"ΝΑΙ Ή ΟΧΙ ΣΤΟ ΧΡΥΣΟ" ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ, Ο ΕΝΟΧΛΗΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΜΕΤΡΑΕΙ...

Η παραπάνω φωτογραφία είναι τραβηγμένη από έναν τοίχο που βρίσκεται τη Μ. Παναγία. Για την ακρίβεια από ένα στενό δρομάκι του χωριού, όπου το σύνθημα αυτό, όπως και κάθε σύνθημα που είναι γραμμένο σε τοίχο έχει τη δική του ιστορία..., πέρα από τους συμβολισμούς του για τους οποίους θα αναφερθούμε εκτενώς παρακάτω.

Όπως μάθαμε λοιπόν, το 1ο σύνθημα που γράφτηκε με σπρέι στον τοίχο ήταν το: "ΟΧΙ ΣΤΟ ΧΡΥΣΟ". Στη συνέχεια κάποιος άλλος πήγε και "καβάλησε" το "ΟΧΙ" γράφοντας το "ΝΑΙ". 

Προφανώς, για εκείνον ή εκείνους που είναι κατά της μεταλλευτικής αυτό αποτέλεσε μέγιστη πρόκληση και πήγε και "πάτησε" με το σπρέι του το "ΝΑΙ" για να μείνει στον τοίχο η δική του μόνο άποψη, δηλαδή το "ΟΧΙ ΣΤΟ ΧΡΥΣΟ"...

Προσπαθήστε να μεταφέρετε αυτόν τον ιδιότυπο... εντοιχισμένο διάλογο είτε σε πραγματικές συνθήκες, που αφορά την έντονη συζήτηση ανάμεσα σε δύο ανθρώπους με εκ διαμέτρου αντίθετη άποψη, είτε στο διαδίκτυο και ειδικότερα σ' αυτές τις συζητήσεις που εκτυλίσσονται καθημερινά στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης (facebook και twitter) για μια πληθώρα θεμάτων, που εγείρουν αντιπαλότητα και ιδεολογικό φανατισμό.

Φανταστείτε λίγο το σκηνικό. Έχουμε λοιπόν κάποιον που λέει: "ΟΧΙ ΣΤΟ ΧΡΥΣΟ". Κάποιον άλλο που λέει με πιο δυνατή φωνή: "ΝΑΙ ΣΤΟ ΧΡΥΣΟ" και τον πολέμιο της μεταλλευτικής να βάζει το χέρι του πάνω στο στόμα του υπέρμαχου της μεταλλευτικής για να του κλείσει το στόμα και μην ακούγεται άλλο η φωνή του...

Αυτό είναι το σημείο που έχει φτάσει η κοινωνία μας. Οχι μόνο στη ΒΑ Χαλκιδική, παντού. Μας ενοχλεί ο λόγος του άλλου που έχει διαφορετική άποψη από τη δική μας, καθώς θεωρούμε ότι η δική μας άποψη αντικατοπτρίζει τη μια και μοναδική αλήθεια. Εξαιτίας αυτής της φανατισμένης αντίληψης είμαστε ικανοί να επιβάλουμε "μέτρα" για να επικρατήσει η δική μας. Ο πολιτισμένος και διαρκής διάλογος μας φοβίζει. Μας απωθεί. Ίσως και να μας κουράζει πια...

Συνιστούμε λοιπόν σ' όλους ανεξάρτητα από το αν είναι υπέρ ή κατά της μεταλλευτικής ή οποιουδήποτε άλλου ζητήματος να διαβάσουν ένα πολύ καλό άρθρο που δημοσιεύτηκε για τον "ενοχλητικό λόγο" στην εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ". Το άρθρο γράφτηκε από τον Αριστείδη Χατζή καθηγητή φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και ότι αναφέρει μας βρίσκει απόλυτα σύμφωνους.

Ακολουθεί το άρθρο.

 

"Αν υπάρχει κάτι που ενοχλεί κάθε είδους εξουσία είναι βέβαια η κριτική. Oταν αυτή η κριτική είναι συγκροτημένη, βασίζεται σε επιχειρήματα και εμπειρικά δεδομένα, σε γνώση και στέρεες πεποιθήσεις, τότε ενοχλεί ακόμα περισσότερο. Ετσι η εξουσία κάθε είδους προσπαθεί να εμποδίσει, με όποιον τρόπο μπορεί, τις ενοχλητικές απόψεις.

Την ίδια ακριβώς αλλεργία προς την κριτική και την ελεύθερη σκέψη έχουν κάθε είδους ιδεολογίες και συστήματα αξιών που θεωρούν ότι εκφράζουν την εξ αποκαλύψεως αλήθεια. Οτιδήποτε απομυθοποιεί συντηρητικές ιδέες, δόγματα άυλης και υλιστικής μεταφυσικής, φαντασιακά και φαντασιώσεις και βέβαια συνωμοσιολογικού τύπου θεάσεις του κόσμου ενεργοποιεί ενστικτωδώς βίαιες αντιδράσεις.

Οι αντιλήψεις αυτές συνήθως χρησιμοποιούν ως φορείς άτομα με μειωμένη ανεκτικότητα - κάτι αναμενόμενο: αν εκθέτεις τον εαυτό σου στον διάλογο, κινδυνεύεις να περάσεις το μονοπάτι του διαφωτισμού. Η απαξίωση κάθε είδους δόγματος και φαντασίωσης θα ακολουθήσει αναπόφευκτα.

Οσοι όμως προστατεύουν τον εαυτό τους συνειδητά ή/και ασυνείδητα από το μικρόβιο του λόγου (και του Λόγου!) το πετυχαίνουν με μηχανισμούς που στην καλύτερη περίπτωση είναι ψυχολογικοί: ακούω και διαβάζω μόνο όσους θα επιβεβαιώσουν τις απόψεις μου, απαξιώνω εκ των προτέρων όσους θα αμφισβητήσουν αυτά που με θρησκευτική ευλάβεια πιστεύω, επιλέγω να συναναστρέφομαι άτομα με παρόμοιες ιδέες.

Στη χειρότερη περίπτωση όμως η αντίδραση δεν είναι αμυντική αλλά επιθετική. Πολλά άτομα δεν αρκούνται στη σχετική ασφάλεια της απομόνωσης και της δογματικής αποστείρωσης. Αδυνατούν να ανεχτούν την ύπαρξη αντίθετων απόψεων. Τις ταυτίζουν με το απόλυτο Κακό και αναζητούν τρόπους εξάλειψής τους - των απόψεων, ίσως και των φορέων. Για να δικαιολογήσουν τις ενστικτώδεις βίαιες αντιδράσεις και το μίσος που ξερνούν, πλάθουν έναν δικό τους, ακραία μανιχαϊστικό κόσμο όπου οι κακοί είναι διάβολοι και οι καλοί είναι άγγελοι. Δεν δικαιούνται οι άγγελοι να εξολοθρέψουν τους διαβόλους;

Η λέξη «φανατικός» που χρησιμοποιούσαμε παλιά δεν αρκεί για να τους περιγράψει με ακρίβεια. Αν περιηγηθούμε τα πιο δημοφιλή μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και το Διαδίκτυο θα συλλέξουμε μέσα σε λίγες ώρες πολλά και διαφορετικά παραδείγματα. 

Ο λεκτικός τραμπουκισμός που ασκείται εκεί είναι πρωτοφανής. Εχει πολλές μορφές και είναι σχεδόν πάντα απεχθής, καθώς δεν σέβεται ούτε το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα. Βλέπετε, το «αυταρχικό μυαλό» δεν ανέχεται να εκφράζονται οι απόψεις που απεχθάνεται ούτε στον ιδιωτικό χώρο τού φορέα τους. Θα αναζητήσουν κάθε δυνατό τρόπο να τις υπονομεύσουν ή και να τις εξαφανίσουν εισβάλλοντας απρόσκλητοι (συνήθως ως ανώνυμα ή επώνυμα trolls). Είναι ζωτικό γι' αυτούς να επιτεθούν με κάθε τρόπο, τους γίνεται κυριολεκτικά καθημερινό άγχος, ένα βαρύ αλλά ιερό καθήκον που πρέπει να εκτελέσουν.

Οσο σοβαρή κι αν είναι αυτή η υπερχείλιση του μίσους στο Διαδίκτυο, δεν μπορεί να συγκριθεί με τις πράξεις φυσικής βίας που λαμβάνουν χώρα σχεδόν παντού. Ενας μεγάλος αριθμός πνευματικών ανθρώπων σήμερα στην Ελλάδα αισθάνεται ανασφαλής όταν εκφράζει απόψεις και κάνει επιλογές. Οχι μόνο γιατί θα ακολουθήσει ο οχετός στο Διαδίκτυο, αλλά γιατί καραδοκούν οι τραμπούκοι κάθε είδους. Οργανωμένοι ή ανοργάνωτοι, είναι έτοιμοι να σπάσουν το κεφάλι ή τουλάχιστον να τρομοκρατήσουν όσους αντιμετωπίζουν ως διαβόλους.

Το πρόβλημα είναι ότι η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης είναι συχνά δύσκολο να προστατευθεί. Μεταξύ όλων των άλλων διότι δεν υπάρχει ένα συμπαγές μέτωπο υπέρ της ανοχής και κατά του τραμπουκισμού. Απόψεις και συμβουλές όπως: «μη μιλάς καλύτερα», «κάνε το κορόιδο», «εσύ τους προκάλεσες», «μην είσαι ακραίος», «έχουν κι αυτοί το δίκιο τους» και άλλες, παρόμοιας μίζερης αθλιότητας, επιμερίζουν την ευθύνη στο θύτη και στο θύμα. Δεν προέρχονται πάντα από ήμερους, συμβιβασμένους φιλήσυχους πολίτες. Συχνά ακούγονται από όσους θα ήθελαν να σπάσουν κι αυτοί ένα κεφάλι ή να κόψουν μια γλώσσα αλλά φοβούνται να το κάνουν.

Ετσι, για παράδειγμα, αναρωτιέται κανείς για τη σιωπή που περιβάλλει κάθε πράξη βίας μέσα στο πανεπιστήμιο (πρόσφατα κατά του συναδέλφου Βασίλη Γούναρη). Υπάρχουν πολλοί, λαλίστατοι κατά τα άλλα, με θεσμικό ρόλο που αποφεύγουν επιμελώς να ασχοληθούν με τις συνεχείς προσβολές της πολύτιμης ακαδημαϊκής ελευθερίας από ομάδες που συνδέονται στενά με κόμματα, που απολαμβάνουν άσυλο από αξιωματούχους εντός και εκτός πανεπιστημίου και που σκοπό έχουν να τρομοκρατήσουν όσες και όσους αντιμετωπίζουν ως αντιπάλους.

Αραγε τη σιωπή τους σε ποια κατηγορία να την εντάξουμε;"

Ο Αριστείδης Χατζής είναι αναπληρωτής καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Αναδημοσίευση από www.tanea.gr