ΑΝΑΠΤΥΞΗ? ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΑΥΛΗ ΜΟΥ

Του Dr. Μηχ. Μεταλλείων Πέτρου Τζεφέρη

*Ακολουθεί σχόλιο του blog

Αλήθεια, γιατί κανείς αναπτυξιακός τομέας (πρωτογενής και δευτερογενής) δεν εξασφαλίζει a priori την κοινωνική συναίνεση; Γιατί στο κρίσιμο ερώτημα οι πολίτες απαντούν «όχι στην αυλή μου» και ειδικά για κάποιες δραστηριότητες απαντούν ευθαρσώς «όχι σε καμία αυλή»; Γιατί στον τόπο μας, τα σχέδια ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα δεν «κοσμούν» καμία προεκλογική πολιτική ατζέντα και οι πολιτικές ηγεσίες αναγκάζονται μόνο εκ των υστέρων (μετεκλογικά) να ασχοληθούν με αυτά;

Αλήθεια, ο κόσμος φοβάται την ανάπτυξη; τη γεωργία που «υπεραντλεί» τα αποθέματα νερού και υποβαθμίζει το έδαφος, την αλιεία που «ξυρίζει» τον γόνο από τον βυθό κι εξαντλεί τη βιοποικιλότητα, την κτηνοτροφία που «λεηλατεί» τα δάση δημιουργώντας βοσκοτόπια, τον ενεργειακό τομέα του πετρελαίου, των ορυκτών ανθράκων και της… κλιματικής αλλαγής, τις ΑΠΕ με τα γνωστά προβλήματα χωροθέτησης, τους ΧΥΤΑ και ΧΥΤΥ, τα μεταλλεία, τη βιομηχανία, τη μεταποίηση. 

Ακόμη και τη σημερινή περίοδο της κρίσης, εμείς δεν είμαστε άξιοι να «ανοίξουμε» μια μεταποιητική μονάδα, να χωροθετήσουμε ένα λατομείο ή ακόμη και ένα «μαντρί», να στήσουμε μια όποια δραστηριότητα μέσα σε περιοχές που διέπονται από ειδικό καθεστώς (natura κλπ) κ.ο.κ.

Δυστυχώς, τις τελευταίες δεκαετίες, η ελληνική κοινωνία εθίστηκε στην ιδέα της ανάπτυξης μέσω του τομέα παροχής υπηρεσιών. Πρόκειται για στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης που δυστυχώς έχει επικρατήσει στον τόπο μας οδηγώντας την πρωτογενή παραγωγή σε εκφυλισμό. Έτσι στραφήκαμε στη ρηχή και ευκαιριακή οικονομία του καταναλωτικού μοντέλου ανάπτυξης που βασίστηκε κυρίως στην κατανάλωση κι ελάχιστα στην παραγωγή, άσχετα από το γεγονός ότι και αυτό το μοντέλο παραβιάζει εξίσου τα όρια αντοχής του οικοσυστήματος. 

Η «ευαίσθητη» -αλλά εξόχως υποκριτική- κοινωνία μας διαμαρτύρεται για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της πρωτογενούς παραγωγής, εντούτοις υιοθετεί μοντέλο ανάπτυξης που καταναλώνει συνεχώς περισσότερη ενέργεια και φυσικούς πόρους, αγοράζει ολοένα και περισσότερα σπίτια και αυτοκίνητα, πιέζει για αλλαγή χρήσεων γης με αθέμιτα μέσα κ.λπ. Την ίδια στιγμή καμώνεται με μια οικολογική αυταρέσκεια ότι δεν θέλει τα λιγνιτωρυχεία, τα χρυσωρυχεία, τα ιχθυοτροφεία, τις ανεμογεννήτριες... Προτιμάει να απολαμβάνει τα Φ/Β πάνελ που δουλεύουν μόνα τους στημένα στην καλλιεργήσιμη γη υψηλής παραγωγικότητας, από το καφενείο. 

Η σύγχυση μας έχει οδηγήσει σε τέτοιο οριακό σημείο, ώστε να μην υπάρχουν πλέον επαγγελματίες γεωργοί, κτηνοτρόφοι, ψαράδες, δασοκόμοι, λατόμοι, ούτε καν βιομηχανικοί εργάτες. Και παιδευόμαστε με φορομπηχτικές διατάξεις να μαζέψουμε τα... αμάζευτα, να ξε-διορίσουμε αυτούς που διορίζαμε αφειδώς, να παγιώσουμε αίφνης τη νοοτροπία του Γερμανού στον Έλληνα.

Όμως, η ανάπτυξη δεν μπορεί να στηρίζεται σε μονοκαλλιέργεια, ειδικότερα μάλιστα όταν μιλάμε για μονοκαλλιέργεια υπηρεσιών. Ανάπτυξη χωρίς πρωτογενή παραγωγή δεν μπορεί να υπάρξει και η μονοδιάστατη αποϋλοποίηση της οικονομίας οδηγεί σταθερά στην από-ανάπτυξη, χωρίς παράλληλα να την απελευθερώνει από τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα. Το τίποτε –ακόμη κι αν είναι αειφόρο-ούτε τρώγεται ούτε κληροδοτείται στις επόμενες γενιές.

Από την άλλη μεριά, η κοινωνία σήμερα προσδοκά από την οποιαδήποτε επιχειρούμενη αναπτυξιακή δραστηριότητα να λαμβάνει υπόψη πρωτίστως τις ανάγκες των πολιτών, όπου λαμβάνει χώρα η δραστηριότητα. Επιπλέον, ο πολίτης εμφορείται από αρνητική προδιάθεση εξαιτίας των αδυναμιών είτε των ελεγκτικών μηχανισμών της πολιτείας είτε των επιχειρήσεων να δεχθούν τα σημεία των καιρών και να εκσυγχρονισθούν δίνοντας έμφαση στη διαφάνεια, το περιβάλλον και την κοινωνική συνοχή. 

Την αρνητική αυτή στάση σιγοντάρουν τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, αλλά και επιμέρους συντεχνιακές ομάδες που περιμένουν στη «γωνία» για να καρπωθούν τα «οφέλη» από την «άρνηση». Όμως ο πολίτης δεν έχει να καρπωθεί τίποτε, πέραν από τη φτώχεια και την ανεργία.

Η ωρίμανση των κοινωνιών σε θέματα (βιώσιμης) ανάπτυξης είναι εξαιρετικά δύσκολη, επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία η οποία συντελείται βαθμιαία και σε βάθος χρόνου. Θα χρειαστούν πολλά βήματα ακόμη, μιας και η ωρίμανση αυτή πάει χέρι-χέρι με την (επίσης απαξιωμένη) παιδεία μας. 

Εξάλλου, οι τοπικές κοινωνίες έχουν δικαίωμα στην ανάπτυξη και σε ένα περιβάλλον, ναι μεν δανεισμένο από τις επόμενες γενεές, ναι μεν εξ αδιαιρέτου, αλλά και «δικό» τους. Έχουν δικαίωμα (αλλά και ευθύνη) στη συμμετοχή, στο επιχειρησιακό τοπίο που τους αφορά. Στη συλλογική διαχείριση του περιβάλλοντος, και συνεπώς και σε όλες τις διαδικασίες που αφορούν ή θίγουν την προστασία του.

 Άλλωστε σε μια σύγχρονη κοινωνία, η επιτυχία μιας στρατηγικής οικονομικής ανάπτυξης εξαρτάται κυρίως από τη συμμετοχή του συνόλου των κοινωνικών και οικονομικών δυνάμεων από τον σχεδιασμό μέχρι την υλοποίηση όλων των απαραίτητων μέτρων και πολιτικών. Μόνο όταν οι τοπικές κοινωνίες συμμετέχουν σε όλα τα παραπάνω, δεν θα περιορίζονται να ασκούν μόνο στείρα αντι-δημοκρατία αλλά θα συμμετέχουν άφοβα και στην ανάληψη της όποιας ευθύνης. Οι κοινωνίες «θέλουν» να ωριμάσουν. Αρκεί να τις βοηθήσουμε...

Αναδημοσίευση από το www.protagon.gr

*ΣΧΟΛΙΟ ΤΟΥ BLOG: Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι πολλά πράγματα στη χώρα της φαιδρής πορτοκαλέας, όπως έχει γίνει η Ελλάδα, για να αλλάξουν και να ξεφύγουν από τη χρόνια στρέβλωση τους απαιτούν χρόνο ωρίμανσης.

Από την άλλη όμως και οι ίδιες οι κοινωνίες πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους, απορρίπτοντας ή πετώντας σταδιακά από πάνω τους νοοτροπίες και πρακτικές που δεν αντέχουν στη λογική και στις αξίες που πρέπει να διέπουν τη λειτουργία τους.

Το... έργο που παίζεται αυτή τη στιγμή στη ΒΑ Χαλκιδική, ...προβάλλεται για 3 συνεχή φορά μέσα σε 17 χρόνια. Όπως λοιπόν κανένας πολίτης - ψηφοφόρος δε δικαιολογείται να επικαλείται πλέον άγνοια όταν επιλέγει δια της ψήφου του κόμματα και πολιτικούς που ενθαρρύνουν αλλά και υποστηρίζονται από καλοκουρδισμένους μηχανισμούς άσκησης πάσης μορφής βίας, έτσι αντίστοιχα δεν νοείται πλέον κανένας πολίτης με πρόσχημα την άγνοια,  την ημιμάθεια, ή τη χειραγώγηση, να επιτρέπει στον εαυτό του, για 3 φορά μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, την καπήλευση θεσμών, ηθών και αξιών στο όνομα του χ αγώνα, που κάποιοι άλλοι κάνουν για αυτόν χωρίς ποτέ να τον έχουν ρωτήσει αν θέλει τέτοιας... μορφής εκπροσώπηση.

 Ούτε επιτρέπεται να φοβάται να αντιδράσει ή να μιλήσει ανοιχτά για ότι συμβαίνει πολλές φορές ή μπροστά στα μάτια του ή... έξω από την αυλή του.

Στη ΒΑ Χαλκιδική δυστυχώς, αλλά σε 2 - 3 χωριά μόνο ευτυχώς, αυτή η κατάσταση έχει εξελιχθεί σε κανόνα. Και για να αλλάξει πρέπει να το θέλουν και οι ίδιες οι πολίτες αυτών των κοινωνιών που το ζουν και όχι να κάθονται να βλέπουν ακρότητες και βιαιότητες σε βάρος συμπολιτών του και να συμπεριφέρονται ως εθισμένοι από τις σκηνές βίας που προβάλλονται στην τηλεόραση και να λένε και από πάνω με... έκπληξη:

 "Πώ, πωωωώ, κοιτά τι του κάνανε το αμάξι...Έχει πολύ φάση η υπόθεση!!!"