4η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ: ΘΑ ΑΔΡΑΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ?
*Του Σωτήρη Καμενόπουλου
Κατά τη διάρκεια της 1ης Βιομηχανικής Επανάστασης άλλαξε ο
τρόπος παραγωγής από τη χειρωνακτική εργασία στη μηχανοποιημένη παραγωγή. Αυτό
επηρέασε και τον εξορυκτικό τομέα ο οποίος εξελίχθηκε από το χειρωνακτικό
σκάψιμο και τη χρήση αλόγων προς το σκάψιμο με τη χρήση φτυαριών ατμού.
Η 2η Βιομηχανική Επανάσταση έφερε μέσω του Φορντισμού τις
γραμμές μαζικής παραγωγής με τη χρήση μηχανών πετρελαίου. Αυτές οι μηχανές
χρησιμοποιήθηκαν και στις εξορυκτικές επιχειρήσεις.
Η 3η Βιομηχανική Επανάσταση έφερε τη χρήση των
ηλεκτρονικών-ρομποτικών συστημάτων. Αυτή η επανάσταση δεν μπόρεσε να εφαρμοσθεί
πλήρως στις εξορυκτικές επιχειρήσεις εξαιτίας της ίδιας της φύσης των ορυκτών
πόρων.
Τα κοιτάσματα των ορυκτών πόρων δεν αποτελούν ανθρώπινα κατασκευάσματα:
αποτελούν δημιουργήματα της φύσης. Για να δημιουργηθούν απαιτήθηκε η παρέλευση
αιώνων κάτω από συγκεκριμένες γεωλογικές και κλιματικές συνθήκες. Τα κοιτάσματα
επίσης δεν μετακινούνται: η φύση αποφάσισε την τοποθέτησή τους σε συγκεκριμένες
τοποθεσίες και αυτό δεν αλλάζει. Όσο μεγαλύτερα μηχανήματα και πιο γρήγορα και
ας χρησιμοποιηθούν.
Ως εκ τούτου, οι μέχρι σήμερα επιστημονικές και
τεχνολογικές μέθοδοι και πρακτικές που έχουν εφαρμοσθεί δεν μπορούσαν ίσως να
συμβιβαστούν με τη ίδια τη φύση των κοιτασμάτων. Σε αυτό το σημείο βρισκόμαστε
σήμερα.
Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση συνδέεται με τους ταχύτατους
μικροϋπολογιστές, την τεχνητή νοημοσύνη, τα αυτόνομα οχήματα, τους 3D
εκτυπωτές, τη δυνατότητα αποθήκευσης απίστευτα μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων, της
νανοτεχνολογίας κλπ. Αυτή η επανάσταση δίνει τη δυνατότητα για εξατομικευμένη
μαζική παραγωγή προϊόντων (mass customization).
Σύμφωνα με ορισμένες απόψεις,
αυτή η εξατομίκευση της παραγωγής θα ενταχθεί στις εξορυκτικές επιχειρήσεις στοχεύοντας
πλέον όχι στις αγορές των ορυκτών πόρων, αλλά στα κοιτάσματα. Αυτό θα
πραγματοποιηθεί μέσω της δημιουργίας εξατομικευμένων μηχανημάτων τα οποία θα
είναι κατασκευασμένα κομμένα και ραμμένα στα μέτρα (tailor-made) του κάθε
συγκεκριμένου κοιτάσματος αναλόγως των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του
κοιτάσματος.
Αυτό θα οδηγήσει στην αξιοποίηση κοιτασμάτων τα οποία μέχρι
πρότινος ήταν αδύνατο να αξιοποιηθούν. Οι προκλήσεις θα είναι πολλές καθώς,
παγκοσμίως, θα απαιτηθούν ειδικότητες με γνώσεις υψηλής τεχνολογίας-λογισμικού-software.
Εδώ, βρίσκονται οι προκλήσεις-ευκαιρίες για τη χώρα μας.
Πάρτε ως παράδειγμα την Αυστραλία. O εξαγωγικός τομέας της
Αυστραλίας στηρίζεται κατά 56% στις εξαγωγές ορυκτών. Κι όμως: το 2008/2009
στην Αυστραλία παρήχθη περισσότερο χρήμα από την πώληση ειδικευμένου software
για ορυχεία παρά από τις ίδιες τις εξαγωγές ψευδάργυρου και ουρανίου
ταυτόχρονα.
Η Ελλάδα, σε αντίθεση με την Αυστραλία, εδώ και δεκαετίες έχει
επιλέξει ως βασικό πυλώνα «ανάπτυξης» τον τουρισμό. Μάλιστα, θα μπορούσε να
ισχυρισθεί κάποιος πως η Ελλάδα πάσχει από την "Ολλανδική" ασθένεια
εξαιτίας της μονόπλευρης πολυετούς στήριξης της οικονομίας σε έναν και μοναδικό
πυλώνα: τον τουρισμό. Κάθε λόγγος και ξενοδοχείο. Κάθε βουνό και resort. Κάθε
resort και χαβούζα της Μεσογείου. Μία σύγκριση μεταξύ του τουριστικού προϊόντος
Ελλάδας και Αυστραλίας μπορείτε να δείτε εδώ.
Μετά από τόσες δεκαετίες, τελικά ποιος νομίζετε ότι τα
κατάφερε πιο καλά; Η Ελλάδα ή η Αυστραλία; Καταρχήν οι δύσπιστοι αναγνώστες
μπορούν να καταφύγουν στη σύγκριση ορισμένων δεικτών. Το ΑΕΠ της Αυστραλίας
είναι 1.34 τρισεκατομμύρια δολλάρια, της Ελλάδας είναι 195 δισεκατομμύρια
δολάρια.
Στην Αυστραλία η ανεργία είναι περίπου 6%, στην Ελλάδα 23%. Στην
Αυστραλία το κατακεφαλήν εισόδημα το 2012 ήταν περίπου στα 67 χιλιάδες δολάρια,
στην Ελλάδα ήταν περίπου στα 21 χιλιάδες δολάρια. Στην Αυστραλία υπάρχουν 150
βουλευτές, στην Ελλάδα 300...
Σημαντική λεπτομέρεια: σε λίγους μήνες η Αυστραλία
αναμένεται να σημειώσει ένα ρεκόρ χωρίς προηγούμενο, αυτό της συνεχούς ανάπτυξης
για 26 χρόνια. Ας επαναληφθεί ακόμη μία φορά προς επίρρωσην: 26 χρόνια συνεχούς
ανάπτυξης!
Μια ολόκληρη γενιά Αυστραλών δεν έχει γνωρίσει κάτι άλλο. Απίστευτο,
ε; Σαν δεν ντρέπονται! Ενώ εδώ, στην Ελλάδα ζούμε την αγαλλίαση της κοινωνικής
αλληλεγγύης, των κοινωνικών αγώνων (sic), των δράσεων αλληλεγγύης, των
κοινωνικών στεκιών, των προοδευτικών αντιλήψεων, και άλλων πρωτοποριακών
ψευδαισθήσεων. Τόσα ψέματα χάριν των δήθεν κοινωνικών κατακτήσεων δεν έχουν
ειπωθεί σε καμία άλλη χώρα.
Η Ελλάδα διαθέτει απίστευτα καταρτισμένο επιστημονικό
προσωπικό το οποίο δυστυχώς φεύγει στο εξωτερικό ελέω των παραπάνω πολυετών
ψεμάτων. Αντί να μεμψιμοιρούμε διαρκώς, θα πρέπει ως χώρα να αλλάξουμε το
αντι-παραγωγικό μας μοντέλο και να εκμεταλλευτούμε τις νέες παγκόσμιες συνθήκες
οι οποίες συμπίπτουν με το τέλος ενός καθοδικού σούπερ κύκλου στα εμπορεύματα.
Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση αποτελεί ευκαιρία για τη χώρα
μας ώστε να συγκρατήσουμε τις νέες και τους νέους στην πατρίδα μας. Νέοι και
νέες οι οποίοι/ες δείχνουν (ευτυχώς) όλο και περισσότερο ενδιαφέρον για την
επιχειρηματικότητα γυρίζοντας την πλάτη τους στο μίζερο δημόσιο.
Η νέα γενιά
σιγά-σιγά αντιλαμβάνεται πως η πραγματική κοινωνική αλληλεγγύη μπορεί να
εφαρμοσθεί μόνο μέσω της παραγωγής πραγματικού πλούτου, της λελογισμένης
φορολογίας η οποία αποδίδεται από τον παραγόμενο πλούτο και της υγιούς
απενεχοποιημένης επιχειρηματικότητας. Ο εξορυκτικός τομέας μπορεί να το
προσφέρει αυτό.
Θα αδράξουμε αυτήν την ευκαιρία; Θα δώσουμε την ευκαιρία
στους νέους μας να ξεφύγουν από τη νοοτροπία του «γκαρσονιού»; Ή θα
παραμείνουμε αγκιστρωμένοι στις ιδεοληψίες του παρελθόντος;
*Ο Σωτήρης Καμενόπουλος είναι Διδάκτωρ του Πολυτεχνείου της Κρήτης στη Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων
.JPG)
Σχόλια