ΣΠΑΝΙΕΣ ΓΑΙΕΣ: ΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ ΟΙ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΜΕ ΤΟ ΑΝΤΙΜΟΝΙΟ

Το τελευταίο διάστημα η κινεζική κυβέρνηση έχει εισαγάγει μια σειρά από νέα μέτρα που έχουν σχεδιαστεί, προκειμένου το Πεκίνο να ενισχύσει τον έλεγχο των προσοδοφόρων φυσικών πόρων που χρησιμοποιούνται σε μια ευρεία γκάμα προϊόντων, από ηλεκτρικά αυτοκίνητα έως ανεμογεννήτριες και αμυντικό υλικό.

Τελευταία ενέργεια στις συγκεκριμένες δράσεις αποτελεί η απόφαση -προ ημερών- να θέσει ελέγχους στις εξαγωγές αντιμονίου, ένα μέταλλο που, μεταξύ άλλων, χρησιμοποιείται σε πυρομαχικά και άλλες στρατιωτικές εφαρμογές και στο οποίο έχει καταγραφεί σημαντική αύξηση τιμών φέτος.

Τη σπουδαιότητα του θέματος, αλλά και της μεγάλης πρόκλησης με την οποία είναι αντιμέτωπη η ευρωπαϊκή νομοθεσία, ανέδειξε χθες ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Metlen, Ευάγγελος Μυτιληναίος. 

Ο κ. Μυτιληναίος με ανάρτησή του στον προσωπικό του λογαριασμό στο Linkedin υπογραμμίζει ότι η Κίνα συνεχίζει να περιορίζει τις εξαγωγές μετάλλων και σπάνιων γαιών: «Για να αντιμετωπίσει αυτόν τον σημαντικό κίνδυνο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει σε εφαρμογή, από τον Μάιο του 2024, τον νόμο περί κρίσιμων πρώτων υλών, με σκοπό να εξασφαλίσει ευρωπαϊκή πρόσβαση και βιώσιμο εφοδιασμό για αυτά τα υλικά, ξεκινώντας από την εγχώρια εξόρυξη και παραγωγή αλλά και διαφοροποιημένες εισαγωγές», τονίζει, υπενθυμίζοντας ότι ο κατάλογος περιλαμβάνει 34 κρίσιμες πρώτες ύλες μεταξύ των οποίων αντιμόνιο, γερμάνιο, βωξίτης, γάλλιο και πολλές άλλες.

Ζητά αναχώματα

Μάλιστα, γράφει ότι μέχρι στιγμής η Κομισιόν έχει παραλείψει να ορίσει απτά μέτρα για τη στήριξη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας προκειμένου να παίξει τον ρόλο παρόχου κρίσιμων πρώτων υλών, και καλεί την νέα Επιτροπή, που θα προκύψει το προσεχές διάστημα να λάβει άμεσα μέτρα: «Με μια νέα Επιτροπή ante portas και χωρίς άλλο χρόνο για χάσιμο συζητήσεων, αναμένουμε άμεσα ουσιαστική δράση».

Τα μέτρα για το αντιμόνιο

Η Κίνα αναμένται να εφαρμόσει τους περιορισμούς στο αντιμόνιο και τα υλικά που σχετίζονται με το αντιμόνιο από τις 15 Σεπτεμβρίου, επκαλούμενη την «εθνική ασφάλεια».

Αυτό έρχεται να προστεθεί σε προηγούμενα μέτρα σε άλλα κρίσιμα ορυκτά, όπως το γάλλιο και το γερμάνιο, τα οποία έχουν προκαλέσει την αντίδραση της Ουάσιγκτον και την ανησυχία στις Βρυξέλλες.

Κορυφαίος προμηθευτής

Η Κίνα είναι ο κορυφαίος προμηθευτής στον κόσμο με περισσότερα από 30 κρίσιμα ορυκτά και διεκδικεί μερίδιο 56% των παγκόσμιων εξορυκτικών προμηθειών αντιμονίου, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτή η κυριαρχία έχει οικοδομηθεί εδώ και δεκαετίες, αλλά τα τελευταία χρόνια οι ΗΠΑ και άλλες δυτικές κυβερνήσεις εντείνουν τις προσπάθειες για να εξασφαλίσουν εναλλακτικές προμήθειες.

Οι περιορισμοί του Πεκίνου στα κρίσιμα ορυκτά έχουν επίσης θεωρηθεί εν μέρει ως απάντηση στις ολοένα και πιο επιθετικές προσπάθειες της κυβέρνησης Μπάιντεν να εμποδίσει την Κίνα να κερδίσει το πάνω χέρι στην τεχνητή νοημοσύνη και την κατασκευή τσιπ.

Αντίποινα

Μάλιστα, σύμφωνα με το Bloomberg, οι ΗΠΑ εξετάζουν μονομερείς περιορισμούς στην πρόσβαση της Κίνας σε τσιπ μνήμης τεχνητής νοημοσύνης και εξοπλισμό ικανό να κατασκευάσει αυτούς τους ημιαγωγούς μόλις τον επόμενο μήνα.

Ενώ η Κίνα είναι μακράν η κορυφαία χώρα εξόρυξης αντιμονίου στον κόσμο, η παραγωγή έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, σε μια τάση που πυροδότησε φόβους για παγκόσμιες ελλείψεις και υποστήριξε ένα ράλι στις τιμές.

Στα 23.150 δολάρια ο τόνος, το μέταλλο έχει αυξηθεί σχεδόν 100% φέτος και βρίσκεται στην υψηλότερη τιμή από τουλάχιστον το 2005, σύμφωνα με τα στοιχεία της Fastmarkets.

Ανησυχίες

Οι ανησυχίες για τις κινήσεις του Πεκίνου έχουν ενισχυθεί σημαντικά από τότε που έθεσε το γάλλιο και το γερμάνιο υπό αυστηρότερη κυβερνητική επίβλεψη πριν από ένα χρόνο, σε μια κίνηση που εκτόξευσε τις τιμές για τα δύο μέταλλα. Επίσης, αργότερα έθεσε τον γραφίτη υπό τον ίδιο εξαγωγικό έλεγχο και σταμάτησε τις εξερχόμενες πωλήσεις μιας σειράς τεχνολογιών σπάνιων γαιών.

Τι είναι το αντιμόνιο

Το αντιμόνιο είναι ένα γυαλιστερό γκρι μεταλλοειδές γνωστό από την αρχαιότητα όταν το χρησιμοποιούσαν στην ιατρική και στα καλλυντικά.

Η μεγαλύτερη εφαρμογή του σήμερα είναι ως επιβραδυντικό φλόγας, το οποίο αντιπροσώπευε περίπου το ήμισυ της παγκόσμιας χρήσης το 2023, σύμφωνα με την χρηματιστηριακή CICC.

Ταυτόχρονα, περίπου το ένα πέμπτο του αντιμονίου χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή φωτοβολταϊκού γυαλιού για τη βελτίωση της απόδοσης των ηλιακών κυψελών. Το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου χρησιμοποιήθηκε σε μπαταρίες μολύβδου-οξέος.

Το αντιμόνιο έχει επίσης στρατηγική σημασία λόγω της χρήσης του σε στρατιωτικό εξοπλισμό, όπως πυραύλους υπέρυθρης ακτινοβολίας, πυρηνικά όπλα και γυαλιά νυχτερινής όρασης και ως σκληρυντικό για σφαίρες και τανκς.

Το πιο συχνά εξορυσσόμενο μετάλλευμα ονομάζεται στιβνίτης, το οποίο περιέχει αντιμόνιο και θείο. Το αντιμόνιο μπορεί επίσης να είναι υποπροϊόν της εξόρυξης χρυσού ή να ανακτηθεί από την ανακύκλωση μπαταριών μολύβδου-οξέος.

Τι προβλέπουν οι περιορισμοί της Κίνας

Όπως υπογραμμίζει το Reuters, στο πλαίσιο των περιορισμών οι εξαγωγείς στην Κίνα θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση για άδειες για είδη και τεχνολογίες διπλής χρήσης - εκείνων με πιθανές στρατιωτικές και πολιτικές εφαρμογές, μια διαδικασία που συνήθως διαρκεί δύο έως τρεις μήνες στην Κίνα.

Οι κανόνες απαγορεύουν επίσης την εξαγωγή τεχνολογίας τήξης και διαχωρισμού χρυσού-αντιμονίου χωρίς άδεια.

Δεν υπάρχουν όρια στον όγκο, αλλά με βάση τους προηγούμενους περιορισμούς, οι εξαγωγές αντιμονίου είναι πιθανό να μειωθούν μετά την επιβολή των περιορισμών.

Οι κινεζικές εξαγωγές γαλλίου και γερμανίου, υπό παρόμοιους περιορισμούς από πέρυσι, μειώθηκαν καθώς ορισμένοι Κινέζοι εξαγωγείς δεν μπορούσαν να εξασφαλίσουν άδειες και ορισμένοι αγοραστές από το εξωτερικό δεν ήθελαν να αποκαλύψουν τον τελικό σκοπό της χρήσης όπως απαιτείται από τον νέο κανόνα, ανέφεραν πηγές του κλάδου.

Ο ρόλος της Κίνας στην αγορά αντιμονίου

Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός αντιμονίου, αντιπροσωπεύοντας το 48% της παραγωγής ορυχείων το 2023, ακολουθούμενη από το Τατζικιστάν με 25%, σύμφωνα με στοιχεία του Γεωλογικού Ινστιτούτου των ΗΠΑ (USGS).

Στην Κίνα, τα αποθέματα αντιμονίου συγκεντρώνονται στις επαρχίες Guangxi, Hunan και Gansu.

Η Κίνα είναι επίσης ο μεγαλύτερος παραγωγός επεξεργασμένου αντιμονίου, συμπεριλαμβανομένου του τριοξειδίου του αντιμονίου (ATO), το οποίο χρησιμοποιείται παραδοσιακά σε επιβραδυντικά φλόγας και όλο και περισσότερο ως διαυγαστικός παράγοντας στο ηλιακό γυαλί.

Σύμφωνα με την Consultancy Project Blue η Κίνα ήταν επίσης ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πλινθωμάτων αντιμονίου, με καθαρότητα άνω του 99%.

Οι εξαγωγές ακατέργαστου αντιμονίου της Κίνας, συμπεριλαμβανομένου του πλινθώματος, μειώθηκαν κατά 45% από έτος σε έτος το πρώτο εξάμηνο του 2024 σε 1.694 μετρικούς τόνους, σύμφωνα με στοιχεία των τελωνείων.

Γιατί είναι τόσο σφικτή η αγορά

Τα στοιχεία του USGS καταδεικνύουν ότι τα γνωστά αποθέματα αντιμονίου μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση για περίπου 24 χρόνια, πολύ λιγότερο από τα γνωστά αποθέματα σπάνιων γαιών, λιθίου και άλλων μετάλλων, αν και ελαφρώς περισσότερα από ό,τι για το ασήμι.

Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός μεταλλεύματος αντιμονίου, αλλά η παραγωγή μειώθηκε στους 40.000 τόνους το 2023 από 61.000 τόνους το 2020 ως αποτέλεσμα της πτώσης των ποιοτήτων μεταλλεύματος και των αυστηρότερων περιβαλλοντικών απαιτήσεων.

Παρά την κυριαρχία της στην παραγωγή μεταλλεύματος, η Κίνα είναι καθαρός εισαγωγέας συμπυκνωμάτων αντιμονίου και εξαρτάται από μετάλλευμα από χώρες όπως η Ταϊλάνδη, η Μιανμάρ και η Ρωσία.

Ο ρόλος της Ρωσίας

Η Ρωσία ήταν κάποτε ένας σημαντικός εξαγωγέας συμπυκνώματος αντιμονίου στην Κίνα, αλλά η προσφορά της μειώθηκε απότομα φέτος καθώς η παραγωγή του μεγάλου παραγωγού Polyus μειώθηκε. Ο εξαγωγικός δασμός και ο φόρος εξόρυξης ορυκτών κατέστησαν επίσης λιγότερο ελκυστική τη μεταφορά του υλικού στο εξωτερικό.

Εκτός Κίνας, η ικανότητα επεξεργασίας είναι περιορισμένη.

Η Perpetua Resources, που κατασκευάζει ένα έργο αντιμονίου και χρυσού στις ΗΠΑ με την υποστήριξη του Πενταγώνου, είχε σχεδιάσει να ξεκινήσει την παραγωγή έως το 2028, αλλά μελετά τρόπους για να παράγει αντιμόνιο γρηγορότερα ως απάντηση στην κινεζική πρόκληση.

Η αγορά είναι επίσης σφιχτή λόγω της αυξημένης ζήτησης από τον ηλιακό και τον στρατιωτικό τομέα, με έλλειμμα που εκτιμάται σε 10.000 τόνους τον Μάιο από το Project Blue. Το έλλειμμα θα μπορούσε να διευρυνθεί μετά τους τελευταίους κινεζικούς περιορισμούς.

Επίπτωση στις τιμές

Οι τιμές του αντιμονίου έχουν ήδη φτάσει σε υψηλά ρεκόρ.

Το κινεζικό αντιμόνιο, η CIF Βορειοδυτικής Ευρώπης και καθαρότητας 99,65%, διαπραγματεύτηκε σε ιστορικά υψηλά πάνω από 22.000 δολάρια ο μετρικός τόνος, σύμφωνα με στοιχεία του LSEG Workspace.

Στην Κίνα, το αντιμόνιο, καθαρότητας 99,91%, διαπραγματεύεται στο ρεκόρ των 162.500 γιουάν (22.657,24 δολάρια), σύμφωνα με στοιχεία του Χρηματιστηρίου Μετάλλων της Σαγκάης.

Αναλυτές του κλάδου λένε ότι οι τιμές θα μπορούσαν να ανέβουν άλλα 8.000 δολάρια ο τόνος φέτος στα 30.000 δολάρια, καθώς οι πρώην Κινέζοι αγοραστές επιδιώκουν να αποθηκεύσουν περισσότερο υλικό λόγω του νέου περιορισμού.

Τα διυλιστήρια ενισχύουν τις εισαγωγές από εναλλακτικούς προμηθευτές

Τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια τριοξειδίου του αντιμονίου αύξησαν την προσφορά από το Τατζικιστάν, το Βιετνάμ και τη Μιανμάρ για να διαφοροποιηθούν από τις κινεζικές ζωοτροφές, ενώ η Ινδία αύξησε τις προμήθειες πλινθωμάτων αντιμονίου στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η συνεχιζόμενη άνοδος των τιμών του αντιμονίου θα ενισχύσει την εξάρτηση του δυτικού κόσμου από την Κίνα για κρίσιμα ορυκτά, τα οποία περιλαμβάνουν επίσης σπάνιες γαίες, γάλλιο και γερμάνιο , οι εξαγωγές των οποίων είναι επίσης περιορισμένες από πέρυσι.

Άλλοι μεγάλοι παραγωγοί αντιμονίου περιλαμβάνουν τη Μιανμάρ, η οποία αντιπροσώπευε 4.600 τόνους πέρυσι, την Τουρκία με 6.000 τόνους και το Τατζικιστάν με 21.000 τόνους.

«Οι προοπτικές μιας μικρής αλλά πλούσιας σε αντιμόνιο χώρας, του Τατζικιστάν, φαίνονται καλές τώρα», σχολιάζει ο Alexey Kabanov, Διευθύνων Σύμβουλος της ελβετικής εμπορικής εταιρείας Voyager Group.

Οι άλλοι περιορισμοί

Παράλληλα, σε έναν κατάλογο που κυκλοφόρησε από το Κρατικό Συμβούλιο της Κίνας τον περασμένο Ιούνιο, το Πεκίνο δήλωσε ότι τα μέταλλα σπάνιων γαιών είναι ιδιοκτησία του κράτους και προειδοποίησε ότι «κανένας οργανισμός ή άτομο δεν μπορεί να καταπατήσει ή να καταστρέψει πόρους σπάνιων γαιών».

Από την 1η Οκτωβρίου, όταν τεθούν σε ισχύ οι κανόνες, η κυβέρνηση θα λειτουργήσει μια βάση δεδομένων ιχνηλασιμότητας σπάνιων γαιών για να διασφαλίσει ότι μπορεί να ελέγχει την εξόρυξη, τη χρήση και την εξαγωγή των μετάλλων. Η Κίνα παράγει σήμερα περίπου το 60% των μετάλλων σπάνιων γαιών στον κόσμο και είναι η προέλευση του 90% περίπου των εξευγενισμένων σπάνιων γαιών στην αγορά.

Οι φόβοι ότι η Κίνα επιδιώκει να ασκήσει έλεγχο στη βιομηχανία και ότι θα μπορούσε να διαταράξει τις κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού τεχνολογίας, αυτοκινήτων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, έχουν πυροδοτήσει έναν αγώνα δρόμου για την ενίσχυση των προμηθειών από εναλλακτικούς προμηθευτές. 

Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ έχουν ξεκινήσει προσπάθειες για την προμήθεια σπάνιων γαιών στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένου του Βιετνάμ, της Βραζιλίας και της Αυστραλίας.

Πριν από έναν χρόνο, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε την κατασκευή του πρώτου μεγάλης κλίμακας διυλιστηρίου σπάνιων γαιών εκτός της Ασίας, που βρίσκεται στην Εσθονία. Είπε ότι η κίνηση θα «ενίσχυε την ευρωπαϊκή ανθεκτικότητα και την ασφάλεια του εφοδιασμού».

Το καμπανάκι από την ευρωβουλή

Μια ανάλυση του 2022 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προειδοποίησε ότι η υπερβολική εξάρτηση από μονοπωλιακούς προμηθευτές αποτελούσε σημαντικό κίνδυνο για την Ευρώπη. "Η ΕΕ εισάγει το 93% του μαγνησίου της από την Κίνα, το 98% του βορικού της από την Τουρκία και το 85% του νιοβίου της από τη Βραζιλία. Η Ρωσία παράγει το 40% του παλλαδίου στον κόσμο", ανέφερε. «Το τελευταίο είναι μια υπενθύμιση των στρατηγικών επιπτώσεων της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και της ανάγκης για την ΕΕ να προετοιμαστεί για έναν όλο και πιο αβέβαιο κόσμο».

Της Ναταλίας Κοντώση

Πηγή:energypress.gr