ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ: ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΝ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ ΕΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ

Πάνω από 17 εκατ. ευρώ σε τόκους θα κληθεί να πληρώσει το Ελληνικό Δημόσιο στην κοινοπραξία Ελλάκτωρ – Boskalis – Αρχιρόδον για την καθυστέρηση πάνω από 12 χρόνια της αποζημίωσης στη Θερμαϊκή Οδό.

Το έργο της Υποθαλάσσιας Αρτηρίας Θεσσαλονίκης (σύνδεση της δυτικής εισόδου της πόλης με την ανατολική κάτω από τη θάλασσα) που είχε προβλεφθεί να κατασκευαστεί με σύμβαση παραχώρησης ναυάγησε πριν ακόμη ξεκινήσει το 2007 λόγω του κύματος των αντιδράσεων που ξεσήκωσε, αμφισβητώντας ακόμη και την αξία του πρότζεκτ.

Πρόκειται για μια εξέλιξη η οποία οδήγησε στην καταγγελία της σύμβασης από την ανάδοχο κοινοπραξία και σε έναν λαβύρινθο διαιτησιών που δικαίωσε τις τεχνικές εταιρείες, αλλά απέκρουσε το Δημόσιο.

Η υπόθεση θα μείνει στα χρονικά των έργων ως η μεγαλύτερη αποζημίωση που δόθηκε για έργο που δεν εκτελέστηκε και που η νυν πολιτική ηγεσία αποφάσισε να κλείσει για να αποφύγει νέο κύκλο διαιτησιών που θα ανέβαζε το ύψος των απαιτήσεων.

Με την πρόσφατη απόφαση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Χρήστου Σταϊκούρα, οι δύο πλευρές κλείνουν στο πλαίσιο συμβιβασμού τη διαχρονική εκκρεμότητα της υποθαλάσσιας σήραγγας με συνολική δαπάνη αποζημίωσης ύψους 85 εκατ. για ένα έργο προϋπολογιζόμενης δαπάνης 472 εκατ. ευρώ.

Η Θερμαϊκή Οδός όμως δεν είναι το μόνο έργο για το οποίο οι εργολάβοι έχουν ξεσηκωθεί και ζητούν αποζημιώσεις, αν και είναι το πιο χαρακτηριστικό, γιατί η πολιτική των ενστάσεων και των καθυστερήσεων αποδείχτηκε ιδιαίτερα ζημιογόνα για τον κρατικό προϋπολογισμό.

Στην ουρά των διεκδικήσεων έχει μπει τους τελευταίους μήνες και η Ολυμπία Οδός (Vinci, Ακτωρ, ΑΒΑΞ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Hochtief), η οποία διεκδικεί αποζημιώσεις έως 90 εκατ. για αναθεώρηση τιμών στο Πάτρα – Πύργος.

Η διχογνωμία μεταξύ αναθέτουσας αρχής και κοινοπραξίας, αν μπορεί να εφαρμοστεί σε κατ’ αποκοπή κατασκευαστικό αντικείμενο η αναθεώρηση τιμών, οδηγεί τις δύο πλευρές σε διαιτησία. Ο ανάδοχος επικαλείται τη ραγδαία μεταβολή των οικονομικών συνθηκών και την αύξηση των τιμών των υλικών για την οικονομική διεκδίκηση.

Για την αναθεώρηση του κόστους, η κοινοπραξία του έργου έλαβε υπόψη της τρία σενάρια που συνδέονται με τις ημερομηνίες υποβολής των προσφορών για το Πάτρα – Πύργος, αλλά και την ημερομηνία που ξεκίνησε η εργολαβία.

Με βάση αυτά τα σενάρια, υπάρχουν τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις ως προς το τελικό ποσό διεκδίκησης, με τα 90 εκατ. να είναι το ακραίο σενάριο, αν θεωρήσουμε ότι η κοινοπραξία ορίζει ως έτος αναφοράς της σύμβασης την ημερομηνία που δόθηκε η πρώτη προσφορά. Το Δημόσιο θεωρεί ότι η κοινοπραξία δεν δικαιούται αναθεώρησης τιμών γιατί η σύμβαση υπογράφηκε το 2019 και δεν μπορεί να αιτιολογηθεί αναπροσαρμογή του κόστους.

Το Πάτρα – Πύργος προστέθηκε το 2019 στη σύμβαση της Ολυμπίας Οδού, αλλά προηγήθηκε η προσπάθεια σαλαμοποίησης σε οκτώ εργολαβίες τα προηγούμενα χρόνια, με τη γνωστή σε όλους κατάληξη στη μετά … Καλογρίτσα εποχή, ο οποίος είχε αναλάβει ένα μεγάλο τμήμα των συμβάσεων.

Το έργο, μήκους 74,5 χλμ., έχει σχεδιαστεί να παραδοθεί τμηματικά. Ετσι, σε 36 μήνες θα δοθεί σε κυκλοφορία το τμήμα από Κάτω Αχαΐα έως Πύργο και σε 40 μήνες το τμήμα από Μιντιλόγλι έως Κάτω Αχαΐα. Το συνολικό κόστος είναι 331 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το 65% χρηματοδοτείται από το Δημόσιο και την Ε.Ε.

Στη διαιτησία έχει καταφύγει η Ολυμπία Οδός και για τις κατολισθήσεις στην Κακιά Σκάλα πέρυσι τον Δεκέμβριο. Το Δημόσιο επέβαλε στην εταιρεία λειτουργίας του αυτοκινητοδρόμου, αλλά και στον παραχωρησιούχο, συνολικό πρόστιμο 2 εκατ. ευρώ για κλείσιμο του δρόμου, κάτι που οδήγησε σε πολύωρη ταλαιπωρία τους οδηγούς.

Η κοινοπραξία υποστηρίζει ότι οι κατολισθήσεις ήταν στο τμήμα που δεν εμπίπτει στην παραχώρηση και επομένως ο καθαρισμός των βράχων ήταν ευθύνη του Δημοσίου. Το Δημόσιο αντικρούει τους ισχυρισμούς, λέγοντας ότι τα προβλήματα με την αστάθεια των πρανών ανήκουν στη σύμβαση παραχώρησης, επομένως οι εταιρείες είχαν την ευθύνη του καθαρισμού.

Η περίπτωση των διοδίων και του Ε65

Η διαιτησία έχει επιλύσει εδώ και μήνες και το κόστος που επωμίστηκε η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στο νότιο κομμάτι του Ε65, η οποία έχει ανοίξει τον δρόμο για αποζημίωση περί τα 70-80 εκατ. (ζητούσε 107 εκατ.).

Την κατασκευή του Ε65 στο τμήμα από Λαμία έως Ξυνιάδα Τρικάλων είχαν στοιχειώσει κακοτεχνίες σε εργολαβίες της ΕΡΓΟΣΕ, με αποτέλεσμα ένα κομμάτι του οδικού άξονα των 32 χιλιομέτρων να χρειαστεί αλλαγή της χάραξης σε μήκος 4,2 χιλιομέτρων προκειμένου να υπερπηδήσει τις πλημμέλειες και τα προβλήματα που παρουσίαζε σήραγγα της ΕΡΓΟΣΕ η οποία διασταυρωνόταν λοξά με τον δρόμο.

Η επίμαχη σήραγγα, μήκους 800 μέτρων, κατασκευάστηκε μεταξύ 2008 και 2011 από τη Μηχανική και βρίσκεται σε λειτουργία πάνω στο κύριο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας Τιθορέα – Δομοκός. Ομως οι κατασκευαστικές αυθαιρεσίες που κουβαλάει και η δυσκολία να περάσει το έργο πάνω από τη σήραγγα επηρέασαν την πορεία της κατασκευής, η οποία γράφει ήδη καθυστερήσεις 20 μηνών.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι η υπουργική απόφαση για την αποζημίωση του εργολάβου έχει υπογραφεί από την προηγούμενη κυβέρνηση. Εκκρεμεί όμως η πληρωμή για ένα έργο που ενώ θα έπρεπε να ολοκληρωθεί τέλος του έτους, υπολογίζεται να παραδοθεί την άνοιξη του 2024.

Στη σέντρα για τα διόδια

Το θέμα της αναθεώρησης τιμών στα έργα λόγω ανατιμήσεων στο κόστος υλικών και αύξησης των τιμών των καυσίμων παραμένει ανοικτό για τις κατασκευαστικές εταιρείες. Οι εταιρείες υποστηρίζουν ότι τα έργα σχεδιάστηκαν σε ένα περιβάλλον μηδενικού πληθωρισμού, εκτιμώντας ότι είναι θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί σε κυβερνητικό επίπεδο και επίπεδο Ε.Ε.

Πίστωση χρόνου έχουν δώσει οι εταιρείες παραχώρησης στο Δημόσιο για το θέμα των ανατιμήσεων στα διόδια, το οποίο αποτέλεσε πεδίο μετωπικής σύγκρουσης το προηγούμενο διάστημα. Οι διαπραγματεύσεις πάγωσαν λόγω του καταστροφικού περάσματος της κακοκαιρίας «Daniel» από τη Θεσσαλία, όμως οι παραχωρησιούχοι δεν σκοπεύουν να καταθέσουν εύκολα τα όπλα.

Σύμφωνα με ορισμένες πλευρές, κινήσεις που έχουν εκδηλωθεί το τελευταίο διάστημα και έχουν ανοίξει νέα δικαστικά μέτωπα για εμβληματικά έργα ερμηνεύονται ως πιέσεις προς την κυβέρνηση να επιλύσει την εκκρεμότητα των διοδίων, την οποία όμως η ίδια έχει θέσει πολύ ψηλά στην ατζέντα της καθημερινότητας καθώς αφορά πολύ κόσμο.

'Ολες οι εκτιμήσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δεν θα υπάρξει εφάπαξ ανατίμηση, αλλά μετακύλιση του κόστους στα επόμενα τρία χρόνια.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου άλλωστε έχει ζητήσει γενναίο κούρεμα των ονομαστικών αυξήσεων, με στόχο οι πρώτες αναπροσαρμογές να ξεκινήσουν να εφαρμόζονται από τις αρχές του 2024.

Πηγή: newmoney.gr