ΑΕΡΟΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: Ο ΜΟΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΓΙΑ ΜΗΔΕΝΙΚΟΥΣ ΡΥΠΟΥΣ ΩΣ ΤΟ 2050 ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΜΕ ΝΑ ΠΕΤΑΜΕ (?)

Του Τζούλιαν Άλγουντ*

Ο αεροπορικός κλάδος της Βρετανίας υποσχέθηκε αυτή την εβδομάδα να μειώσει τις εκπομπές ρύπων του στο μηδέν ως το 2050 με ταυτόχρονη ανάπτυξη 70% και ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον προέβλεψε τολμηρά ότι τα "βιώσιμα ηλεκτρικά αεροπλάνα" θα είναι διαθέσιμα μέσα σε μερικά χρόνια.

Όμως, η προηγούμενη εμπειρία όσον αφορά την καινοτομία στις αερομεταφορές δείχνει ότι τέτοιοι φιλόδοξοι στόχοι είναι ανεδαφικοί και αποσπούν την προσοχή. Ο μόνος τρόπος που μπορεί η Βρετανία να φτάσει τις μηδενικές εκπομπές στην αεροπορία ως το 2050 είναι μέσω μιας παρατεταμένης περιόδου δίχως καθόλου αερομεταφορές. 

Ας σταματήσουμε να έχουμε απίθανες ελπίδες σε καινοτόμες τεχνολογίες και ας προσπαθήσουμε να πετύχουμε τους στόχους των εκπομπών με βάση τις σημερινές τεχνολογίες. Η πρόσφατη μελέτη μας "Το Απόλυτο Μηδέν" αντλεί από το έργο έξι βρετανικών πανεπιστημίων για να εξηγήσει το γιατί.

Υπάρχουν τρεις τρόποι για την επίτευξη μηδενικών εκπομπών στις αερομεταφορές: Η εφεύρεση νέων ηλεκτρικών αεροπλάνων, η αλλαγή των καυσίμων στα υφιστάμενα αεροπλάνα ή η αφαίρεση των ρύπων από την ατμόσφαιρα.

Τα ηλεκτρικά αεροπλάνα ήδη πετούν. Το Solar Impulse 2 που κινείται με φωτοβολταϊκά και μπαταρίες μετέφερε ένα άτομο γύρω από τον πλανήτη το 2016, αλλά η αργή πρόοδος στα φωτοβολταϊκά σημαίνει ότι δεν είναι πιθανό να κλιμακωθεί αυτή η λύση. 

Οι επιδείξεις πτήσεων μικρών αποστάσεων με μπαταρίες και λίγους επιβάτες θα ξεκινήσουν σύντομα, όμως η τεχνολογία είναι στα γεννοφάσκια της και οι αερομεταφορές είναι ένας έντονα ρυθμιζόμενος κλάδος. Οι εμπορικές μακρινές ηλεκτρικές πτήσεις δεν πρόκειται να λειτουργήσουν σε οποιαδήποτε σημαντική κλίμακα πριν το 2050.

Τα εναλλακτικά καύσιμα, όπως το υδρογόνο ή η συνθετική κηροζίνη, παρέχουν μηδενικές εκπομπές μόνο αν τροφοδοτούνται από ανανεώσιμο ηλεκτρισμό. Προς το παρόν, οι πράσινες πηγές παρέχουν περί το 15% της παγκόσμιας πρωτογενούς ενεργειακής κατανάλωσης. Μέσα στα επόμενα 30 χρόνια, καθώς τα οχήματα, η θέρμανση και η βιομηχανία θα εξηλεκτρίζονται, είναι δύσκολο να περισσέψει καθαρό ρεύμα για την παραγωγή αεροπορικών καυσίμων.

Τέλος, δεν υπάρχουν σήμερα αποτελεσματικές τεχνολογίες αρνητικών εκπομπών. Απαιτούν περισσότερη ενέργεια για τη δέσμευση του CO2 από την ατμόσφαιρα από ότι παράγεται όταν εκλύεται. Η χρήση ΑΠΕ για τη δέσμευση άνθρακα παρά για τον εκτοπισμό των ορυκτών καυσίμων δεν οδηγεί σε καθαρό όφελος. Επίσης, η φύτευση δέντρων έχει τα όριά της: Πρέπει να αυξήσουμε διαρκώς την περιοχή των δασών για να παράγουμε μια εφάπαξ μείωση του διοξειδίου στην ατμόσφαιρα.

Κατ' επέκταση, η δέσμευση για μηδενικές αεροπορικές εκπομπές ως το 2050 είναι στην πραγματικότητα μια δέσμευση για μηδενικές αερομεταφορές. Αντί να ελπίζουμε ότι η νέα τεχνολογία θα μας σώσει με ένα μαγικό τρόπο, θα έπρεπε να πάψουμε να σχεδιάζουμε την αύξηση των πτήσεων με ορυκτά καύσιμα και να δεσμευτούμε να τις μειώσουμε στο μισό μέσα σε δέκα χρόνια με προοπτική εκμηδενισμού τους ως το 2050.

Η φορολόγηση των αεροπορικών καυσίμων στα επίπεδα των αντίστοιχων καυσίμων στις βρετανικές οδικές μεταφορές θα ήταν ένα χρήσιμο πρώτο βήμα: Εκτιμώ ότι θα καθιστούσε το κόστος των πτήσεων τετραπλάσιο.

Οι κλιματικές αναγγελίες απέτυχαν μέχρι στιγμής να λάβουν υπόψη το μειωμένο ρυθμό με τον οποίο οι νέες τεχνολογίες μπορούν να φτάσουν κάποια σημαντική κλίμακα. Πενήντα χρόνια από τη στιγμή που οι Δανοί ξεκίνησαν να κατασκευάζουν ανεμογεννήτριες, σήμερα παρέχουν μόλις το 2% της παγκόσμιας πρωτογενούς ενέργειας. 

Ανεξαρτήτως των τιμών και των κινήτρων, η νέα ενεργειακή παραγωγή, οι μεταφορές και η βιομηχανία απαιτούν δημόσια διαβούλευση για τις ρυθμίσεις, τη χρήση γης, τη χρηματοδότηση, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και άλλα. Όλα αυτά καθυστερούν την υιοθέτησή τους.

Θα έπρεπε να ενστερνιστούμε αυτή την πραγματικότητα και να επικεντρωθούμε σε καινοτομίες που είναι συμβατές με ένα μέλλον μηδενικών εκπομπών. Το λογισμικό τηλεδιασκέψεων περιορίζει την ανάγκη για ταξίδια, όμως παραμένει σε πρώιμο στάδιο. Το μέσο βάρος ενός αυτοκινήτου έχει αυξηθεί σταθερά από τη δεκαετία του 1990 και μπορεί να μειωθεί στο μισό. Ο απόβλητος χάλυβας συλλέγεται με λίγη προσοχή και ανακυκλώνεται σε προϊόντα χαμηλής ποιότητας, αλλά μπορεί να ανακυκλωθεί καλύτερα και με τη χρήση κλιβάνων που χρησιμοποιούν ΑΠΕ.

Οι τολμηρές εξαγγελίες για στόχους μηδενικών εκπομπών σε κλάδους όπως οι αερομεταφορές με ορυκτά καύσιμα προκαλούν σύγχυση και καθυστερούν τις πολιτικές που χρειάζονται για εξάλειψή τους. Παράλληλα, στρέφουν την προσοχή μακριά από καινοτομίες που μπορούν να εφαρμοστούν ταχέως και να μας προσφέρουν το χρόνο που χρειαζόμαστε για να αναπτύξουμε πραγματικές επιλογές μηδενικών εκπομπών.

*Ο Τζούλιαν Άλγουντ είναι καθηγητής μηχανικής και περιβάλλοντος στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ.

(Financial Times) 

Αναδημοσίευση από energypress.gr