DE RE METALLICA: Μήπως τελικά δεν χρειαζόμαστε μεταλλεία;

Σκεπτόμενος Πολίτης

«…Αλλά τι περισσότερο χρειάζεται να πούμε; Αν μετακινήσουμε τα μέταλλα από την υπηρεσία του ανθρώπου, όλες οι μέθοδοι προστασίας και διατήρησης της υγείας, αλλά και της συνέχισης της ζωής, θα εξαφανισθούν. 

Αν δεν υπήρχαν μέταλλα, η ανθρώπινη ζωή θα ήταν φρικιαστική και άθλια, ανάμεσα σε άγρια κτήνη. Ο άνθρωπος θα επέστρεφε στα βελανίδια, στα φρούτα και στα βατόμουρα του δάσους.  Θα τρέφονταν με φυτά και ρίζες που θα έβγαζε με τα νύχια του. Θα έσκαβε σπηλιές όπου θα κοιμόταν τη νύχτα και την ημέρα θα περιπλανιόταν στα δέντρα και στους κάμπους σαν τα ζώα. 

Αφού αυτή η κατάσταση είναι εντελώς ανάξια για την ανθρωπότητα, με την έξοχη και λαμπρή φυσική κληρονομιά, ποιός θα ήταν τόσο ανόητος ή ισχυρογνώμων, ώστε να μην παραδεχθεί ότι τα μέταλλα είναι αναγκαία για την τροφή και την ένδυση και ότι χάρις σ’ αυτά διατηρείται η ζωή ;…

Μπορεί να φτιαχτεί κάτι από ξύλο χωρίς της βοήθεια του σιδήρου; Το ρούχο ή το ύφασμα πρέπει να κοπούν από το ράφτη. Μπορεί να γίνει αυτό χωρίς μαχαίρι ή ψαλίδι; Μπορεί ο ράφτης να ράψει χωρίς βελόνα; 

Ποιος δεν χρησιμοποιεί μέταλλα; Για να είμαστε ειλικρινείς, ακόμη και τα δημιουργήματα της τέχνης, για να είναι εκλεπτυσμένα, στολισμένα, περίτεχνα και χρήσιμα, διακοσμούνται σε διάφορες μορφές από τον καλλιτέχνη, με χρυσό, άργυρο, μπρούντζο και σίδηρο. Πώς οι καλλιτέχνες θα έκαναν κάτι όμορφο και τελειοποιημένο χωρίς τη χρήση μετάλλων;

Αν δεν χρησιμοποιούσαμε εργαλεία από σίδηρο ή μπρούντζο, δεν θα μπορούσαμε να φτιάξουμε εργαλεία από ξύλο ή πέτρα. Από όλα αυτά τα παραδείγματα είναι προφανή τα οφέλη και τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από τα μέταλλα. Δεν θα τα είχαμε όλα αυτά, αν η επιστήμη της μεταλλείας και μεταλλουργίας δεν είχαν ανακαλυφθεί και μεταφερθεί σε μας. Ποιος λοιπόν δεν καταλαβαίνει πόσο εξαιρετικά χρήσιμα είναι ή πόσο απαραίτητα για το ανθρώπινο είδος;

…Μαθαίνουμε από την ιστορία ότι η μεταλλευτική έχει φέρει ευμάρεια σε πολλούς. Από παλιότερα κείμενα είναι γνωστό ότι ευημερούσες Δημοκρατίες, όχι και λίγοι  βασιλιάδες, αλλά και πολλοί ιδιώτες, έχτισαν το μέλλον τους μέσω της μεταλλευτικής και της παραγωγής. 

Αυτό το θέμα το έχω αναλύσει και εξηγήσει, χρησιμοποιώντας πολλά και διάσημα παραδείγματα,  στο πρώτο βιβλίο της δουλειάς μου με τίτλο «Περί των παλαιών και νέων μεταλλείων». Από αυτό, είναι προφανές ότι η μεταλλευτική είναι πολύ επικερδής, σε όσους δίνουν την απαραίτητη προσοχή…

Με μια λέξη, ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να υπάρχει χωρίς τη μεταλλευτική βιομηχανία, ούτε και θα μπορούσε να τον αφήσει έτσι η Θεία Πρόνοια…»

------------------------------------------------------------------------

Σχόλιο Σκεπτόμενου Πολίτη

Τα αποσπάσματα είναι από το μνημειώδες “De re Metallica” (Περί της Φύσης των Μετάλλων) του Georg Bauer (Agricola), 1566 μ.Χ. Η απόδοση στα ελληνικά έγινε από τον γράφοντα, με βάση το αγγλικό κείμενο του 1912. 

Όπως αναφέρεται στον πρόλογο της αγγλικής μετάφρασης, είναι πράγματι εντυπωσιακό, εκτός των άλλων, ότι ο Agricola ενσωμάτωσε στο βιβλίο μεθόδους και τεχνικές, που ήταν τότε εντελώς καινοτόμες. Σε πολλές περιπτώσεις, θα ήταν αδύνατον για ένα μεταλλωρύχο ή μεταλλουργό της εποχής να τις εφαρμόσει, χωρίς την καθοδήγηση του συγγραφέα.  

Το βιβλίο παρέμεινε ως το πιο έγκυρο για την μεταλλεία και μεταλλουργία (καθώς και για τη χημεία), επί δύο αιώνες σχεδόν. Και δίχως αμφιβολία παραμένει κλασσικό και επίκαιρο. Αν μη τι άλλο, για την εντυπωσιακή και γλαφυρή επιχειρηματολογία του Agricola. Ο Γερμανός αναγκάζεται να αποδεικνύει τα αυταπόδεικτα περί αναγκαιότητας των μετάλλων και να υπενθυμίζει στους ανιστόρητους (υπήρχαν από παλιά τέτοιοι), τις συνθήκες και προϋποθέσεις της γένεσης και ανάπτυξης του ανθρώπινου πολιτισμού.  

Έλα όμως που 5 αιώνες μετά, οι σύγχρονοι απόγονοι των τότε σκοταδιστών (επονομαζόμενοι και «οικολόγοι») αναμασούν τα ίδια ερωτήματα. Λες και δεν προχώρησε γι’ αυτούς, η επιστήμη και η τεχνολογία.

 Προφανώς έχουν μείνει (ή επιθυμούν να επιστρέψουν) στο Μεσαίωνα, προ της εποχής και του Agricola.  Ή ίσως στη Λίθινη Εποχή. Από ό,τι όμως διαπιστώνεται, ήδη από την εποχή της Αναγέννησης του Agricola, η μεταλλεία και μεταλλουργία είχαν κάνει άλματα. Άλλοι είναι εκείνοι οι οπισθοδρομικοί που έμειναν κολλημένοι πίσω.