Η ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η εξορυκτική βιομηχανία ικανοποιεί ζωτικές οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες, όμως από τη φύση της προκαλεί αλλαγές στο περιβάλλον των περιοχών που φιλοξενούν τα κοιτάσματα των ορυκτών πρώτων υλών.

Ωστόσο, στην πραγματικότητα ο αντίκτυπος αυτός είναι στον μεγαλύτερο βαθμό οπτικός λόγω δημιουργίας νέων δρόμων, εκσκαφών κ.λπ. αλλά και του μετασχηματισμού του τοπίου κυρίως από την απόθεση στείρων υλικών.

Οι αλλαγές στο φυσικό τοπίο και τα οικοσυστήματα και το πώς αυτές προσλαμβάνονται από το ευρύ κοινό είναι μια μεγάλη πρόκληση για την εξασφάλιση της αποδοχής της εξορυκτικής βιομηχανίας από τις τοπικές κοινωνίες.

Για τη μεταλλευτική δραστηριότητα ευρύτερα -αλλά και για τα μέλη του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ) ειδικότερα- η ορθολογική περιβαλλοντική διαχείριση, πέρα από σοβαρή κανονιστική υποχρέωση, αποτελεί πεδίο καινοτομίας και υπεύθυνης λειτουργίας.

Στην αποκατάσταση του τοπίου ο στόχος είναι η δημιουργία τέτοιων συνθηκών μετά την ολοκλήρωση της εξόρυξης που να επιτρέπουν την κατά προσέγγιση επανεγκατάσταση των προϋπαρχόντων φυτικών και ζωικών οργανισμών στο άμεσο ή απώτερο μέλλον ή και η δημιουργία κατάλληλων συνθηκών που να επιτρέπουν νέες επιθυμητές χρήσεις στην περιοχή. 

Το κανονιστικό πλαίσιο που εφαρμόζεται στην Ελλάδα απορρέει από την εξειδίκευση και προσαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εστιάζει στην πρόληψη, την ενσωμάτωση της αποκατάστασης του τοπίου στον σχεδίασμά του έργου και τη διασφάλιση της υλοποίησης των περιβαλλοντικών δράσεων που απορρέουν από την αδειοδότηση του έργου.

Τα μέλη μας, υιοθετώντας από το 2006 τον «Κώδικα Αρχών Βιώσιμης Ανάπτυξης» του Συνδέσμου, έχουν υλοποιήσει έργα και δράσεις που επεκτείνονται και πέρα από τις απαιτήσεις του νόμου. 

Άλλωστε, η υπεύθυνη περιβαλλοντική διαχείριση αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη βιωσιμότητα της εξορυκτικής δραστηριότητας αλλά και πεδίο ανάπτυξης καινοτόμων δράσεων και πρακτικών. 

Ορισμένα χαρακτηριστικά τέτοια παραδείγματα από τη δράση των μελών μας είναι:

• Η λειτουργία φυτωρίων, τα οποία, εκτός από την παραγωγή και προετοιμασία σπόρων και φυτών κατάλληλων για την αποκατάσταση του τοπίου, λειτουργούν και ως «εργαστήρια» έρευνας κατάλληλων επιστημονικών μεθόδων για την ανάπτυξη τεχνογνωσίας στην αναπαραγωγή ντόπιων και σπάνιων φυτών.

• Η τεχνητή παλαίωση βράχων σε περιοχές απότομων εκσκαφών σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

• Η μετατροπή καταλοίπων βωξίτη σε αξιοποιήσιμες πρώτες ύλες και προϊόντα για παραγωγή χυτοσιδήρου και πετροβάμβακα.

Τα μέλη του Συνδέσμου, από την εφαρμογή του Ν. 998/1979 που θεσμοθέτησε την αποκατάσταση θιγμένων δασικών εκτάσεων από την εξόρυξη μέχρι τώρα, έχουν αποκαταστήσει πλήρως 62.000 στρέμματα. 

Από το 2007 έως σήμερα, έχουν φυτευτεί περίπου 3.000.000 δενδρύλλια και θάμνοι. Στο ίδιο χρονικό διάστημα, ξοδεύτηκαν για αποκαταστάσεις τοπίου, συντήρηση και μέριμνα αποκατεστημένων χώρων περίπου 80 εκατομμύρια ευρώ.

Πέρα από τα παραπάνω, τα οποία αποτελούν πλέον παραδοσιακού τύπου δράσεις, ορισμένοι τομείς περιβαλλοντικής διαχείρισης στους οποίους τα μέλη του Συνδέσμου δραστηριοποιούνται ενεργά και καινοτομούν είναι οι παρακάτω:

• Εξοικονόμηση ενέργειας: ελαχιστοποίηση χρήσης ενέργειας (μέσω αντικατάστασης με άλλες μορφές ενέργειας, π.χ. φυσική ξήρανση)

• Διαχείριση αποβλήτων: μείωση και διαχείριση στείρων, μετατροπή σε εκμεταλλεύσιμα προϊόντα

• Βέλτιστη διαχείριση νερού: εξοικονόμηση νερού, συλλογή και χρήση όμβριων υδάτων

• Επαναχρησιμοηοίηση /νέες χρήσεις γης: διαμόρφωση εξοφλημένης στοάς υπόγειας εκμετάλλευσης βωξίτη σε επισκέψιμο, εκπαιδευτικό μεταλλευτικό πάρκο, μετατροπή παλαιού ορυχείου περλίτη σε αμπελώνα, κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου και δασοπονικού πάρκου σε πρώην λιγνιτικά κέντρα, διαμόρφωση αγροτικών περιοχών σε εξοφλημένα λιγνιτωρυχεία και παραχώρησή τους σε αγρότες

Ο Σύνδεσμός μας, ο οποίος αριθμεί 30 μέλη και περιλαμβάνει τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της εξορυκτικής βιομηχανίας της χώρας, δημοσιεύει κάθε χρόνο τους «Δείκτες Βιώσιμης Ανάπτυξης» της δραστηριότητάς του. 

Οι δείκτες που αφορούν το φυσικό περιβάλλον (κατανάλωση ενέργειας, διαχείριση υδάτινων πόρων, διαχείριση απορριμμάτων και επικίνδυνων ουσιών) καθώς και αυτοί που αφορούν τους εργαζόμενους και την κοινωνία (απασχόληση, επιμόρφωση εργαζομένων, επιδόσεις υγιεινής και ασφάλειας, ανοιχτές εκδηλώσεις, επισκέψεις, εκπαίδευση σπουδαστών, διατιθέμενοι πόροι κλπ.) απεικονίζουν τις επιδόσεις της υπεύθυνης λειτουργίας των εταιρειών-μελών μας.

Ωστόσο, παρά τις δράσεις των επιχειρήσεων του κλάδου, ο βαθμός δυσπιστίας απέναντι στην τήρηση των περιβαλλοντικών κανόνων και ευρύτερα στην ορθή λειτουργία των θεσμών παραμένει υψηλός, όπως φαίνεται και από τις έντονες αντιδράσεις από ορισμένα τμήματα της κοινωνίας σε επενδυτικά σχέδια εξόρυξης και επεξεργασίας ορυκτών.

Με την ισχυροποίηση-των υπηρεσιών ελέγχου των περιβαλλοντικών επιδόσεων και την αυξημένη διαφάνεια της λειτουργίας του συστήματος έγκρισης και ελέγχου των περιβαλλοντικών όρων αναμένεται να βελτιωθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στην υπεύθυνη λειτουργία της εξορυκτικής βιομηχανίας και να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη ανάπτυξή της προς όφελος της περιφερειακής και εθνικής οικονομίας μας.

[ΠΗΓΗ: Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ, 8/9/2016, του Αθανάσιου Κεφάλα προέδρου του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων]

Αναδημοσίευση από ellinikoschrysos