Η "ΧΡΥΣΗ" ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΣΚΟΥΡΙΩΝ

Για να είμαστε ειλικρινείς την εφημερίδα "Καρφίτσα" δε τη γνωρίζαμε. Τη μάθαμε μέσα από την πολύ ενδιαφέρουσα και ισορροπημένη έρευνα που δημοσίευσε για το χρυσό της ΒΑ Χαλκιδικής.  

Η έρευνα φέρνει την υπογραφή του δημοσιογράφου Λευτέρη Ζαβλιάρη, ο οποίος από τι φαίνεται και από το ίδιο το δημοσίευμα χτύπησε την πόρτα όλων όσων εμπλέκονται ενεργά υπέρ ή κατά της επένδυση, χωρίς να κουβαλά παρωπίδες και κομματικές εξαρτήσεις.

 Όσοι ασχολούνται δημοσιογραφικά με το χρυσό της Χαλκιδικής, θα ήταν ευχής έργον να λειτουργούν έτσι. Υπο αυτές τις προυποθέσεις η αλήθεια δε θέλει και πολύ να φανεί... Ακολουθεί το δημοσίευμα.

"Το βουνό με τα «χρυσά σπλάχνα» στη Βόρεια Χαλκιδική, το Κάκαβο, το δάσος των Σκουριών, το Στρατώνι και η Ολυμπιάδα, εκτός από το πολυτιμότερο μέταλλο στον κόσμο κρύβουν και άλλα, μεγαλύτερα μυστικά. Και αν στην αρχαιότητα οι εξορύξεις γίνονταν χωρίς διαμαρτυρίες, με το χρυσό να τροφοδοτεί το εμπόριο και τις εκστρατείες του Φιλίππου και αργότερα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η πατρίδα του Αριστοτέλη σήμερα έχει μετατραπεί σε ένα πεδίο μαχών, αλλά και σε μια σκακιέρα συμφερόντων. 

Οργισμένοι κάτοικοι, πολιτικά παιχνίδια κομμάτων και αυτοδιοικητικών, ελλιπής ενημέρωση, στρατοί από άνδρες των ΜΑΤ, ντόπιοι εργαζόμενοι στα μεταλλεία, απειλές και προπυλακισμοί, οικολόγοι και η «Ελληνικός Χρυσός», η εταιρεία που διαχειρίζεται το έργο, συνθέτουν ένα πολύχρωμο και ενδιαφέρον παζλ γύρω από ένα και μοναδικό ερώτημα: Είναι επικίνδυνη ή όχι η εκμετάλλευση των μεταλλείων;

Το κουβάρι των διαμαρτυριών ξετυλίγεται πριν δώδεκα περίπου χρόνια, όταν μια εταιρεία καναδικών συμφερόντων, η TVX, σε συνεργασία με την «Ελληνικός Χρυσός», επιχειρούν την εξόρυξη χρυσού στο Στρατώνι, βάζοντας εμπρός ένα επιχειρηματικό σχέδιο πολλών εκατομμυρίων, το οποίο υποκύπτει στις διαμαρτυρίες των κατοίκων και των ντόπιων φορέων. «Τα όσα είχαν συμβεί στο παρελθόν με την TVX, διδάσκονται ως παράδειγμα προς αποφυγή στην Αμερική, για μια επένδυση σε μια ανώριμη χώρα για επενδύσεις», εξηγεί στην «Κ» ο εκπρόσωπος της «Ελληνικός Χρυσός», Κώστας Γεωργατζής, αναφερόμενος στην αποτυχημένη προσπάθεια να γίνει εξόρυξη χρυσού στην περιοχή του Στρατωνίου περίπου μια δεκαετία πριν. Μπορεί στα πλάνα από τα επεισόδια στις Σκουριές, που δείχνουν κατά καιρούς οι τηλεοπτικοί σταθμοί, να εμφανίζονται τα ΜΑΤ ως το «αντίπαλον δέος» των διαδηλωτών, ωστόσο η εταιρεία που έχει αναλάβει τη μελέτη και την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, έχει επιλέξει τη σιωπή, χωρίς να έρθει σε επαφή με κατοίκους και τοπικούς φορείς που αντιδρούν. 

Σύμφωνα με τον κ. Γεωργατζή, αυτό συμβαίνει γιατί οι αντιδρώντες «έχουν χάσει το δικαίωμα να είναι συνομιλητές μας, με όλα αυτά που πράττουν τα τελευταία χρόνια. Πλέον δε θα τους κάνουμε τη χάρη να καθίσουμε στο ίδιο τραπέζι μαζί τους και δεν επιθυμούμε να μπούμε πια σε μια τέτοια διαδικασία».

Αλλάζουν ερείσματα σαν… «πουκάμισα»

Η «Ελληνικός Χρυσός», κατηγορεί τους αντιδρώντες για αλλαγή επιχειρημάτων, ανάλογα με τα συμφέροντα τους. «Χρησιμοποιείται μια πληθώρα επιχειρημάτων από την άλλη πλευρά που δεν έχουν βάση. Στην αρχή ήταν το περιβαλλοντικό, μετά ήταν οι θέσεις εργασίας που χάνονται σε τουρισμό και αλιεία λόγω της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος. Όλα αυτά τα επιχειρήματα έχουν καταρριφθεί από την πλευρά μας αλλά συνεχώς ανακυκλώνονται προκειμένου να έχουμε αντιδράσεις, όπως αυτές της προηγούμενης Κυριακής», τόνισε ο κ. Γεωργατζής. 

Οι θέσεις εργασίας που προσφέρει η εταιρεία, όπως αναφέρει ο εκπρόσωπος της «Ελληνικός Χρυσός», είναι αρκετές προκειμένου να εκμηδενίσουν το πρόβλημα της ανεργίας στην περιοχή του δήμου Αριστοτέλη, ανεργία που ξεπερνά το 30%. «Μέχρι τα Χριστούγεννα θα έχουν ανοίξει άλλες 450 θέσεις εργασίας, όπου ο κατώτατος μισθός θα ανέρχεται στα 1.000 ευρώ μηνιαίως, με την εκμετάλλευση των μεταλλείων να οριοθετείται χρονικά στα 30 χρόνια», ανέφερε ο κ. Γεωργατζής. 

Το λεγόμενο άνοιγμα θέσεων εργασίας, βρίσκει σύμφωνο και τον πρόεδρο του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Χαλκιδικής, Άγγελο Πράτσα, ο οποίος επίσης υποστηρίζει ότι όλα τα τεχνικά και επιστημονικά ζητήματα που έχουν θέσει οι αντιδρώντες έχουν καταρριφθεί. «Τα μεταλλεία εάν λειτουργήσουν κανονικά, τότε θα φέρουν συνολικά 1.500 θέσεις εργασίας στην περιοχή, με το χρόνο λειτουργίας τους να είναι ακαθόριστος. Φυσικά, δε θα πρέπει να εξαιρέσουμε και τις περιφερειακές θέσεις εργασίας με τους μεταφορείς και τους προμηθευτές», υπογραμμίζει ο πρόεδρος του ΕΚ Χαλκιδικής.

Αποκατάσταση και όχι ρύπανση

Απομάκρυνση των πηγών ρύπανσης, σταδιακή κατάληψη των χώρων εκμετάλλευσης και αποκατάσταση του περιβάλλοντα χώρου. Αυτή είναι σε απλή γλώσσα η πολιτική που θέλει να εφαρμόσει η «Ελληνικός Χρυσός» στην περιοχή, αντικρούοντας τα επιχειρήματα περί εκτεταμένης μόλυνσης της. «Στόχος μας είναι να μειωθεί η κατάληψη του έργου», εξηγεί στην «Κ» η μεταλλειολόγος της «Ελληνικός Χρυσός», Έμυ Γαζέα. «Η κατάληψη των χώρων θα γίνει σταδιακά στα 1.788 στρέμματα της δασικής έκτασης που καταλαμβάνει η επένδυση. Σκοπός μας είναι να επαναφέρουμε τον αρχικό χώρο της κατάληψης του εδάφους και να πηγαίνουμε στο δεύτερο αφού έχουμε αποκαταστήσει τον πρώτο», συμπλήρωσε. 

Όσον αφορά το μείζον θέμα της μόλυνσης των υπογείων υδάτων, η κ. Γαζέα επισημαίνει ότι πρόκειται για έκλυση αδρανών χημικών και όχι μεικτών θειούχων σε ποσοστό 20%, όπως συνέβαινε στα παλιά μεταλλεία της Ολυμπιάδας και του Στρατωνίου. «Στις Σκουριές η έκλυση των μεικτών θειούχων είναι κάτω από 1%. Παρόλα αυτά έχουμε μπει στη διαδικασία του μεγάλου εξόδου των γεωτρήσεων, ώστε να βγάζουμε τα ύδατα πριν έρθουν σε οποιαδήποτε επαφή με τα μεικτά θειούχα», καταλήγει η κ. Γαζέα. «Κάθε κομμάτι όπου θα αποπερατώνεται η εξόρυξη, θα αναδασώνεται», συμπληρώνει ο κ. Γεωργατζής. Το δάσος καταλαμβάνει έκταση 740.000 στρεμμάτων και εμείς θα εκμεταλλευθούμε περίπου 1.800, τα οποία θα αποκατασταθούν και θα γίνουν καλύτερα από πριν», αναφέρει χαρακτηριστικά.

 Αξιοσημείωτο είναι άλλωστε το γεγονός ότι στην περιοχή του Αγίου Όρους το περασμένο καλοκαίρι είχαν αποτεφρωθεί περίπου 50.000 στρέμματα παρθένου δάσους. «Οι μετρήσεις της εταιρείας υπάρχουν και είναι στη διάθεση του καθενός. Οι δειγματοληψίες είναι καθημερινές. Και έρχονται επιστήμονες που λένε ότι διαφωνούν με τα στοιχεία που παραθέτουμε. Ωστόσο η επιστήμη δεν είναι θεωρία, βασίζεται σε στοιχεία τα οποία δεν επιδέχονται διαφωνίας», σημειώνει ο εκπρόσωπος της «Ελληνικός Χρυσός».

Τακτοποιημένοι οικονομικά

Ένα από τα επιχειρήματα που προβάλλονται από όσους αντιδρούν είναι το κατά πόσο η διαχειρίστρια εταιρεία είναι συνεπής απέναντι στο κράτος και αν τελικά πρόκειται για μια επένδυση που θα ωφελήσει το ελληνικό δημόσιο. «Η Ε.Χ. είναι ΑΕ που έχει έδρα της Αθήνα και κατ’ επέκταση την Ελλάδα. Είναι η διαχειρίστρια εταιρεία των μεταλλείων, όπου το 90% κατέχεται από την El Dorado και το 5% από την ΑΚΤΩΡ», επεξηγεί ο κ. Γεωργατζής. Παράλληλα προσθέτει ότι η εταιρεία πληρώνει κανονικά τους φόρους της, τονίζοντας την παρουσία ορκωτών λογιστών 200 ημέρες το χρόνο στα γραφεία της «Ελληνικός Χρυσός». «Γνωρίζουμε αυτά που πληρώνουμε, πρέπει όλοι να ξέρουν πως το 30% του τζίρου μας πηγαίνει ως φόρος στο κράτος. Πρέπει ακόμα να σημειώσουμε ότι παρόλο που δεν υπάρχουν τέλη εκμετάλλευσης, δίνουμε ένα ποσό στο δήμο, ενισχύοντας και την τοπική αυτοδιοίκηση», καταλήγει ο κ. Γεωργατζής.

Τα οφέλη του δήμου

Στα πλαίσια της εταιρικής ευθύνης της «Ελληνικός Χρυσός», έχει δημιουργηθεί ένα ταμείο αποκατάστασης, ώστε όταν τελειώσει η εξόρυξη των μετάλλων να μην υπάρχουν αλλαγές στον περιβάλλοντα χώρο. Όσον αφορά το δήμο Αριστοτέλη, τα επίπεδα ενισχύσεων που έχει εξασφαλίσει είναι τρία. Το πρώτο είναι ένα πάγιο τέλος, που όταν η μεταλλευτική δραστηριότητα θα λειτουργεί κανονικά, τότε θα κυμαίνεται από 3 εκ. ευρώ τον πρώτο χρόνο και αναμένεται να φτάσει έως και τα 7 εκ. ευρώ με την πάροδο του χρόνου. Ακόμα, σύμφωνα με σχετική απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, υφίσταται αίτημα από πλευράς δήμου ώστε να λαμβάνει ποσοστό επί του κύκλου εργασιών, καθώς και ένα ποσοστό επί των τιμών των μετάλλων, όταν φυσικά θα διεξάγεται κανονικά η εξόρυξη.

Κόντρα κοντοχωριανών

Στην περιοχή του δήμου Αριστοτέλη το ζήτημα των μεταλλείων στις Σκουριές δεν έγινε τώρα πρώτο θέμα. Όπως δείχνουν τα αποτελέσματα εκλογών, αυτοδιοικητικών και βουλευτικών, πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο επηρέασε και μάλλον θα επηρεάσει τους κατοίκους της περιοχής την ώρα που θα φτάσουν στην κάλπη. 

Ο δήμαρχος της περιοχής, καταγόμενος από την Αρναία και άλλοτε υφυπουργός των κυβερνήσεων Σημίτη, Χρήστος Πάχτας, στήριξε ανοικτά την επένδυση των μεταλλείων, επισημαίνοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα δοθεί ένα αποφασιστικό χτύπημα στην ανεργία της περιοχής. «Στόχος μας είναι να δημιουργηθεί ένας οικονομικό περιβάλλον γύρω από τα μεταλλεία, το οποίο θα δώσει συνολικά εργασία σε 5.000 συνδημότες μας», εξηγεί ο κ. Πάχτας. Ο νυν δήμαρχος έχει βιώσει τις ευρύτατες αντιδράσεις των κατοίκων της Ιερισσού, όπου βρίσκεται ο πυρήνας των αντιδράσεων, με αποκορύφωμα την πυρπόληση του αυτοκινήτου του από αγνώστους τον περασμένο Απρίλιο.

Δεν είναι βέβαια ο μόνος που υπέστη τους λεγόμενους τραμπουκισμούς. Το σπίτι της προέδρου του δημοτικού συμβουλίου φυλασσόταν από αστυνομικούς προς αποφυγή επιθέσεων. Οι εργαζόμενοι των μεταλλείων που κατάγονται από την Ιερισσό δέχονται συνεχείς προπυλακισμούς, μην μπορώντας να παρουσιαστούν στην εργασία τους. Αποκορύφωμα όλων είναι βέβαια η αδυναμία συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου στην έδρα του δήμου, την Ιερισσό, καθώς ο κίνδυνος επεισοδίων είναι πολύ πιθανός.

Στον αντίποδα, ο Μιχάλης Βλαχόπουλος, επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης και πρώην δήμαρχος Σταγείρων-Ακάνθου, ηγείται μιας ομάδας που εδράζεται στην Ιερισσό και αντιτίθεται στη λειτουργία μεταλλείων στις Σκουριές. «Δεν είμαστε κατά της μεταλλευτικής δραστηριότητας, ωστόσο αυτό που πάει να γίνει στις Σκουριές είναι εγκατάσταση βαριάς βιομηχανίας. Εάν γίνει αυτό η περιοχή θα μετατραπεί σε… Πτολεμαΐδα».

 Ο κ. Βλαχόπουλος επικεντρώνεται στο γεγονός της μόλυνσης του νερού από τη μεταλλευτική δραστηριότητα. Απαντώντας στις μετρήσεις της «Ελληνικός Χρυσός», σημειώνει ότι ως δήμαρχος της περιοχής για οκτώ συναπτά έτη, έχει γνώση του συστήματος υδροδότησης της περιοχής. «Ο Θεός έκανε ένα λάθος και έβαλε το χρυσό μαζί με το νερό. Όπως καταλαβαίνετε, όσο πολύτιμος και αν είναι ο χρυσός, η αξία του νερού δεν ξεπερνιέται», δηλώνει χαρακτηριστικά. Από την πλευρά του ο Χρήστος Πάχτας, αναφερόμενος στις ενέργειες του κ. Βλαχόπουλου, κάνει λόγο για χαμένο παιχνίδι. «Η μείζονα αντιπολίτευση προσπάθησε για τους δικούς της λόγους να δημιουργήσει το εν λόγω κίνημα ωστόσο έχει χάσει πια τον έλεγχο, με αποτέλεσμα να ζούμε μια παρανοϊκή κατάσταση με βία και τραμπουκισμούς, που δεν είχαν προηγούμενο στην περιοχή».

Η «Πασιονάρια» που έγινε βουλευτής

Κομβικό ρόλο στις αντιδράσεις των κατοίκων για την εγκατάσταση των μεταλλείων παίζει οφθαλμοφανώς ο ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας άλλωστε είχε επισκεφθεί την περιοχή σε μη προεκλογική περίοδο, δίνοντας έτσι και επίσημα τη στήριξη του κόμματος στους κατοίκους που αντιδρούν. Ηγετικό ρόλο στις κινητοποιήσεις είχε και έχει η νυν βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στη Χαλκιδική, Κατερίνα Ιγγλέζη. Όπως ανοικτά παραδέχεται, το δρόμο προς το Κοινοβούλιο τον περασμένο Ιούνιο, της τον έδειξαν οι ψηφοφόροι μετά την κινητοποίηση που δημιούργησε ενάντια στα μεταλλεία. «Το κίνημα στις Σκουριές με έβγαλε βουλευτή, οι περισσότεροι ψήφοι ήρθαν από εδώ», τονίζει στην «Κ», εξηγώντας από πού προήλθαν οι 2.408 σταυροί που έλαβε. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Χαλκιδική δεν υπήρξε βουλευτής της αριστεράς από το 1958, με τη βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ να μη μένει αποκλειστικά στην κεντρική πολιτική σκηνή: «Θα υπάρξει και ανάλογη απάντηση στις αυτοδιοικητικές εκλογές, μιας και ο κόσμος δε θέλει να συνεχιστεί η δικτατορία του Πάχτα». Η στάση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ανένδοτη όσον αφορά τα μεταλλεία, κάτι που εύκολα διαπιστώνει κανείς από τα όσα λέει η κ. Ιγγλέζη. «Ο χρυσός της Χαλκιδικής βρίσκεται πάνω από το έδαφος της. Είναι η γεωργία, η αλιεία, το μέλι και ο τουρισμός» λέει χαρακτηριστικά.  Οι προσαγωγές των ατόμων που κατηγορούνται για πρόκληση σωματικής βλάβης στα επεισόδια της περασμένης Κυριακής, έδειξαν ότι πρόκειται για άτομα τα οποία δεν προέρχονταν από την περιοχή. «Είναι ένα μεγάλο οικολογικό θέμα που δεν αφορά μόνο τη Χαλκιδική, αλλά και ολόκληρη την Ελλάδα. Φυσικά και υπήρχαν άνθρωποι από άλλες περιοχές που είναι αλληλέγγυοι στους κατοίκους της περιοχής», απαντά η κ. Ιγγλέζη. «Τι θέλουν να πουν δηλαδή; Ότι από τα 2.500 με 3.000 άτομα που ήταν στη συγκέντρωση οι περισσότεροι ήταν από αλλού; Δε γίνεται αυτό, η συντριπτική πλειοψηφία ήταν ντόπιοι», συμπληρώνει η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο δεξιός οικολόγος

Μια ακόμα ηγετική φυσιογνωμία των αντιδρώντων, είναι ο Τόλης Παπαγεωργίου, υπεύθυνος του Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων και πολιτικός μηχανικός. «Δεν υπάρχουν κομματικές διαφορές μεταξύ των αντιδρώντων», ξεκαθαρίζει ο κ. Παπαγεωργίου, που έχει διατελέσει ενεργό μέλος της ΝΔ κατά το παρελθόν, με χαρακτηριστική την εμπλοκή του στα «κοινά» του ΤΕΕ/ΤΚΜ. Ωστόσο είναι εμφανής πλέον η ροπή του προς το Οικολογικό Κίνημα, ενώ ο ίδιος παραδέχεται ότι το μόνο ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί από τις αντιδράσεις είναι αυτό του ΣΥΡΙΖΑ. «Ο κ. Τσίπρας είναι ο μοναδικός πολιτικός αρχηγός που έχει έρθει στην περιοχή, τη στιγμή που οι υπόλοιποι έχουν εξαφανιστεί», σημειώνει ο κ. Παπαγεωργίου. Εύλογες είναι οι απορίες αρκετών για το που βρίσκονται τα χρήματα ώστε οι αντιδρώντες να πραγματοποιούν δράσεις, όπως καταγραφή της περιοχής με ελικόπτερο και δικαστικές διαμάχες, συνδέοντας τες με οικονομικά συμφέροντα. «Εμείς δε διαθέτουμε κεφάλαια, δεν έχουμε κάποιον από πίσω», διαψεύδει από την πλευρά του ο κ. Παπαγεωργίου. «Τα χρήματα προέρχονται από τη συνεισφορά όλων μας. Τα συμφέροντα υπάρχουν αλλού. Εμείς δεν έχουμε καν βήμα να μιλήσουμε. Μοναδική μας φωνή είναι το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης».

Αναδημοσίευση από την www.karfitsa.gr