ΣΤΗΝ ΧΑΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΟΖ ΜΕ ΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ: ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΙΑ ΙΔΙΟΦΥΗ ΚΙΝΗΣΗ

Του Θεόδωρου Καρυώτη

Ήταν μια πολύ ευχάριστη έκπληξη η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΧ), για την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αλβανία. Όπως είναι γνωστό, η ελληνική κυβέρνηση είχε συμφωνήσει με την Αλβανία το 2009, όταν υπουργός εξωτερικών ήταν η Ντόρα Μπακογιάννη, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της “μέσης γραμμής”,  ο δε τρόπος της οριοθέτησης ονομάστηκε «θαλάσσιο όριο πολλαπλών χρήσεων», διότι δεν είχαμε ανακηρύξει ΑΟΖ.

Υπογράψαμε, τότε, μια άριστη οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, που ήταν απόλυτα συμβατή με το Δίκαιο της Θάλασσας και πρέπει να επαινεθεί ιδιαίτερα η ομάδα που την διαπραγματεύτηκε, με επικεφαλής  τον πρέσβη Γεώργο Σαββαίδη.

Η Αλβανία έκανε αποδεκτή τη θέση της Ελλάδας ότι όλα τα νησιά στην περιοχή έχουν πλήρη δικαιώματα, όπως και οι ηπειρωτικές ακτές. Η οριοθέτηση μεταξύ της Αλβανίας και της χώρας μας ήταν ανάμεσα στις ακτές των Αγίων Σαράντα και της Χιμάρας αφ’ ενός και της Κέρκυρας και των διαποντίων νήσων (Οθωνοί, Ερεικούσσα, Μαθράκι) αφ’ ετέρου. H μόνη εκκρεμότητα θα αφορούσε σε μια συμφωνία στο τριεθνές σημείο, όπου συμπίπτουν οι ΑΟΖ της Ελλάδας, της Αλβανίας και της Ιταλίας.

Ως γνωστό η συμφωνία αυτή καταγγέλθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας με αποτέλεσμα να μην αποσταλεί για κύρωση στο Αλβανικό Κοινοβούλιο, μετά από μια ξεκάθαρη παρέμβαση της τουρκικής πλευράς, αφού με βάση τις αρχές και τους κανόνες με τους οποίους συνομολογήθηκε η οριοθετική αυτή συμφωνία, όπως εφαρμογή της “αρχής της ίσης απόστασης”, εφαρμογή του “συστήματος κλεισίματος των κόλπων”, “δικαιώματα των νησιών να έχουν τις ίδιες θαλάσσιες ζώνες με τις ηπειρωτικές  ακτές πλην των βράχων που δεν διαθέτουν δική τους οικονομική ζώνη”, η Τουρκία αντιλήφθηκε ότι αυτή η συμφωνία δημιουργεί ένα αρνητικό για τα συμφέροντα της  προηγούμενο (precedent).

Έτσι η εφαρμογή των αρχών αυτών στο Αιγαίο και στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο θα είχε ως  αποτέλεσμα να λάβει η Τουρκία στο Αιγαίο μόνο 2,5%  της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ της περιοχής αυτής έναντι 97,5% της Ελλάδος, όπως επίσης να περιέλθει  στην Ελλάδα μεγάλο ποσοστό της ΑΟΖ στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. (Σύμπλεγμα Καστελλόριζου).

Με τη συμφωνία αυτή η Αλβανία ελάμβανε το 50,87% της υφαλοκρηπίδας και της αιγιαλίτιδος ζώνης (1.365,29 τ.χλμ) έναντι 1.318,45 τ.χλμ. της Ελλάδος, ποσοστό 49,13% το οποίο αποτελεί και το μεγαλύτερο ποσοστό που θα μπορούσε να λάβει η Αλβανία με βάση το Διεθνές Δίκαιο και τη διεθνή πρακτική, ιδιαίτερα δε με βάση τις αρχές και τους κανόνες της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982,μέρη της οποίας τυγχάνουν τόσο η Ελλάδα όσο και η Αλβανία.

Όπως αναφέρει ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος:

«Η πορεία που ακολούθησε το “θαλάσσιο όριο πολλαπλών χρήσεων” είναι εξαιρετικά λεπτομερής και αυστηρή. Το όριο προσδιορίζεται από 150 σημεία. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η συμφωνία της Ελλάδος με την Ιταλία το 1977 είχε χρησιμοποιήσει μόλις 6 σημεία. Αντιστοίχως η ιταλο-αλβανική συμφωνία για την υφαλοκρηπίδα το 1992 χρησιμοποίησε 17 σημεία. Η συμφωνία αποτελεί, χωρίς υπερβολή, πρότυπο θαλασσίας οριοθετήσεως, όπου και οι δύο χώρες μπορούν να είναι απολύτως ικανοποιημένες από το τελικό και ισοβαρές αποτέλεσμα».

Πιστεύω ότι η πρωτοβουλία της κυβέρνησης Μητσοτάκη για προσφυγή στη Χάγη αποτελεί μια ιδιοφυή κίνηση, διότι εάν αρχίζαμε πάλι τις διαπραγματεύσεις, η Αλβανία υπό την πίεση της Τουρκίας θα μας ταλαιπωρούσε. Η Χάγη συμφέρει και την Αλβανία, που έτσι αποφεύγει την σκληρή πίεση της Τουρκίας να μη συμφωνήσει με την Ελλάδα.

Να υπενθυμίσουμε εδώ, ότι την Κυριακή 10 Αυγούστου 2014 δημοσιεύτηκε μια συνέντευξη του πρώην Πρωθυπουργού της Αλβανίας Σαλί Μπερίσα στην οποία , μεταξύ άλλων, σημειώνονται τα εξής:

«Στην περίπτωση της Συμφωνίας, εφαρμόστηκαν όλοι οι νόμοι και οι κανόνες του κράτους. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στηρίζεται στη διεθνή Συνθήκη του Montreux. Υπάρχουν δύο μέθοδοι. Στο 96% μέχρι 98% των περιπτώσεων, εφαρμόζεται αυτή που εφαρμόστηκε στην περίπτωση μας, και ονομάζεται μέθοδος του αναλογικού κανόνα και θα μπορούσε να την ελέγξει οποιοσδήποτε που έχει στοιχειώδεις γνώσεις από γεωμετρία και τοπογραφία.

Η δεύτερη μέθοδος, η οποία εφαρμόστηκε σε ποσοστό μικρότερο από το 2% των περιπτώσεων, είναι η μέθοδος των κόλπων που εισέρχονται σε βάθος στην στεριά. Τι απαιτεί η δεύτερη μέθοδος; Απαιτεί από τις δύο πλευρές να συμφωνήσουν πόσο θα πάρει η μία και πόσο η άλλη. Στην Ευρώπη η πρακτική αυτή εφαρμόστηκε σε 2 ή 3 περιπτώσεις. Στη μία περίπτωση, μεταξύ της Γερμανίας και της Δανίας, όπου η Γερμανία αποδέχθηκε τα αιτήματα της Δανίας.

Μετά από την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, η κυβέρνησή μου κατέστησε σαφές στην ελληνική πλευρά ότι δεν υπάρχει καμία άλλη εκδοχή εκτός από την εφαρμογή της απόφασης. Και πρότεινε να παραπεμφθεί το θέμα στο Δικαστήριο, ώστε να αποφασίσει το Δικαστήριο.»

Και καταλήγει με την παρακάτω, πολύ παράξενη παράγραφο:

«Στην πραγματικότητα, η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησε και ζήτησε να μην παραπεμφθεί στο Δικαστήριο του Αμβούργου, διότι ο πρόεδρός του ήταν Έλληνας και θα μπορούσαν να δημιουργηθούν προβλήματα, αλλά αντ’ αυτού στο Δικαστήριο της Χάγης, κάτι για το οποίο και εμείς δεν είχαμε αντιρρήσεις.”

Η τελευταία αυτή παράγραφος είναι εντελώς ακατανόητη, διότι αναφέρει ότι η τότε κυβέρνηση Καραμανλή συμφώνησε η υπόθεση αυτή να παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και όχι στο Διεθνές Δικαστήριο του Δίκαιου της Θάλασσας που εδρεύει στο Αμβούργο,  γιατί ο τότε Πρόεδρος αυτού του Δικαστηρίου ήταν Έλληνας! 

Μπορεί να μας πει ο κύριος Μπερίσα το όνομα του Έλληνα Προέδρου του Διεθνούς Δικαστηρίου του Δικαίου της Θάλασσας (International Tribunal for the Law of The Sea, αφού το Δικαστήριο του Αμβούργου, από τότε που συστάθηκε, δεν είχε ποτέ Έλληνα Δικαστή.

(η συνέχεια στο hellasjournal.com)