EASTMED: ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ Ή ΕΥΧΟΛΟΓΙΑ?

Του Σωτήρη Ν. Καμενόπουλου*

Σε πρόσφατη αρθρογραφία στην εφημερίδα Καθημερινή (13/3/2021) παρουσιάσθηκαν οι απόψεις συνεργάτη του ΕΛΙΑΜΕΠ με τίτλο: "Αεριαγωγός East MEd, ένας νέος Nabucco;”.Το παρόν άρθρο αποτελεί απάντηση στους 7 «αντικειμενικούς» λόγους οι οποίοι υποτίθεται πως θα εμποδίσουν την υλοποίηση του έργου. 

Για την καλύτερη κατανόηση του θέματος από τους αναγνώστες προηγείται η άποψη του ΕΛΙΑΜΕΠ και ακολουθεί η απάντηση.

1. Οι πολιτικές της ΕΕ που θέλουν μείωση των ρύπων κατά 55% ως το 2030 και μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα ως το 2050.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αυτό είναι πραγματικότητα. Όπως είναι πραγματικότητα ότι το φυσικό αέριο αποτελεί μεταβατικό καύσιμο μέχρι να δούμε εάν θα επιτευχθούν οι στόχοι μηδενικού αποτυπώματος. Ο στόχος αυτός φαίνεται ουτοπικός. Ειδάλλως δεν θα προχωρούσε η Γερμανία στον Nord stream για χρήση ρωσικού φυσικού αερίου.

Και η ερώτηση των πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ: γιατί η Γερμανία προχωρά στην υλοποίηση έργου φυσικού αερίου; Αφού υποτίθεται ότι μέχρι το 2050 θα έχει 100% επάρκεια από τις ΑΠΕ. Η απάντηση βρίσκεται στο γεγονός ότι η Γερμανία γνωρίζει την ουτοπία των ΑΠΕ. Η Γερμανία ΔΕΝ θα πετύχει ποτέ 100% απεξάρτηση από το φυσικό αέριο. Εκτός και αν αποφασίσει να ξαναχρησιμοποιήσει την πυρηνική ενέργεια. 

Τα τελευταία 20 χρόνια οι γερμανικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας έχουν υπερδιπλασιαστεί σε περίπου 40 σεντ (ευρώ) ανά κιλοβατώρα. Αιτία; Οι ΑΠΕ. Ο αντίκτυπος του υψηλού κόστους ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία είναι τέτοιος που σχεδόν πέντε εκατομμύρια Γερμανοί δεν μπόρεσαν να πληρώσουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας το 2019. 

Η αιολική ενέργεια εγκαταλείπεται στη Γερμανία και ταυτόχρονα αυξάνουν οι αντιδράσεις των Γερμανών πολιτών στην εγκατάσταση των ΑΠΕ. Η Γερμανία προσπαθεί να στραφεί στα αιολικά αλλά τη μάχη των αιολικών την έχασε η Γερμανία από την Κίνα. 

Με λίγα λόγια εάν η Γερμανία διανοηθεί να στηριχθεί μόνο στα αιολικά τότε θα πάσχει από δύο κινδύνους: την πλήρη εξάρτησή της από την Κίνα και την έλλειψη ηλιοφάνειας. Η Κίνα ελέγχει  το 64% στο downstream του γραφίτη σε απλές χρήσεις και το 100% στο downstream του γραφίτη σε εφαρμογές των φωτοβολταϊκών. 

Επίσης ελέγχει μεγάλο μερίδιο σε εξορύξεις-upstream. Η απάντηση λοιπόν στο επιχείρημα του ΕΛΙΑΜΕΠ είναι «Γερμανική» και δεν σχετίζεται με τις Ευρωπαϊκές κοινωνίες και την οικονομία της ΕΕ και σίγουρα καθόλου με το περιβάλλον και τις μειωμένες εκπομπές ρύπων. 

Οι πολιτικές της ΕΕ, όπως αυτές περιεγράφηκαν στην επιχειρηματολογία του ΕΛΙΑΜΕΠ αποτελούν περισσότερο την πάγια ανεδαφική και ουτοπική γεωπολιτική απόφαση του Βερολίνου την οποία επέβαλλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Παρακάτω θα εξηγηθούν ορισμένες γεωπολιτικές επιπτώσεις οι οποίες έκαναν ήδη την εμφάνισή τους τόσο εντός της ΕΕ όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.

2. Οι απαιτήσεις της ΕΕ συνεπάγονται περιορισμό της χρηματοδότησης έργων όπως οι αγωγοί.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πρόκειται για σκληρές και βάναυσες απαιτήσεις οι οποίες θα καταδικάσουν τους Ευρωπαίους πολίτες σε ενεργειακή φτώχεια, η οποία με τη σειρά της θα φέρει την πραγματική φτώχεια και τις κοινωνικές συγκρούσεις. 

Ειδικότερα, μετά την σφοδρή πανευρωπαϊκή οικονομική κρίση που θα ακολουθήσει την πανδημία του κορονοϊού ο κίνδυνος κοινωνικών συγκρούσεων θα αυξηθεί. Πρόσφατη μελέτη του ΔΝΤ διαπίστωσε ότι μετά από πανδημίες ακολουθούν κοινωνικές συγκρούσεις (https://blogs.imf.org/2021/02/03/covids-long-shadow-social-repercussions-of-pandemics/) 

Δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ακολουθώντας τις σκληρές απαιτήσεις του Βερολίνου χρησιμοποιεί τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογούμενων πολιτών εν μέσω σκληρής οικονομικής ύφεσης για να χρηματοδοτεί μία ουτοπία. Αυτό αποτελεί σκανδαλωδώς αποτυχημένη απόφαση και ίσως πρέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λογοδοτήσει στους Ευρωπαίους φορολογούμενους.

3. Ο EastMed φαίνεται πως δεν έχει εξασφαλίσει τις απαραίτητες ποσότητες φυσικού αερίου προς εξαγωγή, ώστε το έργο να είναι χρηματοδοτήσιμο.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Φυσικό αέριο στη Μεσόγειο, και ειδικά νοτίως της Κρήτης, υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες  ώστε να καλύψει τις ανάγκες της ΕΕ για πολλά χρόνια. Τα ανακαλυφθέντα αποθέματα φυσικού αερίου, εκτός Αιγύπτου, υπερβαίνουν τα 1.1 τρις κυβικά μέτρα. 

Ο East Med έχει σχεδιασθεί να μεταφέρει 10 δις m3/έτος για 20 ή/και 25 χρόνια. Όταν επιλυθούν τα τρέχοντα γεωπολιτικά θέματα της περιοχής θα υπάρξουν και οι απαραίτητες επενδύσεις. Το άγχος του Βερολίνου είναι ακριβώς αυτό: ότι θα βρεθεί εκτός γεωπολιτικού παίγνιου. 

Το ερώτημα όμως που τίθεται για τις ΑΠΕ και την ΕΕ είναι το εξής: όταν η Κίνα ελέγχει το 100% του upstream και του downstream της πρώτης ύλης των ΑΠΕ (σπάνιες γαίες) και όταν η ΕΕ φαίνεται ανίκανη να απεξαρτηθεί από τον έλεγχο της Κίνας (https://slpress.gr/oikonomia/pos-i-kina-me-tis-spanies-gaies-akyronei-tin-eyropaiki-prasini-symfonia/) βάζοντας το κάρο μπροστά από το άλογο και τον λύκο (Κίνα) να φυλάει τα πρόβατα (Ευρωπαϊκή βιομηχανία) πώς περιμένει να αντιμετωπισθεί από την Ευρωπαϊκή βιομηχανία με όρους αξιοπιστίας; 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά την αποτυχία της στο θέμα των εμβολίων φαίνεται πως αποτυχαίνει και στα ενεργειακά θέματα οδηγώντας σε φτώχεια τα νοικοκυριά της Ευρώπης.

4. Λόγω της πανδημίας οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου έπεσαν, ενώ υπάρχουν οικονομικές συστάσεις προς τις εταιρείες να υιοθετήσουν άλλο οικονομικό πρόγραμμα.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αποτελεί πραγματική έκπληξη το γεγονός ότι το ΕΛΙΑΜΕΠ δεν αντιλήφθηκε ότι οι τιμές του πετρελαίου αυξάνουν. Οι Έλληνες καταναλωτές το έχουν ήδη αντιληφθεί στις τσέπες τους. Προφανώς λοιπόν το επιχείρημα αυτό έχει ήδη καταρρεύσει. 

Το ίδιο λάθος έκαναν και οι αναλυτές του European Council of Foreign Affairs πριν λίγες ημέρες (https://ecfr.eu/publication/the-geopolitics-of-the-european-green-deal/). Το φυσικό αέριο αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της χημικής βιομηχανίας και της γεωργίας. Οι «συστάσεις προς τις εταιρείες» (άραγε από ποιους προήλθαν;) περιλαμβάνουν τον κίνδυνο να μείνει η Ευρωπαϊκή χημική βιομηχανία χωρίς βασική πρώτη ύλη; Εκτός και αν επιθυμία τους είναι να τροφοδοτείται μόνο η Γερμανική χημική βιομηχανία με ρωσικό φυσικό αέριο…

5. Η ανάκαμψη των τιμών δεν αναμένεται πριν το 2023, άρα ως τότε δεν θα υπάρχει διάθεση για επενδύσεις σε αγωγούς, ενώ οι εταιρείες στρέφονται προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πώς είναι δυνατόν να γίνει αξιόπιστη πρόβλεψη για το 2023 όταν δεν μπόρεσε να γίνει αξιόπιστη πρόβλεψη για την τιμή του πετρελαίου στην τρέχουσα περίοδο εν μέσω πανδημίας και η τιμή του αυξάνει αντιθέτως με τις προβλέψεις που παραθέτει το ΕΛΙΑΜΕΠ; 

Οι εταιρείες στρέφονται προς τις ΑΠΕ επειδή αυτές προωθεί το Βερολίνο μέσω των επιδοτήσεων. Όταν κοπούν οι επιδοτήσεις τότε θα σταματήσουν και οι επενδύσεις στις ΑΠΕ. Ακριβώς αυτό συμβαίνει στη Γερμανία με τις ανεμογεννήτριες: μέχρι το 2025 θα έχει μείνει χωρίς επιδότηση το 23% έως 60% των σημερινών ανεμογεννητριών στη Γερμανία. 

Γι’αυτό οι ανεμογεννήτριες εγκαταλείπονται στη Γερμανία μετά από 20 χρόνια αποτυχίας. Το ερώτημα είναι: μετά τη διακοπή των επιδοτήσεων τί θα γίνει; Με τι ενέργεια θα κινηθεί η Ευρωπαϊκή βιομηχανία; Με υδρογόνο; Αυτή είναι πανάκριβη τεχνολογία στην οποία ακόμη δεν μπορεί να στηριχθεί με αξιοπιστία η Ευρώπη καθώς βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα. Επίσης: αφού η Γερμανία εγκαταλείπει τις ανεμογεννήτριες μετά από 20 χρόνια αποτυχίας, γιατί να τις φορτωθεί η Ελλάδα «σκοτώνοντας» μάλιστα τον East Med;

6. Ακόμη και αν κατασκευαστεί άμεσα ο EastMed, είναι δύσκολο να αποσβέσει τα έξοδά του ως το 2050.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αυτό το επιχείρημα θυμίζει περισσότερο ευχή παρά αξιόπιστη παράθεση επιχειρήματος. Καταδεικνύει άγχος και εμμονή σε έτος ορόσημο. Το ίδιο επιχείρημα θα μπορούσε να ισχυρισθεί κάποιος για τις ανεμογεννήτριες, τα φωτοβολταϊκά, το υδρογόνο κ.λπ.

7. Ο EastMed δεν είναι οικονομικά βιώσιμος, αλλά αποτελεί πολιτικό έργο.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο East Med αποτελεί ενεργειακό έργο με βαθύτατες γεωπολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις. Το ίδιο άλλωστε αποτελεί και η απόφαση του Βερολίνου (δηλαδή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) να σταματήσει τη χρηματοδότηση έργων φυσικού αερίου (προς όφελος του Nord stream;) και να επιβάλλει διά ροπάλου τη στροφή προς τις επιδοτούμενες ΑΠΕ. Πολιτικό έργο είναι και αυτό. 

Η ΕΕ εφαρμόζει σκληρές επιδοτήσεις προς μία τεχνολογία (ΑΠΕ) καταπατώντας κάθε έννοια του ελεύθερου ανταγωνισμού τον οποίο υποτίθεται προστατεύει η ΕΕ! Οι επιδοτήσεις στις ΑΠΕ προέρχονται από τους Ευρωπαίους φορολογούμενους οι οποίοι δοκιμάζονται σκληρά από την ύφεση της πανδημίας. Και αυτό αποτελεί πολιτικό έργο. Έργο μεν, αποτυχημένο δε. 

Ωστόσο, η ΕΕ  θα πρέπει να απαντήσει στους Ευρωπαίους βιομήχανους για την αναξιοπιστία και επερχόμενη οικτρή αποτυχία του ενεργειακού μοντέλου της. Τα γεωπολιτικά γεγονότα στη Μυανμάρ και στη Γροιλανδία (στην καρδιά της ΕΕ) καταδεικνύουν ότι μπαίνουμε σε μία μακρά και σκληρή περίοδο συγκρούσεων με διακύβευμα τις πρώτες ύλες οι οποίες χρησιμοποιούνται στις ΑΠΕ: τις σπάνιες γαίες και άλλα κρίσιμα ορυκτά. 

Στη Μυανμάρ υπάρχουν ήδη δεκάδες νεκροί εξαιτίας των σπάνιων γαιών, δηλαδή εξαιτίας της πράσινης ενέργειας. Πρόκειται για τους πρώτους νεκρούς της κατάρας της πράσινης ενέργειας. 

Επίσης, στη Γροιλανδία, σε αυτή την ήσυχη χώρα, έπεσε η κυβέρνηση εν μέσω απειλών για βομβιστικές ενέργειες και απειλές κατά της ζωής πολιτικών προσώπων. Επίσης αναζωπυρώθηκαν οι συζητήσεις περί πλήρους ανεξαρτησίας της Γροιλανδίας από τη Δανία! Και σε αυτήν την περίπτωση γενεσιουργός αίτια ήταν οι σπάνιες γαίες, δηλαδή η πράσινη ενέργεια. Και αυτά πολιτικό έργο αποτελούν…με αίμα. 

Το έτος 2021 αποτελεί έτος ορόσημο για την ενεργειακή γεωπολιτική:  η ανθρωπότητα μπήκε στην περίοδο της «Κατάρας της Πράσινης Ενέργειας». Αυτή η περίοδος θα χαρακτηρίζεται από συγκρούσεις και πραξικοπήματα και το κυριότερο: θα αποτελεί την κανονικότητα για πολλά χρόνια. 

(Επειδή στο ίδιο φύλλο της Καθημερινής φιλοξενήθηκε και άρθρο εκπροσώπου της Greenpeace με αναφορές στον East Med θα πρέπει ίσως να ενημερωθεί η Greenpeace – η οποία στηρίζει αναφανδόν τις ΑΠΕ - για τους δεκάδες νεκρούς της Μυανμάρ οι οποίοι έχασαν τις ζωές τους εξαιτίας της πράσινης ενέργειας = σπάνιες γαίες). 

Αν λάβουμε υπόψιν το γεγονός ότι η παρούσα Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη αποτύχει στον τομέα των κρίσιμων ορυκτών (https://slpress.gr/oikonomia/pos-i-kina-me-tis-spanies-gaies-akyronei-tin-eyropaiki-prasini-symfonia/) αναρωτιέται κανείς ποιο θα είναι το μέλλον της Ευρωπαϊκής βιομηχανίας; 

Η παρούσα Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ακολουθώντας τις απαιτήσεις της Γερμανίας οδηγεί την Ευρωπαϊκή βιομηχανία σε ενεργειακό μαρασμό και τους Ευρωπαίους σε φτώχεια. Η ανάγκη για την αναδιαμόρφωση της ενεργειακής πολιτικής της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας είναι επιτακτική.

Συμπερασματικά: τα επιχειρήματα που κατεγράφησαν στο άρθρο του συνεργάτη του ΕΛΙΑΜΕΠ κρίνονται ανεδαφικά και περισσότερο με ευχολόγια. Θυμίζουν δε την κινδυνολογία η οποία είχε ξεκινήσει στο παρελθόν (2014 και 2016) σχετική με τις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις. 

Τότε ορισμένοι κύκλοι προσπαθούσαν να υψώσουν εμπόδια στην ελληνοϊσραηλινή προσέγγιση με το ψευδο-επιχείρημα ότι αυτή η προσέγγιση θα έθετε σε κίνδυνο τις ελληνοαραβικές σχέσεις. Σήμερα, όλοι γνωρίζουμε ότι οι ελληνοαραβικές σχέσεις όχι μόνο δεν κινδύνευσαν, αλλά έχουν ενισχυθεί ακόμη περισσότερο. 

Ωστόσο, αναρωτιούνται οι Έλληνες πώς θα ήταν σήμερα η γεωπολιτική θέση της χώρας μας εάν εκείνη η κινδυνολογία ευδοκιμούσε;

Την συνέχεια του πολύ ενδιαφέροντος άρθρου μπορείτε να την διαβάσετε κάνοντας κλίκ στο energia.gr

*Ο Σωτήρης Καμενόπουλος είναι κάτοχος διδακτορικού τίτλου από τη Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης. Οι τομείς του ερευνητικού του ενδιαφέροντος είναι η βιώσιμη αξιοποίηση των ορυκτών πόρων, η γεωπολιτική και η διαχείριση κινδύνων.