ΣΠΑΝΙΕΣ ΓΑΙΕΣ & ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ: ΤΟ ΔΙΔΥΜΟ ΙΣΧΥΟΣ ΕΓΓΥΗΣΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΕΛΛΟΝ
Αν ένας ανήσυχος ιστορικός του μέλλοντος είχε την δυνατότητα να ρωτήσει εδώ και τώρα, αλλά και ταυτόχρονα τους 3 ισχυρότερους ηγέτες του πλανήτη, δηλαδή τον Αμερικανό Πρόεδρο Τζο Μπάϊντεν, τον Ρώσο και Κινέζο ομόλογο του Βλάντιμιρ Πούτιν και Σί Τζιπινγκ ποιο κατά τη γνώμη τους είναι το πλέον κρίσιμο και χρήσιμο γεωστρατηγικής σημασίας υλικό για την οικονομική ανεξαρτησία των χωρών τους και την ευημερία των λαών τους, είναι βέβαιο πως θα του απαντούσαν και οι 3 με μόλις δυο λέξεις: Σπάνιες Γαίες.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΠΑΝΙΕΣ ΓΑΙΕΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΤΙΣ ΕΧΕΙ?
Οι Σπάνιες Γαίες (Rare Earth Elements, REE) είναι 17 ορυκτά (οξείδια μετάλλων) στον αριθμό, που φέρουν ασυνήθιστα ονόματα όπως λανθάνιο, πρασεοδύμιο, όλμιο και εντοπίζονται κυρίως στην Κίνα, την Νορβηγία, την Γροιλανδία, της ΗΠΑ, την Βραζιλία, την Ινδία και την Αυστραλία.
Στην Ελλάδα οι περισσότερες συγκεντρώσεις εμφανίζονται στην υποθαλάσσια περιοχή του Β. Αιγαίου και στη Θράκη. Ενδείξεις για αποθέματα σπανίων γαιών εμφανίζονται και σε περιοχές της Ροδόπης, της Θεσσαλονίκης και της Χίου, καθώς και στο Κιλκίς.
Επίσης, στο παραθαλάσσιο και υποθαλάσσιο περιβάλλον του Στρυμονικού Κόλπου, στους βωξίτες της Στερεάς Ελλάδος, αλλά και στην κόκκινη λάσπη από τη μεταλλουργία αλουμινίου. Σε εξέλιξη βρίσκονται από το 2013 δύο ερευνητικά προγράμματα για τον εντοπισμό σπανίων γαιών από το ΙΓΜΕ και το ΕΛΚΕΠΕ.
ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΣΠΑΝΙΕΣ ΓΑΙΕΣ?
ΟΙ Σπάνιες Γαίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την καινοτόμο βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας. Επίσης, τα μηχανήματα εκπομπής ακτινών λέιζερ, τα κινητά τηλέφωνα και οι οθόνες υγρών κρυστάλλων περιέχουν σπάνιες γαίες,
Από αυτά τα ορυκτά εξαρτώνται και οι νέες «πράσινες» βιομηχανίες. Συνολικά, η ανάπτυξη μπαταριών υβριδικών αυτοκινήτων, φωτοβολταϊκών, λαμπτήρων χαμηλής κατανάλωσης και τουρμπινών ανεμογεννητριών στηρίζεται στις σπάνιες γαίες. Είναι χαρακτηριστικό πως για μια ανεμογεννήτρια ισχύος 3 MW απαιτούνται 3 τόνοι νεοδύμιου, δυσπρόσιου και όλμιου.
Παράλληλα, αναγκαία είναι η χρήση τους και από την αμυντική βιομηχανία σε κρίσιμα οπλικά συστήματα, πολεμικά αεροσκάφη και πλοία. Για παράδειγμα η κατασκευή ενός πολεμικού αεροσκάφους F-35 απαιτείται περίπου μισός τόνου αυτών των μεταλλικών στοιχείων.
Αυτός είναι ο λόγος που η παγκόσμια ζήτηση αυξάνεται κάθε χρόνο με ρυθμό που αγγίζει το 15% ετησίως.
Εδώ βρίσκεται και το σημείο κλειδί όλης της ιστορίας που ακούει στο… ονοματεπώνυμο “ΣΠΑΝΙΕΣ ΓΑΙΕΣ”. Η Κίνα εκμεταλλευόμενη την ευτυχή συγκυρία για εκείνη που την θέλει να διαθέτει στο έδαφος της το 50% των παγκοσμίων αποθεμάτων, κατάφερε να αναδειχθεί την τελευταία 20ετία σε απόλυτο μονοπώλιο, παράγοντας το 97% των σπανίων γαιών που διατίθενται στην παγκόσμια αγορά. Σ’ αυτό τα σημείο, αρχίζει να ξετυλίγεται και το κουβάρι του παιχνιδιού της παγκόσμιας γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής ισχύος.
ΕΥΡΩΠΗ: ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΟΥΔΕΤΕΡΟ ΜΕΛΛΟΝ ΚΑΙ ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΙΣΧΥΣ
Όπως έχει ειπωθεί κατ΄επανάληψη από ειδικούς επιστήμονες για να γίνει πραγματικότητα η απολιγνιτοποίηση του πλανήτη μας, που θα μας μας οδηγήσει σ’ ένα κλιματικά ουδέτερο μέλλον καθίσταται υπέρ απαραίτητη η εξόρυξη και η χρήση σπάνιων γαιών για την κατασκευή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και βεβαίως όλων των εργαλείων που απαιτεί η ηλεκτρική κινητικότητα για μια πλήρως απαλλαγμένη καθημερινότητα από ρύπους.
Πολύ απλά, η περίφημη «Πράσινη Συμφωνία» του Παρισιού είναι αδύνατο να επιτευχθεί ως το 2050, που είναι το χρονικό της ορόσημο, αν δεν εντοπιστούν και αξιοποιηθούν νέα κοιτάσματα αυτών των κρίσιμων πρώτων υλών, έτσι ώστε να χρησιμοποιηθούν στα «πράσινα» εγχειρήματα που απεργάζεται η παγκόσμια επιστημονικη και τεχνολογική κοινότητα.
Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν πως η χώρα η η ομοσπονδία χωρών που έχει απρόσκοπτη πρόσβαση σε αυτές τις κρίσιμες πρώτες ύλες έχει τον πρώτο αλλά και τον τελευταίο λόγο για την ποθούμενη ενεργειακή μετάβαση, αλλά και σε κάθε τύπου γεωπολιτική και μη χρησιμότητα που προάγουν οι σπάνιες γαίες με την παρουσία τους.
Είναι αλήθεια πως η Ευρώπη, ως οικονομικός οργανισμός, μέχρι και το 2010 δεν έδειχνε να ανησυχεί ως προς την στρατηγική ισχύ προσφέρουν σπάνιες γαίες και βιώσιμη εξορυκτική δραστηριότητα στο κομμάτι της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Όλα αυτές οι αντιλήψεις όμως ανήκουν πλέον στο παρελθόν. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο τέθηκαν οι βάσεις για την δημιουργία της «Ευρωπαϊκής Συμμαχίας κρίσιμων Υλών». Μια κίνηση που σαν στόχο έχει να αναβαθμίσει το υφιστάμενο παραγωγικό μοντέλο αρκετών κρατών μελών της Ε.Ε (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα ευχόμαστε) με στόχο την οικονομική της ανεξαρτησία από χώρες που κρατούν τα σκήπτρα σε αυτόν τον τομέα.
Ο τρόπος είναι ένας. Με την λειτουργία μεταλλευτικών βιομηχανιών σπάνιων γαιών και άλλων ορυκτών που συμβάλλουν στην δημιουργία προστιθέμενης οικονομικής αξίας από την απόκτηση κρίσιμων πρώτων υλών και παράλληλα ενεργοποιούν τομείς της κυκλικής οικονομίας για την εξασφάλιση επαναχρησιμοποιούμενων πόρων, καθώς τίποτα δεν διαρκεί για πάντα κάτι που ισχύει και για τα αποθέματα κοιτασμάτων σπάνιων γαιών.
Έτσι όμως ανοίγονται νέες προοπτικές και φυσικά και ελπίδες για την ανάσχεση της νέας οικονομικής κρίσης και εκατομμυρίων ανέργων που αφήνει πίσω του ο covid -19.
Σ΄αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί, πως ήδη εντός της Ε.Ε. οι βιομηχανίες που έχουν άμεση εξάρτηση από ορυκτά και μέταλλα αντιπροσωπεύουν πάνω από το 20% της οικονομίας της ευρωζώνης απασχολώντας περίπου 35 εκατ. εργαζόμενους.
Με βάση την διαρκώς αυξανόμενη ανάγκη για κατασκευή προηγμένων τεχνολογικών προϊόντων ζωτικής σημασίας αναμένεται η αύξηση των θέσεων εργασίας, καθώς η σύγχρονη εξορυκτική δραστηριότητα και οι βέλτιστες πρακτικές που χρησιμοποιεί αποτελούν εγγύηση μέσα στο βιώσιμο όσο και αειφορικό πλαίσιο λειτουργίας και αξιών που επιθυμεί να προωθήσει η ηγεσία της Ε.Ε.
Αντί επιλόγου, θα κλείσουμε με τα λόγια της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν από μια πρόσφατη ομιλία της, που λένε πολλά για την αποφασιστικότητα της Κοινότητας ενόψει των σημαντικών προκλήσεων που φέρνει η τρέχουσα περίοδος:
«Οι πράσινες και ψηφιακές
τεχνολογίες εξαρτώνται επί του παρόντος από έναν αριθμό σπάνιων πρώτων υλών.
Εισάγουμε λίθιο για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, πλατίνα για την παραγωγή καθαρού
υδρογόνου, πυριτίου μετάλλου για ηλιακούς συλλέκτες. Το 98% των στοιχείων
σπάνιων γαιών που χρειαζόμαστε προέρχεται από έναν μόνο προμηθευτή: την Κίνα.
Αυτό δεν είναι βιώσιμο. Πρέπει λοιπόν να διαφοροποιήσουμε τις αλυσίδες
εφοδιασμού μας.»
.JPG)
Σχόλια
Νταντου Γραμματικη