ΘΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΟΙ ΟΡΥΚΤΟΙ ΠΟΡΟΙ, ΕΙΤΕ ΤΟ ΘΕΛΟΥΜΕ, ΕΙΤΕ ΟΧΙ, ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ

*Του Σωτήρη Ν. Καμενόπουλου

Ο κ. Λαφαζάνης σε εκδήλωση που είχε πραγματοποιηθεί το Μάρτιο του 2015 είχε δηλώσει πως «η Ελλάδα δεν θα γίνει ενεργειακή μπανανία» (http://www.tanea.gr/news/economy/article/5217759/lafazanhs-h-ellada-den-prokeitai-na-ginei-energeiakh-mpanania/). 

Ο κ. Λαφαζάνης επιθυμεί να παραμείνουμε ενεργειακός εισαγωγέας, και να μην αναζητήσουμε δικούς μας ενεργειακούς πόρους. Η ερώτηση φυσικά είναι «ποιός πραγματικά θα ωφεληθεί από αυτό»;

Η άποψη αυτή του κ. Λαφαζάνη μου ήρθε στο μυαλό αμέσως μετά το διπλωματικό φιάσκο που υπέστη η Ελληνική εξωτερική και ενεργειακή πολιτική στο συνέδριο της Αγίας Πετρούπολης. Ένα φιάσκο για το οποίο είναι αποκλειστικά υπεύθυνος ο κ. Λαφαζάνης. Ένα φιάσκο το οποίο θα μπορούσε να αποβεί εθνικά καταστροφικό για τη χώρα μας (http://www.defence-point.gr/news/?p=135802). Καθώς μας ώθησε ως βατράχους ανάμεσα στα βουβάλια...

Όλως τυχαίως(;) η άποψη του κ. Λαφαζάνη συμπίπτει σχεδόν απολύτως με την άποψη που έχουν αρκετοί στην Ελλάδα, όχι απαραίτητα αριστεροί, πως δεν πρέπει να βρούμε πετρέλαιο στην Ελλάδα. (http://www.kathimerini.gr/552288/opinion/epikairothta/politikh/giati-den-prepei-na-vroyme-petrelaio-sthn-ellada).

Σε αυτή την άποψη απάντησα άμεσα (http://energypress.gr/news/giati-prepei-na-vroyme-petrelaio-kai-ohi-mono).

Κάποιοι άλλοι θεωρούν πως τώρα που οι τιμές των υδρογονανθράκων πέφτουν θα πρέπει να ξεχάσουμε αυτό το όνειρο. Καταρχήν, όλοι αυτοί ξεχνούν πως ο τομέας των ορυκτών πόρων χαρακτηρίζεται ακριβώς από αυτή την ιδιότητα: όταν οι τιμές των προϊόντων πέφτουν τα ορυχεία και τα πηγάδια κλείνουν. Μετά, όταν οι τιμές ανεβούν, ξανανοίγουν. Αυτό συμβαίνει εδώ και δεκάδες χρόνια.

Πράγματι, οι τιμές των υδρογονανθράκων παγκοσμίως πέφτουν, και απολύσεις γίνονται παγκοσμίως σε μεγάλες εταιρείες, αλλά ευνόητα τίθεται το ερώτημα: τότε γιατί στην Ελλάδα οι έρευνες στην Καβάλα και στο Ιόνιο συνεχίζονται; Γιατί πχ. στην Ελληνική εταιρεία που δραστηριοποιείται στην Καβάλα δεν γίνονται απολύσεις;

Σήμερα υποχρεούμαι να επανέλθω καθώς φαίνεται πως αρχίζει σιγά-σιγά να σχηματίζεται μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το ποιοί, εντός και εκτός της Ελλάδας, θέλουν να αξιοποιηθούν οι ελληνικοί ορυκτοί πόροι και ποιοί όχι.

Μία χώρα πάσχει από την κατάρα των πλουτοπαραγωγικών πηγών εφόσον αποδεδειγμένα διαθέτει πλουτοπαραγωγικές πηγές και ταυτόχρονα πληρεί και τα τρία κάτωθι κριτήρια (http://energypress.gr/news/exoryxi-ydrogonanthrakon-me-viosimo-tropo):

1. το πολιτικό της προσωπικό είναι διεφθαρμένο,

2. οι θεσμοί της είναι ασθενείς λόγω της διαφθοράς, και

3. το πολιτικό της σύστημα είναι πελατειακό (clientelism)

Η Ελλάδα, μέχρις στιγμής, δυστυχώς πληρεί και τα τρία προαναφερόμενα κριτήρια. Αν πράγματι δεν υπάρξουν μεταρρυθμίσεις (πχ. εφαρμογή της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ) τότε η παρουσία των υδρογονανθράκων υπό τις παρούσες συνθήκες θα ήταν επικίνδυνες για τη χώρα. 

Σε αυτή την περίπτωση όμως ο εχθρός δεν θα ήταν εκτός των συνόρων: ο εχθρός θα ήταν εντός των πυλών...ο εχθρός αυτός θα ήταν η ολιγαρχική αριστεροδεξιά ελίτ που άφησε να δημιουργηθούν τα τρία προαναφερθέντα κριτήρια. 

Όμως ας προβούμε στον αντίθετο συλλογισμό: ας υποθέσουμε πως τελικά δεν θα αξιοποιηθούν οι ελληνικοί ορυκτοί πόροι. Θα αλλάξει πράγματι κάτι στη χώρα μας; Θα αρθούν πχ. αυτομάτως τα τρία παραπάνω κριτήρια που μας κατατάσσουν ήδη σε χώρα-μπανανία;

Έχω ξαναγράψει, πως η Ελλάδα ήδη πάσχει από την κατάρα των πλουτοπαραγωγικών πηγών και την Ολλανδική ασθένεια (http://energypress.gr/news/i-ellada-pashei-apo-tin-katara-ton-ploytoparagogikon-pigon-kai-tin-ollandiki-astheneia). Η άποψη πως δεν πρέπει βρούμε πετρέλαιο για να μη γίνουμε μπανανία δεν εξαλείφει τον κίνδυνο της διαφθοράς και του πελατειακού χαρακτήρα του πολιτικού συστήματος. 

Αντίθετα, αυτοί θα παραμένουν, και χωρίς την αναζήτηση του πετρελαίου και των ορυκτών πόρων της χώρας. Και να μην αναζητήσουμε τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες θα παραμείνουμε μία χώρα μπανανία. Μία αποτυχημένη χώρα (failed state). Και για αυτό, συνυπεύθυνες είναι τόσο η δεξιά όσο και η αριστερή ολιγαρχική ελίτ.

Η γενεσιουργός αιτία λοιπόν του κινδύνου δεν είναι η πιθανή ύπαρξη πλουτοπαραγωγικών πηγών (αυτό είναι η ευχή για μία χώρα), αλλά το διεφθαρμένο πολιτικό προσωπικό, οι ασθενείς θεσμοί, και ο πελατειακός χαρακτήρας του πολιτικού συστήματος (αυτό είναι η κατάρα για μία χώρα). Αν αυτοί οι πραγματικοί κίνδυνοι εξαλειφθούν, τότε θα μπορέσουμε ως χώρα να αξιοποιήσουμε τους ορυκτούς πόρους μέσα στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης: με σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον.

Για όλους τους παραπάνω λόγους κρίνεται εθνικά απαραίτητη η εφαρμογή μεταρρυθμίσεων ώστε να αρθούν τα παραπάνω κριτήρια που καθιστούν τη χώρα μας έρμαιο της κατάρας των πλουτοπαραγωγικών πηγών και να δράξουμε όλες τις αναπτυξιακές ευκαιρίες. Είναι απαραίτητο για να χτίσουμε νέες Ακροπόλεις (http://www.capital.gr/story/2087970). Η Ακρόπολη αποτελεί ακόμη και σήμερα, ίσως, το μοναδικό και μακροβιότερο παγκόσμιο μνημείο πολιτισμού ως υπόδειγμα Βιώσιμης Ανάπτυξης στηριζόμενης σε ορυκτούς πόρους.

Όσοι διαρκώς υψώνουν εμπόδια στην εκμετάλλευση-αξιοποίηση των ορυκτών μας πόρων τί θα συμβούλευαν τον Περικλή προκειμένου αυτός να εκμεταλλευθεί τα ορυχεία του Λαυρίου; Θα πρότειναν στον Περικλή να μη προχωρήσει σε εκμετάλλευση του ορυχείου του Λαυρίου; Τότε ξεκάθαρα, ούτε η Ακρόπολη θα είχε χτιστεί (στη θέση της θα υπήρχαν πολυκατοικίες σήμερα: τέτοια ανάπτυξη θα είχαμε), και θα είμαστε κατακτηθεί από τους Πέρσες...με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Ας χρησιμοποιήσουμε ως φάρο μας και ως παγκόσμιο επιτυχημένο παράδειγμα βιώσιμης ανάπτυξης ορυκτών πόρων την Ακρόπολη και ας προχωρήσουμε ως χώρα στην αξιοποίηση των ορυκτών μας πόρων άφοβα. Αν θέλουμε «νέες Ακροπόλεις» πρέπει να αξιοποιήσουμε όλους τους ορυκτούς μας πόρους.

* Σωτήρης Ν. Καμενόπουλος

Διπλ. Μηχανικός Παραγωγής & Διοίκησης (M.Eng.)

Υπ. Διδάκτωρ Πολυτεχνείου Κρήτης, Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων

Αναδημοσίευση από energypress.gr