλνοντας στον τόπο των επεισοδίων τον υπουργό Δημόσιας Τάξης κ. Νίκο Δένδια. Επαρκή ενημέρωση ζήτησε και ο πρωθυπουργός κ. Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος συναντήθηκε τις προηγούμενες ημέρες με τον κ. Πολ Ράιτ, διευθύνοντα σύμβουλο της Eldorado Gold, ενώ ανέθεσε τη στενή παρακολούθηση του έργου στον υφυπουργό Ανάπτυξης κ. Νότη Μηταράκη και τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος κ. Σταύρο Καλαφάτη. Η εντολή είναι ότι η επένδυση πρέπει να προχωρήσει με «κάθε κόστος», ανοίγοντας τον δρόμο και για την έγκριση της περιβαλλοντικής μελέτης του συγγενικού μεταλλείου των Καναδών επενδυτών στο Πέραμα του Εβρου εντός του επόμενου 10ημέρου.

Πέρσι, η Eldorado Gold ήταν ένας από τους πλέον δραστήριους εργοδότες επί ελληνικού εδάφους, απασχολώντας 1.200 εργαζομένους. Ο πολυεθνικός κολοσσός, που πριν από έναν χρόνο εξαγόρασε τα μεταλλεία της Χαλκιδικής, επένδυσε στην Ελλάδα περίπου 100 εκατ. δολάρια, ενώ για φέτος το προβλεπόμενο επενδυτικό πρόγραμμα αναμένεται να ξεπεράσει τα 300 εκατ. ευρώ, φτάνοντας το 1 δισ. έως το 2016. Οι πυρήνες, όμως, της αντίστασης δείχνουν να αδιαφορούν γι’ αυτούς τους αριθμούς. Προτάσσουν τα νούμερα από τα αρχέγονα δάση που θα αφανιστούν για να γίνει η εξόρυξη και οργανώνουν νέα δυναμική διαδήλωση για σήμερα Κυριακή 24 Φεβρουαρίου.

Πέτρος Στρατουδάκης

«Προτείναμε στο κράτος να πληρώνουμε εκατομμύρια ευρώ αλλά δεν δέχτηκε»

Ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικός Χρυσός μιλά στο «ΘΕΜΑ» για την πρόταση που έκανε πριν από τρία χρόνια στην τότε κυβέρνηση και συζητείται ακόμη, τους επικριτές της επένδυσης, αλλά και τον ρόλο των κομμάτων

Ο ανήσυχος πολιτευτής που είχε βγει στις γειτονιές της Χαλκιδικής για να μαζέψει σταυρούς ήταν κάπως διστακτικός. Στα καφενεία Πολυγύρου οι συντοπίτες του τον είχαν ενθαρρύνει να επισκεφτεί τα γραφεία της Ελληνικός Χρυσός στο Στρατώνι. Εκεί του είπαν «θα μαζέψεις ψήφους, πήγαινε να τους μιλήσεις». Κάπως αμήχανα θα πάρει το θάρρος και θα χτυπήσει την πόρτα της εταιρείας, αν και βαθιά μέσα του ένα κομμάτι του εαυτού του τού έλεγε να φύγει. «Είμαι υποψήφιος βουλευτής και θα ήθελα να σας μιλήσω», είπε δειλά στον 60χρονο άντρα που τον υποδέχτηκε με το πυκνό σταχτί μουστάκι και την όψη λόγιου, που θύμιζε φιγούρα που ξεπήδησε από μυθιστόρημα του Καζαντζάκη. «Το σκέφτηκες καλά να μπεις εδώ μέσα;» θα ξεφύγει από τον οικοδεσπότη, που περιεργάστηκε για κάποια δευτερόλεπτα τον παράξενο επισκέπτη βολιδοσκοπώντας τις προθέσεις του.Ομως για τον κ. Πέτρο Στρατουδάκη, τον διευθύνοντα σύμβουλο της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. που είχε εκείνο το σύντομο τετ α τετ με τον αμήχανο πολιτευτή στα γραφεία της εταιρείας είναι όλοι ευπρόσδεκτοι. Ακόμη και οι βουλευτές που είναι οι πλέον διπρόσωποι επισκέπτες. Φοβούνται να πάρουν δημόσια θέση για τα μεταλλεία για να μη χάσουν ψήφους, αλλά από την άλλη γίνονται πιεστικοί για διορισμούς και βολέματα. Πόσο μάλλον τώρα που η κόντρα παίρνει άλλες διαστάσεις, πασπαλισμένη με δόσεις τρομοκρατίας και απόλυτου αιφνιδιασμού.

Πέτρος Στρατουδάκης, διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.: "Εαν δεν ήμαστε εγώ και ο Κούτρας, τα μεταλλεία δεν θα είχαν αξία"

Η επίθεση της προηγούμενης Κυριακής στο εργοτάξιο της εταιρείας στις Σκουριές δεν είχε προηγούμενο, ωστόσο τα στελέχη της Ελληνικός Χρυσός, που έχουν δει πολλά τα μάτια τους από το 2004 που η εταιρεία έχει εμπλακεί με την εκμετάλλευση μεταλλευμάτων στην περιοχή, εμφανίζονται ψύχραιμοι. Μέσα τους όμως ο φόβος δεν είναι ένα συναίσθημα ανύπαρκτο και σε πολύ προσωπικές στιγμές λυγίζουν. «Εχω φιλίες 40 χρόνων, βγαίνω τις Κυριακές και τους συναντώ σαν ελεύθερος άνθρωπος, δεν θα επιτρέψω σε σεκιουριτάδες να περιφρουρήσουν τη ζωή μου», ξεσπά με οργή στο «ΘΕΜΑ» o κ. Στρατουδάκης, στενός συνεργάτης και συνοδοιπόρος στη μεγάλη περιπέτεια του χρυσού του κ. Δημήτρη Κούτρα, από την εποχή που τα μεταλλεία Κασσάνδρας πέρασαν από την καναδική ΤVX στην Ελληνικός Χρυσός.

«Οταν η ελληνική κυβέρνηση τον πίεζε να αγοράσει τα μεταλλεία με πήρε τηλέφωνο», λέει και συνεχίζει:. «Ηταν -θυμάμαι- παραμονές Χριστουγέννων. Μου είπε ότι πρέπει να δώσουμε λεφτά για τους εργαζόμενους των μεταλλείων. Τον συμβούλευσα να μη δώσει δεκάρα».

Ο επικεφαλής της Ακτωρ θα αψηφήσει τις προτροπές και τα 11 εκατ. ευρώ θα εκταμιευτούν για να αποζημιωθούν οι απελπισμένοι εργαζόμενοι της TVX. Θα ανοίξουν όμως τον ασκό του Αιόλου γιατί θα θεωρηθούν ελάχιστα σε σχέση με την αξία αλλά και τα πάγια των μεταλλείων. Ο κ. Στρατουδάκης αναπτύσσει τα επιχειρήματά του για την απόφαση αυτή και δίνει τις δικές του εξηγήσεις σε όσους επικρίνουν το ευτελές τίμημα που συνοδεύει ως κατάρα τη νεότερη ιστορία της επένδυσης. «Εάν δεν είχαμε βάλει στο έργο τη δική μας υπόσταση, εάν δεν κάναμε τη δική μας προσπάθεια για να γίνει εμπορεύσιμο το ορυκτό, τα μεταλλεία δεν θα είχαν καμία αξία. Η μεταλλευτική δραστηριότητα χρειάζεται επαναπροσδιορισμό, μέσα από τον οποίο θα βγουν και οι αξίες. Γι’ αυτό είχα προτείνει τότε να μη δοθεί δεκάρα», επισημαίνει.

Ομολογεί μάλιστα ότι πριν από περίπου τρία χρόνια υπήρξε πρόταση προς την ελληνική κυβέρνηση να «φορολογηθεί» η Ελληνικός Χρυσός πληρώνοντας royalties (δικαιώματα) εξόρυξης στο Ελληνικό Δημόσιο, όπως συμβαίνει σε όλο τον κόσμο. «Η πρότασή μας ήταν να πάρουμε την τιμή του χρυσού στην πενταετία, να προσδιορίσουμε μια βασική τιμή και μετά να καθορίσουμε ένα ποσοστό-royalty όχι πάνω από 3% επί του τζίρου, που θα διαμορφώνεται ανάλογα με την τιμή του μετάλλου στη χρηματιστηριακή αγορά». Αλλωστε η εταιρεία ισχυρίζεται ότι ένα 30% του τζίρου της πηγαίνει σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, ενώ περί τα 3 εκατ. ευρώ τον χρόνο χρηματοδοτούν τον Δήμο Αριστοτέλη, στον οποίο προΐσταται ως δήμαρχος ο κ. Χρήστος Πάχτας.

Οπως αποκαλύπτει ο κ. Στρατουδάκης, η Ελληνικός Χρυσός είχε προτείνει και κάτι ακόμη στην κυβέρνηση που θα μπορούσε προοδευτικά να φέρει περισσότερα χρήματα για το περιβάλλον. «Με την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων της επένδυσης είχαμε προτείνει στην κυβέρνηση αντί της εγγυητικής των 50 εκατ. ευρώ που καταθέσαμε για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος, να δημιουργηθεί ένα περιβαλλοντικό ταμείο στο οποίο η εταιρεία θα καταθέτει σε μετρητά τα χρήματα που απαιτούνται για την αποκατάσταση περιβαλλοντικών βλαβών. Με την πλήρη αποκατάσταση θα μπορούσαν τα ποσά αυτά να επιστραφούν στην εταιρεία». Ούτε αυτό όμως έγινε αποδεκτό επειδή απαιτούνταν νομοθετική ρύθμιση.

Ο Εμφιετζόγλου και η Μονή Ιβήρων

Καταγόμενος από ένα χωριό των Σφακίων, τη Σκαλωτή, ο κ. Στρατουδάκης είναι από τους ανθρώπους που ακόμη και σε αυτές τις στιγμές της έντασης, της ομφαλοσκόπησης και του προβληματισμού δεν χάνει το χιούμορ του. «Είμαι από ένα χωριό που έχει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό, να βγάζει μάνατζερ», λέει ξεσπώντας σε ένα βροντερό και βραχνό γέλιο με διάθεση αυτοσαρκασμού.

Συμμαθητής και φίλος του καθηγητή και συμβούλου του κ. Αλέξη Τσίπρα, κ. Γιώργου Σταθάκη, παραμένει ταγμένος στην κομμουνιστική Αριστερά. «Εκανα αγώνα για να βγει ο Δραγασάκης γενικός γραμματέας στο ΚΚΕ το 1991 και έχω μοιράσει “Ριζοσπάστη” στα σπίτια», σημειώνει. Νιώθει όμως την ανάγκη να απενοχοποιήσει τον ΣΥΡΙΖΑ για τα πρόσφατα επεισόδια στη Χαλκιδική. «Υστερα από τόσα χρόνια στην περιοχή είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι στον μικρό όγκο των διαφωνούντων υπάρχουν θύλακες από όλα τα κόμματα». Οπως αναφέρει, «οι αντιδράσεις ξεκίνησαν σαν ένα πολιτικό παιχνίδι, στο οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε το λάθος να δώσει πολιτική σκέπη», ενώ επιρρίπτει ευθύνες στο περιφερειακό κομμάτι του κόμματος υποστηρίζοντας ότι δρα ανεξέλεγκτα.

«Οι αντιδράσεις δεν είναι πεδίο που δημιουργήθηκε από κοινωνική ζύμωση, αλλά πεδίο που προσφέρεται για εκμετάλλευση. Ο κ. Τόλης Παπαγεωργίου του Παρατηρητηρίου Μεταλλευμάτων (σ.σ.: από τους σφοδρότερους επικριτές της επένδυσης) γνωρίζω καλά ότι επισκέφτηκε τη Μονή Ιβήρων του Αγίου Ορους μαζί με τον κ. Πρόδρομο Εμφιετζόγλου της Μηχανικής προκειμένου να τους αποτρέψει να μας παραχωρήσουν 900 στρέμματα στην περιοχή των Σκουριών για τα μεταλλεία». Είναι πεπεισμένος άλλωστε ότι η μικροπολιτική, τα τοπικά συμφέροντα και οι χρήσεις γης είναι αυτά που καθορίζουν σήμερα το παιχνίδι στην περιοχή της Χαλκιδικής.

«Μαγειρεύουν» τα royalties στο υπουργείο Περιβάλλοντος

Η πρόταση που κατέθεσε η Ελληνικός Χρυσός για την επιβολή royalties ξεκίνησε να συζητείται στο υπουργείο Περιβάλλοντος όταν ήταν ακόμη υπουργός η κυρία Τίνα Μπιρμπίλη. Ενώ όμως η κυβέρνηση όφειλε να αξιολογήσει την πρόταση των επενδυτών που της άνοιγε τον δρόμο για σημαντικούς και απροσδόκητους πόρους, η συζήτηση σκόνταψε στα συμφέροντα της υπόλοιπης βιομηχανίας μεταλλευμάτων. Το «κοσκίνισμα» πήρε μήνες και τελικά θεσμοθετήθηκε ένα πλαίσιο επιβολής τελών για τα δημόσια μεταλλεία, το οποίο όμως ακόμη δεν έχει εξειδικευτεί για τα ιδιωτικά, αφήνοντας εκτός πεδίου τα βιομηχανικά και λατομικά. Γι’ αυτά θα ισχύσει το υφιστάμενο καθεστώς του 2% επί του τζίρου που προβλέπει ο Μεταλλευτικός Κώδικας υπέρ των δήμων. Κάτι το οποίο, ειδικοί θεωρούν ως δώρο για τους βιομηχάνους του είδους. Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι το νέο καθεστώς για τα ιδιωτικά μεταλλεία που επηρεάζει κορυφαίες βιομηχανίες όπως η S&B, η Μυτιληναίος, η ΛΑΡΚΟ κ.ά. θα οριστικοποιηθεί μέσα στο επόμενο δίμηνο από νομοτεχνική επιτροπή που έχει συσταθεί στο υπουργείο, προβλέποντας ένα ποσοστό από 2% έως 12% ανάλογα με το παραγόμενο προϊόν.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι η αρχική πρόταση ήταν να δημιουργηθεί ένας μαθηματικός τύπος που θα υπολογίζει το ύψος του τέλους ανάλογα με την τιμή του ορυκτού στη διεθνή αγορά ώστε να λαμβάνεται υπόψη το περιθώριο κέρδους της βιομηχανίας. Οι πιέσεις όμως που ασκήθηκαν και ασκούνται στους κόλπους των βιομηχάνων ανατρέπουν τους σχεδιασμούς, με την Ελληνικός Χρυσός να μπαίνει στο μάτι όλων. Οσοι γνωρίζουν το παρασκήνιο υποστηρίζουν ότι οι διεθνείς εταιρείες θέλουν να φορολογηθούν επειδή το ίδιο καθεστώς ισχύει και στο εξωτερικό.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που έχει εκπονηθεί για λογαριασμό της ελληνικής βιομηχανίας μεταλλευμάτων, τα τέλη εξόρυξης στη διεθνή αγορά κυμαίνονται από 3% έως 10%. Για παράδειγμα, στην Πολωνία η KPMG που επεξεργάζεται ορυκτά όπως ο χαλκός και ο άργιλος καταβάλλει σε ετήσια βάση στο πολωνικό δημόσιο 28 εκατ. ευρώ. Οι ελληνικές εταιρείες όμως ορυκτού πλούτου ανθίστανται, καθώς όλα τα προηγούμενα χρόνια βρίσκονταν σε καθεστώς ασυλίας. Τώρα που ήρθε η ώρα να πληρώσουν προτάσσουν την οικονομική συγκυρία και εγείρουν θέματα βιωσιμότητας.

Ο χρυσός έφερε εμφύλιο

Το παλιό σλόγκαν έλεγε ότι «ο χρυσός μάς φέρνει πιο κοντά». Στην περίπτωση, όμως, της Χαλκιδικής η  λειτουργία των μεταλλείων δίχασε οικογένειες και φίλους

Οταν ο Πολ-Τόμας Αντερσεν σκηνοθετούσε το κινηματογραφικό αριστούργημα «There will be blood» («Θα χυθεί αίμα»), μια ταινία που προβλήθηκε στις αίθουσες το 2007, ήταν αδύνατον να γνωρίζει ότι την ίδια σχεδόν χρονική περίοδο, εκατοντάδες χιλιάδες μίλια μακριά, στις Σκουριές Χαλκιδικής, γράφονταν οι σελίδες ενός άλλου, πραγματικού και, ενδεχομένως βάσει και της εξέλιξής του σήμερα, αρκετά πιο ενδιαφέροντος σεναρίου.

Η ταινία που χάρισε τελικά στον πρωταγωνιστή της, Ντάνιελ Ντέι Λιούις, το Οσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου εξιστορούσε το δράμα ενός αδίστακτου τυχοδιώκτη που πληροφορείται ότι σε μια μικρή πόλη αναβλύζουν τόνοι πετρελαίου και μετακομίζει εκεί με τον γιο του για να «πιάσουν την καλή». Ωστόσο, αν και όλοι πλουτίζουν χάρη στην πετρελαιοπηγή, τα πάντα αλλάζουν, καθώς οι συγκρούσεις κλιμακώνονται και κάθε ανθρώπινη αξία -η αγάπη, η ελπίδα, η συνύπαρξη, η πίστη, η φιλοδοξία, ακόμη και ο δεσμός μεταξύ πατέρα και γιου- απειλούνται. Τι μένει; Καιροσκοπισμός, ματαιοδοξία, ανηλεής σκληρότητα, βούρκος από το στύψιμο της πέτρας για να βγάλει «χρυσάφι», ενάντια στους νόμους της φύσης. Τι διαφορετικό συμβαίνει , άραγε, σήμερα στις περιοχές γύρω από τα μεταλλεία χρυσού σε σχέση με το σενάριο της ταινίας;

Αν εξαιρέσει κανείς ότι η μεγάλη επένδυση της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. για εξόρυξη χρυσού, χαλκού και αργύρου, ύψους 1,3 δισ. ευρώ, κάθε άλλο παρά τυχοδιωκτική μπορεί να χαρακτηριστεί, τα υπόλοιπα στοιχεία του σεναρίου δεν διαφέρουν από τη σημερινή πραγματικότητα στον Δήμο Αριστοτέλη Χαλκιδικής.

Η λειτουργία των μεταλλείων διχάζει κατοίκους και πολιτικούς παράγοντες, προκαλεί εντονότατες αντιπαραθέσεις, ενώ οικογενειακές σχέσεις και φιλίες ετών διαλύονται εν ριπή οφθαλμού.  Δεν είναι υπερβολή πως τα πρωτοφανή και βίαια επεισόδια του περασμένου Σαββάτου στις εγκαταστάσεις της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. στις Σκουριές οδηγούν σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις και ότι ένας εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των κατοίκων βρίσκεται προ των πυλών.

«Εχω χάσει πολλούς φίλους μου γι’ αυτό το θέμα», αναφέρει η εργαζόμενη στα μεταλλεία Πασχαλιά Μηλιού και προσθέτει: «Φίλους που ήθελαν να ακούσουν μόνο τη μια άποψη και έκλειναν τα αφτιά τους όταν προσπαθούσα να τους εξηγήσω με ποιον τρόπο δουλεύει η εταιρεία και τι μέτρα προστασίας λαμβάνονται για το περιβάλλον. Εδώ θα μου πεις υπάρχουν οικογένειες που δεν μιλιούνται μεταξύ τους, οι φιλίες θα μετρήσουν;».

 Πάνω σε όλα αυτά, η 28χρονη συνάδελφός της Γεωργία Μαντζάνου, κάτοικος του χωριού Μεγάλη Παναγιά, προσθέτει: «Προσπαθώ για εύλογους λόγους να αποφεύγω τις συναναστροφές με άτομα που πάνε την κουβέντα στο θέμα των μεταλλείων. Συνομήλικοί μου, που θυμούνται τη Χαλκιδική κάθε Πάσχα και καλοκαίρι, ξαφνικά αγάπησαν τον τόπο τους και ζητάνε από μας να παραιτηθούμε από τις δουλειές μας. Λες κι εμείς δεν ενδιαφερόμαστε για τον τόπο μας».

Τα τελευταία 24ωρα ο Δήμος Αριστοτέλη χαρακτηρίζεται, και όχι άδικα, «αστυνομοκρατούμενη περιοχή». Μετά τα βίαια επεισόδια, η άμεση επίσκεψη του υπουργού Προστασίας του Πολίτη κ. Νίκου Δένδια βάρυνε ακόμα περισσότερο το κλίμα: δόθηκαν εντολές για συλλήψεις και προσαγωγές και η εικόνα των περιπολικών της Αστυνομίας και των κρυμμένων πίσω από τους θάμνους βαν της Αντιτρομοκρατικής δεν ήταν ό,τι καλύτερο σε μια άλλοτε ήσυχη περιοχή. Ο κόσμος, φοβισμένος, συνεννοείται μέσω κινητών τηλεφώνων για να αποφύγει τα μπλόκα, ενώ παράλληλα σημειώνονται και διάφορα ευτράπελα, όπως η προσαγωγή ενός 70χρονου συνταξιούχου που έτυχε στο παρελθόν να παραβρεθεί σε διαδήλωση διαμαρτυρίας κατά της λειτουργίας των μεταλλείων.

 «Αν κάποιος μου έλεγε ότι η πρώτη στάση του κ. Φρανσουά Ολάντ θα ήταν ο Δήμος Αριστοτέλη, ίσως και να τον πίστευα με τόση Αστυνομία μαζεμένη γύρω», σχολιάζει κάτοικος της περιοχής.

 Ο «θησαυρός» για τους 1.200 εργαζομένους στα μεταλλεία της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. είναι οι ίδιες οι δουλειές τους. Εχουν εξασφαλίσει ικανοποιητικούς μισθούς, ένσημα και επαγγελματική σιγουριά σε μια πολύ δύσκολη εποχή. Αυτά τα δεδομένα, όπως λένε οι ίδιοι, είναι αδιαπραγμάτευτα. Από την άλλη πλευρά ωστόσο, μια επίσης μεγάλη μερίδα των κατοίκων του Δήμου Αριστοτέλη θεωρεί εξίσου αδιαπραγμάτευτο το να σφραγιστούν τα μεταλλεία. Επιθυμούν να υπάρξει άμεσα δημόσια διαβούλευση προκειμένου να τεθούν επί τάπητος οι σοβαρές, όπως υποστηρίζουν, επιπτώσεις στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία.

«Να κάτσουμε όλες οι πλευρές σε ένα τραπέζι και να γίνει μια διαβούλευση. Να μετρήσουμε τις ζημιές και τα κέρδη που θα έχουμε από αυτή την επένδυση. Το οφείλουμε στα παιδιά μας», αναφέρει η Δήμητρα Δροσινού, κάτοικος Ουρανούπολης.

«Δεν γίνεται δίπλα σε ξενοδοχειακές μονάδες να εγκατασταθεί ένα μεταλλείο. Ο τουρισμός θα υποστεί μεγάλο πλήγμα, και αν οι υπεύθυνοι της εταιρείας εξόρυξης χρυσού μιλάνε τώρα για 1.200 εργαζομένους που απασχολούν, στο άμεσο μέλλον θα χαθούν πάνω από 15.000 θέσεις», προσθέτει ο Νικόλαος Λαγέρης, κάτοικος επίσης Ουρανούπολης. Ενας εκ των συλληφθέντων με την κατηγορία της ηθικής αυτουργίας για τους εμπρησμούς στις Σκουριές, ο Λάζαρος Τόσκας, ο οποίος αφέθηκε ελεύθερος καθώς δεν προέκυψε κανένα επιβαρυντικό στοιχείο εναντίον του, δηλώνει: «Εδώ σκοπεύουν να εξορύξουν 25.000 τόνους χώμα. Από κάθε τόνο θα κερδίζουν μισό γραμμάριο χρυσού και πέντε κιλά χαλκού. Ολο το υπόλοιπο θα καθίσταται απόβλητο. Οι μελέτες του ΑΠΘ, της Γεωπονικής Σχολής Θεσσαλονίκης, του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και άλλων φορέων αποδεικνύουν ότι οι επιπτώσεις θα είναι τεράστιες για το περιβάλλον. Δεν είναι σωστό, λοιπόν, να γίνει δημόσια διαβούλευση για αυτό το τόσο ευαίσθητο ζήτημα;».

Κώστας Γεωργαντζής: "Η εταιρεία μας θα τηρήσει κατά γράμμα όλους τους περιβαλλοντικούς όρους"

               

Λάζαρος Τόσκας: "Οι επιπτώσεις θα είναι τεράστιες για το περιβάλλον. Το αποδεικνύουν οι μελέτες ΑΠΘ, της Γεωπονικής Σχολής Θεσσαλονίκης και του ΤΕΕ."

                 

There will be blood!

Το φιτίλι στον Δήμο Αριστοτέλη άναψε το 2007.

Κατά τη διάρκεια ενός δημοτικού συμβουλίου προπηλακίζονται στελέχη της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. με ύβρεις και βαρείς χαρακτηρισμούς. Μια μικρή κόλαση είχε αρχίσει ήδη να κοχλάζει.

Δύο χρόνια αργότερα, η εταιρεία δοκιμάζει τα νεύρα και τις αντοχές μερίδας των αντιδρώντων στην επένδυση, βάζοντας σε λειτουργία ένα μεγάλο γεωτρύπανο. Τότε οι κάτοικοι χτίζουν φυλάκιο (!) μέσα στο δάσος και φυλάνε σκοπιές πρωί και βράδυ προκειμένου να εμποδίσουν τη λειτουργία του. Στις 20 Μαρτίου 2012 εκτυλίσσονται τα πρώτα σοβαρά επεισόδια. Κάτοικοι ανεβαίνουν στο βουνό, στις Σκουριές, κλείνουν τους δρόμους και προσπαθούν με κάθε τρόπο να εμποδίσουν τα μηχανήματα και τους εργάτες της εταιρείας να πάνε στις δουλειές τους. Ορισμένοι μάλιστα κουβαλούν μαζί τους και αυτοσχέδιο ήπιο οπλισμό, από σφεντόνες μέχρι στειλιάρια. Το αποτέλεσμα, αναμενόμενο: πέφτει το ξύλο της αρκούδας. Περίπου 500 οργισμένοι εργάτες παίρνουν στο κυνήγι τους «αρματωμένους» διαδηλωτές και αναπόφευκτα σημειώνονται τραυματισμοί.

Γεωργία Μαντζάνου: " Δεν μπορούν να μας λένε ότι εμείς θα καταστρέψουμε το περιβάλλον. Λέτε να μην ενδιαφέρομαι για τον τόπο μου;"

«Αν θέλουν πόλεμο θα τον έχουν»

 Τα ακραία γεγονότα του περασμένου Σαββάτου καταδικάζονται και από τις δύο πλευρές. Τα επεισόδια της 16ης Φεβρουαρίου, με τους κουκουλοφόρους να περιλούζουν με βενζίνη τους σεκιούριτι της εταιρείας, δεν προκαλούν εντύπωση σε όσους γνωρίζουν την κατάσταση. «Είχαμε προειδοποιήσει ότι θα φτάναμε σε αυτό το σημείο», λένε με νόημα.

Το κακό όμως έγινε.

Το «ΘΕΜΑ» περιηγήθηκε στον «τόπο του εγκλήματος». Η ακατάπαυστη χιονόπτωση μπορεί να κάλυψε πρόχειρα τα σημάδια των εμπρησμών, ωστόσο το μέγεθος της καταστροφής είναι πολύ μεγάλο για να περάσει απαρατήρητο. Παρ’ όλα αυτά, και μπροστά στα μάτια μας, νέα κοντέινερ αντικαθιστούν τα κατεστραμμένα, ενώ γίνονται προσπάθειες για να αποζημιωθούν οι εργολάβοι, τα μηχανήματα των οποίων έγιναν παρανάλωμα του πυρός από τη ρίψη των μολότοφ. Η ατμόσφαιρα είναι ηλεκτρισμένη και δεν υπάρχει διάθεση για πολλές κουβέντες. Το συναίσθημα της οργής κυριαρχεί, ενώ κάποιοι εργαζόμενοι θέλουν να μιλήσουν για να υποστηρίξουν τις δουλειές τους.Από τα λόγια τους διαφαίνεται έντονα η διάθεση να υποστηριχθούν με πάθος οι θέσεις εργασίας τους στην εταιρεία. Στην Ελλάδα της ανεργίας του 27% ποιος μπορεί να τους πείσει για το αντίθετο;

«Να ξέρετε ότι δεν θα μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια αν συνεχίσουν τις απειλές και τους τραμπουκισμούς. Θα προστατέψουμε τις δουλειές μας με κάθε κόστος. Είμαστε έτοιμοι για παν ενδεχόμενο», δηλώνει ο Ιωακείμ Μαύρος, εργάτης υπογείων στα μεταλλεία. «Αν θέλουν πόλεμο θα τον έχουν. Θα μας βρουν μπροστά τους», δηλώνει ένας συνάδελφός του. Ανάμεσα στους δεκάδες εργάτες που συνωστίζονται σε ένα από τα κοντέινερ της επιχείρησης, ξεχωρίζει μια γυναικεία φιγούρα. Είναι η 28χρονη Πασχαλιά, κάτοικος Αρναίας, η οποία εργάζεται εδώ και έξι χρόνια στο Τμήμα Ασφάλειας της Ελληνικός Χρυσός. Λέει ότι οι εργαζόμενοι στην εταιρεία δεν σκέφτονται μόνο τις δουλειές τους αλλά και το περιβάλλον.

«Το 95% των εργαζομένων εδώ είναι κάτοικοι από τις γύρω περιοχές. Δεν μπορεί να έρχεται κάποιος, επίσης κάτοικος, και να μας λέει ότι εμείς θα καταστρέψουμε το περιβάλλον στο οποίο ζούμε. Εδώ γέννησα το παιδί μου και εδώ θέλω να το μεγαλώσω, στον τόπο που γεννήθηκα. Ισα-ίσα, εμείς είμαστε αυτοί που πρώτοι θα διασφαλίσουμε την ποιότητα του περιβάλλοντος στο οποίο θέλουμε να μεγαλώσουν τα παιδιά μας».

 «Κάποιοι προσπαθούν να καταστήσουν το επάγγελμα του μεταλλωρύχου απαγορευμένο, παράνομο, ως κάτι ποινικά κολάσιμο», προσθέτει ο εκπρόσωπος της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε., κ. Κώστας Γεωργαντζής. «Εμείς είμαστε νόμιμοι πάντως. Εχουμε όλες τις απαιτούμενες άδειες», συμπληρώνει. Ο κ. Γεωργαντζής υποστηρίζει μάλιστα ότι η επένδυση που έχει γίνει όχι μόνο θα φέρει ανάπτυξη και επιπλέον θέσεις εργασίας (υπολογίζει ότι θα ανοίξουν συνολικά 5.000 θέσεις), αλλά και πως η εταιρεία θα τηρήσει κατά γράμμα όλους τους περιβαλλοντικούς όρους. «Αυτό είναι το δικό μας αδιαπραγμάτευτο, για το οποίο μάλιστα έχουμε δεσμευθεί από την πρώτη στιγμή», καταλήγει ο εκπρόσωπος της εταιρείας.

Μέχρι και σλόγκαν πάνω στα μπουφάν τύπωσαν οι πολέμιοι των μεταλλείων

Άκης, Παχτας, Παπακωνσταντίνου έδωσαν κοιτάσματα 40 δισ. για 11 εκατ. €

-  Πόσο ζημιώθηκε το Δημόσιο

- Οι άδειες-εξπρές που παραχώρησε ο Παπακωνσταντίνου μόλις ανέλαβε καθήκοντα

Ποιος το φανταζόταν ότι η τιμή 325 δολάρια η ουγκιά, που προέβλεπαν τα business plans της εταιρείας, θα έφτανε σε λιγότερο από οκτώ χρόνια τα 1.600 ευρώ η ουγκιά, δημιουργώντας τρελές υπεραξίες από το ράλι της τιμής του πολύτιμου μετάλλου στη διεθνή αγορά. Ετσι, τα μεταλλεία της Χαλκιδικής δεν άργησαν να γίνουν το Ελντοράντο των νεότερων επενδυτών που είχαν τη γνώση να αξιολογήσουν τι κρύβεται στα έγκατα της γης. Με τριπλάσιο πλούτο από εκείνον που προέβλεπαν οι μελέτες, είναι λογικό τα περίπου 40 δισ. δολάρια, ποσό που είναι σήμερα η εκτιμώμενη αξία των κοιτασμάτων (από 12 δισ. δολάρια που προέβλεπαν οι αρχικές μελέτες), να βάλουν φωτιά στο χρηματιστηριακό και επενδυτικό σκηνικό.

Με τις ευλογίες, λοιπόν, των κυβερνώντων, που πάσχισαν να ξεφορτωθούν αντί πινακίου φακής τον μεταλλευτικό πλούτο της χώρας, τα χρυσωρυχεία απέφεραν τεράστια κέρδη στους Ελληνες και ξένους μετόχους της Ελληνικός Χρυσός χωρίς φυσικά να επωφεληθεί ούτε στο ελάχιστο το Ελληνικό Δημόσιο. Οι επενδυτές αντικρούουν αυτό το επιχείρημα, καθώς υποστηρίζουν ότι χωρίς αυτούς και τις επενδύσεις που έγιναν στην περιοχή τα τελευταία χρόνια τα μεταλλεία δεν θα είχαν καμία αξία. «Είναι λογικό να υπάρχουν υπεραξίες όταν αρχίζει να ωριμάζει μια επένδυση», επισημαίνουν.

Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Η έλευση στη Χαλκιδική μετά το 2004 της Ελληνικός Χρυσός, συμφερόντων αρχικά της τεχνικής εταιρείας Ακτωρ της οικογένειας Μπόμπολα και του κ. Δημήτρη Κούτρα, θα φέρει νέο πνεύμα στην εκμετάλλευση των μεταλλείων και θα βάλει τα θεμέλια για να ξεκινήσει μία από τις μεγαλύτερες ξένες επενδύσεις στη χώρα μας, η οποία υπολογίζεται να ξεπεράσει το 1,2 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια. Σε αυτό θα πρέπει να προστεθούν οι 1.200 θέσεις εργασίας που απαριθμούσε η εταιρεία στο τέλος του 2012 και κυρίως τα 2.500 άτομα που αναμένεται να ενταχθούν στην επιχείρηση με την έναρξη της κατασκευής του εργοστασίου εμπλουτισμού στις Σκουριές, όπου όλα είναι έτοιμα για να ξεκινήσει τη λειτουργία του. Ολα αυτά σε πείσμα κατοίκων και μελών της επιτροπής που εναντιώνονται στο έργο και επιμένουν ότι πολλοί εξ αυτών προσλήφθηκαν επιδοτούμενοι με προγράμματα από το ΕΣΠΑ κοστίζοντας ψίχουλα στην εταιρεία. Η παραγωγή υπολογίζεται να μπει στο φουλ το 2016, χρονιά κατά την οποία οι εξορύξεις χρυσού έχει εκτιμηθεί ότι θα ανέλθουν σε πάνω από 420.000 ουγκιές ετησίως, αποφέροντας με τις σημερινές τιμές του χρυσού περί τα 700 εκατ. δολάρια κάθε χρόνο!

Οταν υπάρχει θέληση

Η αγορά προεξοφλεί ότι ο θησαυρός θα βγει από τα υπόγεια «σεντούκια». Γι’ αυτό και η αξία της European Goldfields (μητρική εταιρεία της Ελληνικός Χρυσός που έχει εξαγοραστεί από την καναδική Eldorado Gold) στα διεθνή χρηματιστήρια του Λονδίνου και του Τορόντο, λίγο προτού η ελληνική κυβέρνηση δώσει το πράσινο φως για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων του έργου, αποτιμάται πάνω από 2 δισ. δολάρια.

Ασήμαντη (;) λεπτομέρεια: τα μεταλλεία είχαν αγοραστεί αντί ευτελούς τιμήματος που εισέπραξε η TVX Hellas ως αποζημίωση για τους απολυμένους εργαζομένους, σε μια μεταβίβαση που έγινε σε χρόνο ρεκόρ και με εξίσου μεγάλη ταχύτητα επικυρώθηκε με νόμο από τη Βουλή, καθιστώντας τους βασικούς μετόχους της Ελληνικός Χρυσός απόλυτα κυρίαρχους επί του συνόλου της περιουσίας των μεταλλείων με οριστική παραχώρηση. «Από την επόμενη μέρα άρχισαν να πουλούν. Ετσι, το 95% κατέληξε στη European Goldfields και τo 5% στον Μπόμπολα», είχε δηλώσει παλιότερα ο κ. Τόλης Παπαγεωργίου, πολιτικός μηχανικός και επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Μεταλλευμάτων που εδώ και χρόνια σφυροκοπεί την επένδυση.

Τα deals που μεσολάβησαν είναι χαρακτηριστικά του χορού των υπεραξιών που ακολούθησε, αφού το… μέλι του χρυσού μαγνήτισε διεθνή funds, Αραβες επενδυτές από το Κατάρ και φυσικά τους Καναδούς της Eldorado Gold, που εξαγόρασαν πριν από έναν χρόνο την European Goldfields, η οποία ήλεγχε το 95% των μετοχών της Ελληνικός Χρυσός.

Μόνο από την πώληση του 10% στο Κατάρ το 2011 οι μέτοχοι της εταιρείας εισέπραξαν 130 εκατ. ευρώ, πέρα από τα κέρδη που αποκόμισαν τα προηγούμενα χρόνια, όταν άρχισε η σταδιακή πώληση των μετοχών της. Η Πολιτεία παρακολουθεί αμέτοχη το πάρτι εκατομμυρίων ευρώ προτού ακόμη ξεκινήσει η εκμετάλλευση των μεταλλείων και οι αρμόδιοι υπουργοί απλώς εγκρίνουν τις απαραίτητες άδειες χωρίς να απαιτήσουν μερίδιο για τα κρατικά ταμεία. Τα περίφημα royalties (δικαιώματα από την εξόρυξη), που πληρώνουν διεθνώς οι εταιρείες, είναι μηδενικά, καθώς ο απαρχαιωμένος Μεταλλευτικός Κώδικας δεν προβλέπει την είσπραξή τους.

Οπως λέει χαρακτηριστικά υπηρεσιακός παράγοντας που παρακολουθεί πολλά χρόνια το θέμα εκ του σύνεγγυς, το τελευταίο διάστημα συντελέστηκαν όσα δεν έγιναν τα προηγούμενα δέκα χρόνια. Το θέμα, πάντως, των royalties χρειάζεται μελέτη, πολιτικές αποφάσεις και ανατροπές και θα εξηγήσουμε σε άλλο ρεπορτάζ σε ποιες βάσεις θα μπει και με ποιον τρόπο.

Τα καλά νέα για τους επενδυτές έρχονται με τη χορήγηση της περιβαλλοντικής άδειας από τον πρώην υπουργό Περιβάλλοντος κ. Γιώργο Παπακωνσταντίνου.

Είναι από τα πρώτα πράγματα που ανακοινώνει ο τότε «ανασχηματισμένος» υπουργός που σπεύδει να δείξει τον βηματισμό της κυβέρνησης στις λιμνάζουσες επενδύσεις. Οπως είναι αναμενόμενο, η απόφαση εκτινάσσει στα ύψη την αξία της επιχείρησης. Σε πρώτη φάση προσελκύει τον εμίρη του Κατάρ ως βασικό χρηματοδότη για να ξεκινήσει η παραγωγική λειτουργία του μεταλλείου, ακυρώνοντάς τον όμως στη συνέχεια για τη ρευστότητα των Καναδών. Η αθέτηση της συμφωνίας με τους Αραβες, που ενίσχυσε την αναξιοπιστία στις σχέσεις της χώρας με τον Περσικό Κόλπο, και η σύμπραξη με τους Καναδούς αποτελούν την ισχυρότερη απόδειξη της μεγάλης αξίας που βλέπουν δια­χρονικά οι επενδυτές στη Χαλκιδική. Η European Goldfields αποτιμήθηκε στο 1,8 δισ. ευρώ από τους Καναδούς χωρίς να έχει ξεκινήσει η παραγωγική δραστηριότητα. Στο νέο εταιρικό σχήμα ο όμιλος Ελλάκτωρ αποκτά το 5%, στο οποίο συμμετέχουν επίσης διεθνείς επενδυτικές εταιρείες και funds όπως η Fidelity, η BlackRock κ.ά.

Ποιοι ξεπούλησαν τα μεταλλεία

Πριν ακόμα βρουν τον βηματισμό τους, τα μεταλλεία της Χαλκιδικής είχαν περάσει από σαράντα κύματα και οι επενδυτές που αναμίχτηκαν με τον ελληνικό χρυσό -μεταξύ των οποίων και το Ελληνικό Δημόσιο- είχαν συναντήσει μεγάλες δυσκολίες. Κοινώς, είχαν σπάσει τα μούτρα τους. Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η εταιρεία θα προσδεθεί στον όμιλο Μποδοσάκη - Αθανασιάδη, αλλά λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του βιομηχάνου τα μεταλλεία θα πουληθούν στη ΜΕΤΒΑ. Η κρατική εταιρεία παρουσιάζει πλάνο για την εκμετάλλευση ενός νέου κοιτάσματος χρυσού και άλλων μετάλλων. Οι αντιδράσεις, όμως, της τοπικής κοινωνίας θα πνίξουν κάθε επενδυτική δραστηριότητα, σπρώχνοντας τη ΜΕΤΒΑ στην αγκαλιά της καναδικής πολυεθνικής TVX Gold. Τα επόμενα χρόνια οι αντιδράσεις των κατοίκων θα κλιμακωθούν. Τα επεισόδια θα ενταθούν το 1997, με αποκορύφωμα την επιβολή απαγόρευσης κυκλοφορίας το βράδυ! Τελικά, το Συμβούλιο της Επικρατείας στις αρχές της δεκαετίας του 2000 θα δικαιώσει τους κατοίκους και θα σταματήσει την εξόρυξη, κάτι που οδηγεί όμως σε μαζικές απολύσεις.

Η καναδική επιχείρηση αποχωρεί, αφού οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση της επένδυσης και οι κινητοποιήσεις των πολιτών είχαν αποδυναμώσει την εταιρεία και την είχαν οδηγήσει σε δικαστικές περιπέτειες, με τους επενδυτές να διεκδικούν τεράστιες αποζημιώσεις από το Ελληνικό Δημόσιο.

Στις αρχές του 2004 το κλίμα για να δοθούν όσο-όσο τα μεταλλεία είχε ωριμάσει, ενώ στο κάδρο των πρωταγωνιστών έχουν μπει γνωστές όσο και πολυσυζητημένες προσωπικότητες της επιχειρηματικής και πολιτικής σκηνής της χώρας, οι οποίες με τις επιλογές και τις υπογραφές τους άνοιξαν τον δρόμο για τις σημερινές εξελίξεις. Πρόκειται για πρόσωπα γνωστά, στενά συνδεδεμένα με τα κομματικά γρανάζια του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ., μοιραία κατ’ άλλους, καθώς με τις πράξεις και τις πρωτοβουλίες τους στις μπίζνες του χρυσού φούντωσαν τις υποψίες για σκανδαλώδεις συμφωνίες από τις οποίες ζημιωμένο ήταν μόνο το Ελληνικό Δημόσιο.

Κομβικό ρόλο διαδραμάτισαν στην υπόθεση ο πρώην υφυπουργός Οικονομικών και νυν δήμαρχος Αριστοτέλη Χαλκιδικής  κ. Χρήστος Πάχτας, ο Ακης Τσοχατζόπουλος ως υπουργός Ανάπτυξης και ο κ. Νίκος Χριστοδουλάκης ως υπουργός Οικονομικών. Επί των ημερών τους έγινες η πώληση-εξπρές των μεταλλείων και ο εξωδικαστικός συμβιβασμός με την TVX, που είχε αναλάβει την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Κασσάνδρας το 1995 από την κυβέρνηση Σημίτη.

Είναι νωπές ακόμη οι μνήμες από τον Ιανουάριο του 2004, όταν ο κ. Πάχτας έφερνε στη Βουλή την κύρωση της σύμβασης, εξαγγέλλοντας ένα μικτό επενδυτικό σχήμα στο οποίο θα συμμετείχαν, εκτός από τον Ακτωρα και τον κ. Κούτρα ως φυσικό πρόσωπο, οι τεχνικές εταιρείες Θεμελιοδομή και Τεχνική Ολυμπιακή, οι τοπικοί δήμοι και η τότε Νομαρχία Χαλκιδικής. Τελικά μόνο οι δύο πρώτοι προσήλθαν στο σχήμα, καθώς τα υπόλοιπα αποδείχτηκαν κούφια λόγια.

Ο ρόλος της Ν.Δ. και το στραβοπάτημα Σαλαγκούδη

Επειδή όμως στην Ελλάδα το κράτος έχει… συνέχεια, τον δικό της ρόλο στην υπόθεση του χρυσού διεκδικεί και η Ν.Δ., η οποία λίγους μήνες μετά τον εξωδικαστικό συμβιβασμό Πάχτα, με αρμόδιο υφυπουργό τον κ. Γιώργο Σαλαγκούδη, προχώρησε στη χορήγηση της μεταλλευτικής άδειας των μεταλλείων στη Στρατονίκη.

Η υπόθεση του χρυσού θα αποβεί μοιραία για τον υφυπουργό εξαιτίας της αντιφατικής συμπεριφοράς  που επέδειξε (πριν και μετά τις εκλογές) προς τον τότε μεγαλομέτοχο της European Goldfields, μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα για πολλούς, τον κ. Φρανκ Τίμις. Τον τελευταίο είχε αποκαλέσει «δράκουλα της Τρανσυλβανίας» προεκλογικά στη Βουλή ο κ. Γιώργος Αλογοσκούφης, για τις περιπέτειες που είχε με υποθέσεις ξεπλύματος βρόμικου χρήματος και εμπορίου ναρκωτικών. Με ανάλογα «εγκωμιαστικά» σχόλια είχε περιλούσει τον διαβόητο Ρουμανοαυστραλό επιχειρηματία, που είχε εμπλακεί και στα πετρέλαια του Πρίνου με την εταιρεία Regal (είχε εξαγοράσει την Καβάλα Oil), και ο κ. Σαλαγκούδης, τα οποία βέβαια αναίρεσε λίγους μήνες αργότερα χαρακτηρίζοντας τον κ. Τίμις «μεγάλο επιχειρηματία».

Οταν τα μεταλλεία Χαλκιδικής πουλήθηκαν στην Ελληνικός Χρυσός, το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας ήταν 60.000 ευρώ και μοναδικοί μέτοχοι ο κ. Κούτρας και η Ελληνικά Μεταλλεία του κ. Γιώργου Μπόμπολα. Αντιλήφθηκαν, όμως, έγκαιρα ότι το μετοχικό σχήμα έπρεπε να αλλάξει και ότι η εταιρεία χρειαζόταν να αποκτήσει και νέους μετόχους για να διεκδικήσει τη θέση της στο κάδρο μιας διεθνούς χρηματιστηριακής αγοράς. Τα μεγέθη αλλά και η αξία των μεταλλείων ήταν αδύνατο να χωρέσουν σε μια παραπαίουσα Σοφοκλέους.

Γι’ αυτό και επιστρατεύτηκε η European Goldfields με κύριο μέτοχο τον κ. Τίμις, η οποία μέσα σε μια τριετία απέκτησε το 95% της Ελληνικός Χρυσός. Oι παλιοί μέτοχοι πήραν το 19,9% της European Goldfields και το 5% της Ελληνικός Χρυσός παρέμεινε στον όμιλο Ελλάκτωρ. Από το σχήμα ο κ. Τίμις αποχώρησε για νέες μεγάλες μπίζνες το 2006, αναζητώντας τον δρόμο των διαμαντιών!

Τα εμπόδια και τα άλλοθι

 Οι δυσκολίες, όμως, για τους επενδυτές δεν είχαν τελειώσει και τα εμπόδια που βρήκαν στον δρόμο από την τοπική κοινωνία, μερίδα επιστημόνων και περιβαλλοντικούς φορείς πήγαν πίσω το έργο, με αποτέλεσμα να φτάσουμε στο καλοκαίρι του 2010 μέχρι να κατατεθεί η περιβαλλοντική μελέτη του έργου στην τότε υπουργό Περιβάλλοντος κυρία Τίνα Μπιρμπίλη. Αμαθη από τις τακτικές, τις πιέσεις και τα πανίσχυρα συμφέροντα γύρω από τις χρυσές μπίζνες, η υπουργός εμφανίζεται διστακτική.

Η διαβούλευση που ξεκινά με την τοπική κοινωνία για την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων του έργου βγάζει τους σκελετούς από το ντουλάπι και στελέχη του ΥΠΕΚΑ δαιμονοποιούνται από τους ντόπιους με καταγγελίες για παρασκηνιακές επαφές και συνεννοήσεις με την εταιρεία.

Τίποτε από όλα αυτά όμως δεν είναι ικανό να ανακόψει την ομαλή εξέλιξη της επένδυσης, η οποία φαίνεται ότι είχε δρομολογηθεί. Με καθυστέρηση περίπου ενός έτους η μελέτη θα εγκριθεί από τον τότε υπουργό ΠΕΚΑ κ. Παπακωνσταντίνου και έκτοτε θα ξεκινήσει ένα νέο ράλι στις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές.

Η χορήγηση της περιβαλλοντικής άδειας αποτελεί το πλέον ισχυρό όπλο της European Goldfields, η οποία εξελίσσεται πλέον σε πολύφερνη νύφη. Στη συνέχεια ακολουθεί ο γάμος με τους Καναδούς. Ωστόσο τα μεταλλεία εξακολουθούν να σπέρνουν καινά δαιμόνια και αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο μειονέκτημα. Για ένα κομμάτι της κοινωνίας δεν θα γίνει ποτέ αποδεκτή η επένδυση. Παρά τις θέσεις εργασίας που ανοίγουν οι μεγάλες επενδύσεις στον χρυσό της Χαλκιδικής, η περιοχή θα χωριστεί σε δύο στρατόπεδα: σε αυτούς που αντιστέκονται άλλοτε με νοοτροπία ακτιβιστών και άλλοτε με μικροπολιτικά ή ακόμη και αμφισβητούμενα κίνητρα κατά της επένδυσης και σε εκείνους που τρώνε ψωμί από αυτή, δηλαδή περίπου 1.200 οικογένειες που αγωνιούν για την επόμενη μέρα.

Οι θύλακες της αμφισβήτησης μπορεί να μην είναι πολλοί, όμως η σπίθα που ανάβουν κάθε φορά που διαδηλώνουν ή παρεκτρέπονται, με αποκορύφωμα τα γεγονότα της προηγούμενης Κυριακής, γεννά μεγάλο προβληματισμό. Το άλλοθι της ανάπτυξης σε μια εποχή όπου οι δείκτες της ανεργίας χτυπάνε κόκκινο δεν εμποδίζει μερίδα της κοινωνίας να καταγγέλλει τις επιπτώσεις της επένδυσης στον υδροφόρο ορίζοντα, να αμφισβητεί τις μεθόδους εξόρυξης και να θρηνεί για τον αφανισμό των αρχέγονων δασών της Χαλκιδικής.

Ψάχνουν στα καφενεία το dna των κουκουλοφόρων

Οι αστυνομικοί μαζεύουν τα ποτήρια 100 θαμώνων στην προσπάθειά τους να ταυτοποιήσουν τους δράστες της επί θεσης στις εγκαταστάσεις των μεταλλείων - Εντόπισαν ήδη τρεις

Τρία ίχνη DNA από το σημείο του ολοκαυτώματος, είκοσι δείγματα σάλιου από προσαχθέντες, δύο χωριά και περισσότερα από εκατό ποτήρια και φλιτζάνια καφενείων! Αυτά είναι τα βασικά κομμάτια στο κάδρο των ερευνών της ΕΛ.ΑΣ. για την υπόθεση «Σκουριές Χαλκιδικής», που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και αναμένεται μέσα στην εβδομάδα να οδηγήσουν στους δράστες.

Οπως έχει προκύψει από τις μέχρι στιγμής έρευνες, στην επίθεση των εγκαταστάσεων της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός δεν συμμετείχαν αλλοδαποί, αλλά ούτε πρόσωπα από την Αθήνα. Το σύνολο των κουκουλοφόρων που έβαλαν τις φωτιές είναι άτομα από δύο κωμοπόλεις της Χαλκιδικής, και συγκεκριμένα από την Ιερισσό και την Αρναία. Μάλιστα, οι κάτοικοι της περιοχής που είδαν από τα πλάνα και τα καρέ από τις κάμερες ασφαλείας αναγνώρισαν τους δράστες, ωστόσο, όπως είναι φυσικό, κρατούν το στόμα τους ερμητικά κλειστό φοβούμενοι τις συνέπειες. Ετσι, το στοίχημα της Αστυνομίας είναι όχι μόνο να βρει αυτά τα άτομα, αλλά και να τα «δέσει» με στοιχεία για να κλείσει τους φακέλους και να τους οδηγήσει στη Δικαιοσύνη. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, έχει λάβει δείγματα σιέλου από υπόπτους κατά τη διάρκεια των προσαγωγών.

Επιχείρηση «ποτήρια» από την Αντιτρομοκρατική

Το βασικό κομμάτι των ερευνών δεν το έχει αναλάβει το τοπικό Τμήμα Ασφαλείας, αλλά τα κεντρικά της Αντιτρομοκρατικής. Η επίσκεψη του υπουργού Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη κ. Νίκου Δένδια στις εγκαταστάσεις της Ελληνικός Χρυσός λίγες ώρες μετά την πυρπόληση και τα άγρια επεισόδια είχε συμβολικό χαρακτήρα ενώ το μήνυμα που εστάλη προς όλες τις κατευθύνσεις ήταν ξεκάθαρο. Σκοπός, η ανάδειξη της σοβαρότητας με την οποία αντιμετωπίζει η Αστυνομία την πρωτοφανή υπόθεση. Φυσικά, η βεβιασμένη κίνηση να συλλάβουν και να οδηγήσουν στον εισαγγελέα το στέλεχος της τοπικής νομαρχιακής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Λάζαρο Τόσκα προκάλεσε αρνητικά σχόλια.

Για τους παραπάνω λόγους, κλιμάκια της Αντιτρομοκρατικής μετέβησαν στις δύο πόλεις και πέρα από τη συλλογή πληροφοριών έχουν μία ακόμη δύσκολη αλλά καθοριστικής σημασίας αποστολή: σαρώνουν τα καφενεία των «κόκκινων» περιοχών και μαζεύουν ποτήρια θαμώνων. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούν μια ανεπίσημη τράπεζα πληροφοριών για να φτάσουν στους δράστες. Βέβαια, δεν συγκεντρώνουν τα ποτήρια και τα φλιτζάνια όλων των κατοίκων του χωριού που βρίσκονται στο καφενείο για να πιουν τον καφέ ή το αναψυκτικό τους, αλλά συγκεκριμένης ομάδας που θεωρείται ύποπτη για το ολοκαύτωμα στις Σκουριές.

Στη συνέχεια, τα συγκεκριμένα αντικείμενα οδηγούνται στα εγκληματολογικά εργαστήρια της ΕΛ.ΑΣ. και «σκανάρονται» για τον εντοπισμό DNA. Τα δείγματα συγκρίνονται με αυτά που έχουν βρεθεί στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης που δέχτηκε την άγρια επίθεση, εκ των οποίων όσα ταυτίζονται δείχνουν στις Αρχές τους δράστες. Ετσι, όταν ταυτοποιηθούν οι ύποπτοι θα οδηγηθούν και πάλι στην Ασφάλεια προκειμένου να δώσουν εκ νέου καταθέσεις υπό το βάρος των νέων δεδομένων.

Η συγκεκριμένη διαδικασία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέσα στην εβδομάδα και το τοπίο να έχει ξεκαθαρίσει πλήρως. Αλλωστε, αυτές είναι και οι εντολές τόσο του πολιτικού όσο και του φυσικού προϊσταμένου της ΕΛ.ΑΣ. προς τους αξιωματικούς που έχουν αναλάβει να κλείσουν τον φάκελο «Σκουριές». Αξίζει να τονιστεί πως από την πρώτη στιγμή που η Αντιτρομοκρατική ανέλαβε την υπόθεση ξεκαθάρισε το ζήτημα για το ποιοι αποτελούν τον πυρήνα των 40 ατόμων που με μολότοφ, καραμπίνες και έχοντας καλυμμένα τα πρόσωπά τους με κουκούλες μετέβησαν στις εγκαταστάσεις της Ελληνικός Χρυσός και με μια στρατιωτικού τύπου επιχείρηση έδεσαν τους δύο φύλακες και πυρπόλησαν ό,τι βρήκαν μπροστά τους. Οπως λένε πηγές της Κατεχάκη, ήταν από την πρώτη στιγμή ξεκάθαρο ότι οι δράστες δεν ήταν γνωστοί άγνωστοι κουκουλοφόροι από την Αθήνα που ταξίδεψαν για να θέσουν σε εφαρμογή ένα καλά οργανωμένο και καταστροφικό σχέδιο, αλλά κάτοικοι της περιοχής που αντιδρούσαν στη λειτουργία των μεταλλείων στην περιοχή τους.

Χρήστος Πάχτας

Ο γιος του ανθρακωρύχου δήμαρχος των μεταλλείων

Εργασιομανής, απόμακρος και αεικίνητος, ο πρώην υφυπουργός της κυβέρνησης Σημίτη βρίσκεται και πάλι στη δίνη του κυκλώνα, καθώς συγκεντρώνει την οργή όσων αντιτίθενται στην εξόρυξη χρυσού

«Ο δήμαρχος, αν και δεν είναι ιδιαίτερα οξύθυμος, εύθικτος, αλλά ούτε και ανάγωγος, έχει την ατυχία να βρίσκεται διαρκώς στη δίνη του κυκλώνα», λένε όσοι γνωρίζουν καλά τον κ. Χρήστο Πάχτα στη Χαλκιδική. Οι δε υποστηρικτές του λένε ότι «το πείσμα του και το όραμά του για το καλό του τόπου τον κάνουν να μπλέκει κάθε τόσο στις κόντρες αντίπαλων συμφερόντων». Από την άλλη, οι επικριτές του σημειώνουν χλευάζοντάς τον: «Η ξεροκεφαλιά και η υποτακτικότητά του τον έχουν κάνει τοπάρχη και φερέφωνο του προτεκτοράτου που έχουν εγκαταστήσει οι Καναδοί χρυσοθήρες στην περιοχή». Στη διχασμένη τοπική κοινωνία η αλήθεια δεν βρίσκεται στη μέση. Ωστόσο, είτε με τη μια είτε με την άλλη άποψη, ο κ. Πάχτας φαίνεται πως έχει το «ταλέντο» να στοχοποιείται. Σήμερα είναι η επένδυση της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. που τον έχει καταστήσει αποδέκτη της οργής μερίδας πολιτών, στο παρελθόν ήταν η περίφημη τροπολογία για το «Πόρτο Καρράς», εξαιτίας της οποίας εκδιώχθηκε από υφυπουργός Οικονομίας το 2004 και αποπέμφθηκε από το ΠΑΣΟΚ.

Χρειάστηκαν επτά χρόνια για να επιστρέψει στα κοινά ως ανεξάρτητος υποψήφιος δήμαρχος στον Δήμο Αριστοτέλη Χαλκιδικής. Κέρδισε καθαρά τον αντίπαλό του υποψήφιο που υποστηριζόταν επισήμως από το ΠΑΣΟΚ, για να γίνει πάλι πρωταγωνιστής στη θυελλώδη διαμάχη για την εξόρυξη χρυσού. Αιτία, η ανυποχώρητη απόφασή του να στηρίξει την επωφελή, κατά τον ίδιο, επένδυση για την περιοχή, παρά τις αντιδράσεις όσων την κρίνουν οικονομικά επιζήμια και περιβαλλοντικά καταστροφική. Οι φίλοι του αναρωτιούνται αν ένας 62χρονος σήμερα δήμαρχος, παιδί μεταναστών ανθρακωρύχων που έφτασε να γίνει υφυπουργός, αξίζει ως προς την υστεροφημία του να βιώνει καθημερινά μια τέτοιου είδους αφόρητα πιεστική μέγκενη. Για τον εργασιομανή, αεικίνητο και απόμακρο μέσα στην εγκράτειά του δήμαρχο, όμως, που δεν έφτιαξε ποτέ δική του οικογένεια και δεν απέκτησε παιδιά και που δουλεύει ατελείωτα από τις 8 το πρωί μέχρι τις 3 μετά τα μεσάνυχτα, αυτή η κατάσταση είναι φυσιολογική - αν όχι πρόκληση να διατρανώσει το «πιστεύω» του υποστηρικτή της ανάπτυξης της περιοχής. Και προφανώς να δέχεται τα εκτοξευόμενα εναντίον του βέλη, αν όχι με την αγαλλίαση μάρτυρα, τουλάχιστον αγόγγυστα ως αγύριστο κεφάλι.

 «Μεγάλωσα σε μια πόλη του Βελγίου. Ο πατέρας μου, εργάτης στα ορυχεία, που όταν γύριζε από την καθημερινή βάρδια μαύρος και μισοπεθαμένος η μάνα μου τον ανάγκαζε να πιει δυο μπουκάλια γάλα για να καθαρίσουν τα πνευμόνια του από τη σκόνη της στοάς, είναι ο μόνος που επέζησε από τους συναδέλφους του», λέει περιγράφοντας σκηνές από τα παιδικά του χρόνια ο κ. Πάχτας.

Γεννημένος το 1951 στο ορεινό κεφαλοχώρι της Αρναίας, ακολούθησε τους γονείς του στην ξενιτιά.

Ο πατέρας του, που συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση, στα γκρίζα χρόνια του ’50 μάζεψε την οικογένειά του και μετανάστευσε μαζί με χιλιάδες άλλους στο Βέλγιο για να επιβιώσει δουλεύοντας στα ανθρακωρυχεία. Ο νεαρός Χρήστος σπούδασε χημικός στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των βροχερών Βρυξελλών όταν το 1972 πρωτοργανώθηκε στον πυρήνα του «Ρήγα Φεραίου». Η πτώση της χούντας στην Ελλάδα, δύο χρόνια αργότερα, τον φέρνει πιο κοντά στον ελκυστικά φλογερό λόγο του Ανδρέα Παπανδρέου και μεταπηδά στην ΠΑΣΠ.

 Αρχές του 1980 επιστρέφει σε μια Χαλκιδική που δεν θυμίζει σε τίποτα το ερειπωμένο τοπίο που είχε αφήσει πίσω η οικογένειά του. Αξιόπιστος επιστήμονας πλέον και αφοσιωμένο πολιτικό στέλεχος, με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία ανταμείβεται με τον διορισμό του σε νομάρχη Χίου και Εβρου. Το 1989 εκλέγεται πρώτη φορά βουλευτής Χαλκιδικής και συνδέεται με τον κ. Κώστα Σημίτη. Οταν ο πρώην πρωθυπουργός αναλαμβάνει το υπουργείο Βιομηχανίας, την περίοδο 1993-’94, επιλέγει για υφυπουργό του τον βουλευτή από τη Χαλκιδική, ο οποίος από ιδιοσυγκρασία σε κάθε του κίνηση θυμίζει στους άλλους αντίγραφο του πολιτικού μέντορά του.

Ο υφυπουργός Οικονομίας  γίνεται ο κυρίαρχος των κονδυλίων του Γ’ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Στη γενέτειρά του, από τον Πολύγυρο μέχρι την Ουρανούπολη και από τα Νέα Μουδανιά ως τον Νέο Μαρμαρά, τον αποκαλούν πλέον «Χαλκιδικάρχη», στο Αγιον Ορος προσεύχονται στο όνομα του «άγιου Πάχτα», ενώ άπαντες περιμένουν να ξεπέσει κάνα σεβαστό ψίχουλο από την πίτα των 50 δισ. ευρώ των κοινοτικών κονδυλίων που διαχειρίζεται προς δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις. Ο ίδιος αργότερα θα ορκιστεί ότι η προσεκτική, συνετή και σχεδόν άκαμπτη διαχείρισή τους τον έκανε να απομονωθεί και να μην αποκτήσει ούτε έναν νέο φίλο.

Δημήτρης Κούτρας

«Χρυσός» κομμουνιστής

Ο θαυμαστής του Τσε. Ο διανοούμενος των εργοταξίων, ο εργολάβος των μεγάλων και δύσκολων αποστολών είναι και άνθρωπος που κρύβεται πίσω από τη μεταβίβαση των μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός

Οσοι τον επισκέπτονταν στο παλιό κτίριο του Ακτωρα στο Χαλάνδρι ήταν αδύνατο να μην παρατηρήσουν τη φωτογραφία του νεαρού θρύλου της Κούβας που στόλιζε το γραφείο του. Εκεί που συνήθως βάζει κανείς τις φωτογραφίες των παιδιών του ή της οικογένειάς του, ο κ. Δημήτρης Κούτρας είχε τη φωτογραφία του Τσε Γκεβάρα.

Και αν κάποιος επιμείνει στις ταυτίσεις ή στις συμπτώσεις, αν προτιμάτε, θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι όπως εκείνος ξεκίνησε την επανάσταση από τα βουνά της Σιέρα Μαέστρα, έτσι και το αφεντικό του Ακτωρα ξεκίνησε την επανάσταση στα ελληνικά χρυσωρυχεία από τα βουνά της Χαλκιδικής. Αργότερα, όταν ο κατασκευαστικός όμιλος μετακόμισε στα υπερπολυτελή ιδιόκτητα γραφεία στην Κηφισιά, η φωτογραφία μάλλον καταχωνιάστηκε ώστε να μην είναι στο οπτικό πεδίο των επισκεπτών. Ο ίδιος όμως δεν έκρυψε ποτέ την ιδεολογική του προσέγγιση στη μαρξιστική θεωρία που αντιπροσωπεύει ο Λατινοαμερικανός επαναστάτης, σε πείσμα της επαγγελματικής του διαδρομής που έλαχε να τον γεμίσει με εμπειρίες, χρήμα και δόξα. Ενας κομμουνιστής του σύγχρονου καπιταλισμού όπως πολλοί άλλοι, θα μπορούσε να πει κανείς, ένας λάτρης της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, θα λέγαμε απερίφραστα. Δείγμα της πολυσύνθετης προσωπικότητας ενός από τα πλέον γνωστά, σεβαστά αλλά και συζητημένα πρόσωπα των κατασκευών στην Ελλάδα.

Ο άνθρωπος των δύσκολων αποστολών

Μεγαλωμένος στα δύσκολα, ο επικεφαλής του Ακτωρα θα ακολουθήσει τον δρόμο των γραμμάτων, μπαίνοντας στη Σχολή Μηχανικών - Μεταλλειολόγων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Θα επιλέξει το κομμάτι των κατασκευών, περνώντας από το μεγάλο σχολείο της ιστορικής τεχνικής εταιρείας ΕΔΟΚ-ΕΤΕΡ. Στον Ακτωρα θα μεταπηδήσει από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 ως διευθυντής Εργων και πολύ γρήγορα θα ανέβει στην ιεραρχία, εξέλιξη που κάποιοι συνδέουν με τις οικογενειακές ανακατατάξεις που σημειώθηκαν εκείνη την εποχή στην οικογένεια Μπόμπολα.

Ο διανοούμενος των εργοταξίων και της γαλαρίας, ο συνομιλητής όλων διαχρονικά των υπουργών Δημοσίων Εργων, ο εργολάβος των μεγάλων και δύσκολων αποστολών είναι και ο άνθρωπος που κρύβεται πίσω από τη μεταβίβαση των μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός. Ηταν ένα δικό του δημιούργημα, από τη σύλληψη της ιδέας έως την εκτέλεσή της, στην οποία ως μεταλλειολόγος πίστεψε από την πρώτη στιγμή, πείθοντας προφητικά, όπως αποδείχτηκε, να τον ακολουθήσει στην... περιπέτεια και ο πατριάρχης του ομίλου και στενός του συνεργάτης κ. Γιώργος Μπόμπολας. Είναι ίσως από τις μοναδικές επενδύσεις του ομίλου Ελλάκτωρ, του οποίου τα κέρδη και οι υπεραξίες ήρθαν πολύ πριν μπει σε παραγωγική λειτουργία η επένδυση, ρεφάροντας τη χασούρα από την κατάρρευση των δημοσίων έργων και των μεγάλων οδικών αξόνων στους οποίους η τεχνική εταιρεία έχει επενδύσει με ένταση τα τελευταία χρόνια. Σήμερα που ο πόλεμος στα μεταλλεία καλά κρατεί, ο κ. Κούτρας, νηφάλιος, παρακολουθεί τις εξελίξεις, έχοντας την πεποίθηση ότι η εξόρυξη χρυσού είναι η μεγαλύτερη μπίζνα των επόμενων γενεών. Δεν είναι τυχαίο ότι, ενώ οι συγκρούσεις γίνονταν σφοδρές τους προηγούμενους μήνες και οι διαδηλωτές ύψωναν τα λάβαρα της επανάστασης, εκείνος έβαζε πλώρη για τα νέα κοιτάσματα στο Κιλκίς.

Ψημένος στις δυσκολίες, εκπαιδευμένος στις κορόνες της διαπλοκής που συνοδεύουν τον πολυδαίδαλο όμιλο που εκπροσωπεί, δεν θα εγκλωβιστεί στη συγκυρία που επιχειρεί να ανακόψει την ορμή της εκμετάλλευσης μετάλλων.  Ειδικά τώρα που η αγορά αποκτά μεγάλους διεθνείς παίκτες, όπως οι Καναδοί της Eldorado Gold, η τιμή του χρυσού βρίσκεται στα ύψη και οι κατασκευές πνέουν τα λοίσθια. Στον διαγωνισμό που έγινε πέρυσι για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων χρυσού στο Κιλκίς η εταιρεία αναδείχτηκε πλειοδότης, με αντίπαλο την Elmin του ομίλου Βαρδινογιάννη. Στο Κιλκίς εκτιμάται πως τα αποθέματα χαλκού και χρυσού προσεγγίζουν το 1,5 δισ. ευρώ και μαζί με τα άλλα μεταλλεία στο Πέραμα Εβρου, που αποτελούν «προίκα» των Χρυσωρυχείων Θράκης.Εκρηκτικός χαρακτήρας αλλά με μπέσα, αφοσιωμένος και ακούραστος εργάτης, οπαδός της ομαδικής δουλειάς, ανήκει στον στενό πυρήνα της ηγετικής ομάδας του ομίλου Ελλάκτωρ. Ισως αυτό να εξηγεί και την ευκολία με την οποία απομακρύνονται ακόμη και στενοί συνεργάτες της οικογένειας Μπόμπολα από τον όμιλο, αφού η εμπιστοσύνη που του δείχνουν είναι χαρακτηριστική και σπάνια. Πριν από λίγα χρόνια δεν θα διστάσει να πετάξει έξω από το γραφείο του στέλεχος του εκδοτικού ομίλου. Αυτόπτες μάρτυρες αναφέρουν ότι το αφεντικό της εταιρείας βγήκε εκτός εαυτού όταν σε φιλική κουβέντα ο δημοσιογράφος τόλμησε να του πει ότι η εταιρεία κερδίζει έργα χάρη σε όσα γράφει η ναυαρχίδα εφημερίδα του ομίλου! «Η εταιρεία κερδίζει έργα γιατί μπορεί να τα κατασκευάζει», είναι η μόνιμη επωδός του, αντιμετωπίζοντας με δισταγμό αλλά και διαφωνώντας με πολλές από τις εκδοτικές επιλογές του συνεταίρου του, κρατώντας όμως πάντα αποστάσεις ασφαλείας. Με παρόμοιο δισταγμό θα φορέσει το καλό του κοστούμι (πράγμα σπάνιο για την ιδιοσυγκρασία του) για να πάει πριν από έναν χρόνο εσπευσμένα στο Μέγαρο Μαξίμου. Σε ένα κάλεσμα-παρωδία των συμβούλων του τότε πρωθυπουργού όπου μια συμφωνία (στην πραγματικότητα) χρηματοδότησης της Ελληνικός Χρυσός πλάσαραν ως διακρατική για να μετριάσουν το φιάσκο που είχε προηγηθεί με τις επενδύσεις στην Ελλάδα του εμίρη του Κατάρ. Πήγε όμως και φωτογραφήθηκε όπως απαιτούσε το πρωτόκολλο!

Ο μαθηματικός τύπος και τα τσάμικα

Μπροστάρης σε όλες τις θεσμικές αλλαγές του κατασκευαστικού κλάδου αλλά και οπαδός του μαθηματικού τύπου που έσπειρε θύελλες στην εγχώρια κατασκευαστική αγορά, ο κ. Κούτρας είναι ο άνθρωπος που έθεσε ψηλά τον πήχη των κατασκευών. Οσο και αν επικρίθηκαν τα τσάμικα με τον πρώην υπουργό κ. Γιώργο Σουφλιά που άφησαν εποχή, η αλήθεια είναι ότι κανείς υπουργός δεν παραγνώρισε την αξία που έχει ως συνομιλητής. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ακόμη και ο νυν υπουργός Ανάπτυξης κ. Κωστής Χατζηδάκης, όταν τα βρήκε σκούρα με τους αυτοκινητόδρομους προ μηνών, από τους πρώτους ανθρώπους που κάλεσε στο γραφείο του ήταν το μεγάλο αφεντικό του Ακτωρα. «Δημήτρη, πες μου τι πρέπει να γίνει για να βάλετε μπροστά τα εργοτάξια», φέρεται να τον ρώτησε. Η πρόταση του κ. Κούτρα μάλλον αιφνιδίασε τον υπουργό. Του πρότεινε τα έργα να γίνουν με δημόσια χρηματοδότηση και αφού ολοκληρωθούν να εκχωρηθούν σε ιδιώτες. Ηταν μια ιδέα που έμπαινε στη βάση της μεγάλης δυσκολίας να εξευρεθεί βιώσιμη εναλλακτική λύση για τις συμβάσεις παραχώρησης και να γίνει ένας «φιλικός διακανονισμός» που θα συνοδευόταν με «κούρεμα» απαιτήσεων από όλες τις πλευρές. Εν μέρει η πρόταση Κούτρα υιοθετήθηκε, καθώς τουλάχιστον σε δύο αυτοκινητόδρομους (Ελευσίνα - Πάτρα και Αξονας Κεντρικής Ελλάδας) τα κομμάτια που κόβονται θα κατασκευαστούν -όταν ωριμάσουν οι συνθήκες- ως δημόσια, με πιθανότερη κατάληξη να παραχωρηθούν και πάλι σε ιδιώτες για εκμετάλλευση.

Αναδημοσίευση από το www.protothema.gr