ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ: Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΗΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Του Τάσου Δασόπουλου

Η κατακόρυφη αύξηση ξένων άμεσων επενδύσεων (ΞΑΕ) στη χώρα μας από το 2019 ήταν παραπάνω από επιθυμητή μετά το επενδυτικό κενό των 100 δισ. ευρώ, το οποίο δημιούργησε η οικονομική κρίση. Το επόμενο βήμα θα πρέπει να είναι εκτός από την περαιτέρω αύξηση του όγκου των επενδύσεων, να βελτιωθεί και η "ποιότητα" τους.

Στην έκθεση του διοικητή της ΤτΕ για το 2022, η Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδας, η οποία καταγράφει τις ροές επενδύσεων προς τη χώρα μας, διαπιστώνει μια σημαντική άνοδο των επενδύσεων μετά το 2020. Συγκεκριμένα για τα 2021 και 2022 οι εισροές ΞΑΕ ενισχύθηκαν σημαντικά φτάνοντας το 2,8% και 3,1% του ΑΕΠ αντίστοιχα, έναντι μέσου όρου 0,9% για την περίοδο 2002-18.

Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη σταδιακή ανάκτηση της εμπιστοσύνης στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας λόγω της βελτίωσης του επιχειρηματικού και οικονομικού περιβάλλοντος, της πολιτικής σταθερότητας, της βελτίωσης των δημόσιων οικονομικών και της μείωσης των φορολογικών και ασφαλιστικών εισφορών. 

Η εκκίνηση της ανοδικής πορείας των ΞΑΕ καταγράφεται ήδη από το 2019 όταν οι ΞΑΕ έφτασαν το 2,4% του ΑΕΠ, με μια επιβράδυνση το 2020 κατά το οποίο παρέμειναν σε χαμηλά επίπεδα λόγω της παγκόσμιας υγιειoνομικής κρίσης.

Καταλύτης οι αποκρατικοποιήσεις

Βασική αιτία στην αύξηση των ΞΑΕ έπαιξε το "ξεπάγωμα" του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων μετά την άρση των περιορισμών του κορονοϊού. Συγκεκριμένα την διετία 2021-22 έγιναν σημαντικές προσπάθειες προσέλκυσης ξένων επενδυτών και το υψηλό επίπεδο των ΞΑΕ στην Ελλάδα οφείλεται κυρίως στην ολοκλήρωση προγραμματισμένων ιδιωτικοποιήσεων και στην πώληση των δραστηριοτήτων των υπηρεσιών αποδοχής καρτών και εκκαθάρισης συναλλαγών από τις συστημικές ελληνικές τράπεζες.

Το 2022 ήταν το πρώτο έτος εφαρμογής του τριετούς στρατηγικού σχεδίου της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας (Υπερταμείου- Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου – ΤΑΙΠΕΔ) και χαρακτηρίστηκε από σημαντικές νέες πρωτοβουλίες και δράσεις.

Οι σημαντικότερες ήταν η εξαγορά της ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. από τη Spear WTE Investments Sarl, η πώληση του 100% του μετοχικού κεφαλαίου της ΔΕΠΑ Υποδομών Α.Ε. στον ιταλικό όμιλο Italgas SpA και η είσπραξη της 1ης δόσης από την πώληση και μεταβίβαση της Ελληνικό Α.Ε. στην Hellinikon Global I SA (θυγατρική της Lamda Development).

Λίγες οι πραγματικές νέες επενδύσεις

Παρόλα αυτά και σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, οι επενδύσεις με σκοπό τη δημιουργία νέων άμεσων παραγωγικών επιχειρήσεων ή νέων εγκαταστάσεων (greenfield investment) στην Ελλάδα παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα σε όρους αξίας και ο αριθμός των νέων έργων για την Ελλάδα (2003-21) δεν παρουσιάζει αξιόλογη ανοδική τάση.

Ωστόσο, τέτοιου είδους επενδύσεις, έχουν καθοριστική σημασία προκειμένου να αυξηθούν τα διαθέσιμα κεφάλαια για επενδύσεις στην οικονομία και θα μπορούσαν να προσελκύσουν πρόσθετες ιδιωτικές και ξένες επενδύσεις (crowding-in effect), ενισχύοντας τη δυναμική της ανάπτυξης.

Με βάση τα στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών οι ΞΑΕ κατευθύνονται κυρίως σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και εξαγορές και δευτερευόντως σε επενδύσεις σε ακίνητα. 

Συγκεκριμένα, το 2021 όταν οι ΞΑΕ έφτασαν στα 5,5 δισ. ευρώ, περίπου 1,8 δισ. διατέθηκαν για αγορές μετοχών ελληνικών εταιρειών, 1 δισ. ευρώ σε ακίνητα, 400 εκατ. ευρώ σε εξαγορές/συγχωνεύσεις, 1 δισ. εταιρικά ομόλογα, και 1 δισ. επανεπενδύσεις κερδών αλλοδαπών εταιρειών που δραστηριοποιούνται ήδη στην Ελλάδα.

Το 2022, οι ΞΑΕ άγγιξαν τα 8 δισ. ευρώ. Από αυτά, 2 δισ. διατέθηκαν για συμμετοχή σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου ελληνικών εταιριών, 2,4 δισ. ευρώ σε συγχωνεύσεις και εξαγορές εταιριών, 2,5 δισ. ευρώ αγορές ακινήτων, 1 δισ. ευρώ σε επανεπένδυση κερδών και περίπου 100 εκατ. ευρώ σε εταιρικά ομόλογα.

Τι πρέπει να γίνει

Σύμφωνα με την ΤτΕ, για να αρχίσουμε να έχουμε "πραγματικές" νέες επενδύσεις στην Ελλάδα, η χώρα θα πρέπει καταρχήν, να συμπληρώσει το ταχύτερο δυνατό τις υποδομές της (μεταφορές, ενέργεια, πληροφορική, τηλεπικοινωνίες) μια δυνατότητα που δίνεται τώρα, με την αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και του ΕΣΠΑ 2021-2027. 

Επίσης, θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα "ανθρώπινο κεφάλαιο" εξειδικευμένου εργατικού προσωπικού, το οποίο θα ανταποκριθεί σε νέες παραγωγικές επενδύσεις και τελικά θα πρέπει και η Ελλάδα να ενταχθεί στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας.

Πηγή: capital.gr