ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ: Η ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΠΡΑΞΗΣ Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΙ Η ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

Πριν από λίγες μέρες, συγκεκριμένα στις 20 Μάρτη, εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ο κανονισμός που αφορά τη θέσπιση του πλαισίου για την εξασφάλιση ασφαλούς και βιώσιμου εφοδιασμού της Ε.Ε. με κρίσιμες πρώτες ύλες. Είναι ευρύτερα γνωστός ως «Κανονισμός ή Πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες (Critical Raw Material Act – CRMA)». 

Με την ευρωπαϊκή πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, η ΕΕ έχει ως στόχο να διασφαλίσει τον ασφαλή και βιώσιμο εφοδιασμό της ευρωπαϊκής βιομηχανίας με κρίσιμες πρώτες ύλες και να μειώσει σημαντικά την εξάρτηση της ΕΕ από εισαγωγές από προμηθευτές μίας μόνο χώρας.

Αυτό ήταν και το τελευταίο βήμα στη διαδικασία εγκρίσεων σχετικά με την Πράξη για τις Κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες, αφού είχε προηγηθεί τον περασμένο Δεκέμβριο ή έγκρισή της από το Ευρωκοινοβούλιο. 

Έτσι, οριστικοποιήθηκε και το τελικό κείμενο που προσδιορίζει δύο λίστες πρώτων υλών (34 κρίσιμης σημασίας και 17 στρατηγικής), οι οποίες θεωρούνται ζωτικής σημασίας τόσο για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, όσο και για την αμυντική και τη διαστημική βιομηχανία της Ευρώπης. 

Η CRMA καθορίζει τρεις δείκτες αναφοράς για την ετήσια κατανάλωση πρώτων υλών στην ΕΕ: 

• το 10 % από τοπικές εξορύξεις· 
• το 40 % πρέπει να υποβάλλεται σε επεξεργασία εντός της ΕΕ 
• και το 25 % να προέρχεται από ανακυκλωμένα υλικά. 
• Επίσης, καμία πρώτη ύλη στρατηγικής σημασίας, σε οποιοδήποτε στάδιο επεξεργασίας, δεν πρέπει να προέρχεται από την ίδια τρίτη χώρα σε ποσοστό άνω του 65 %.

Να θυμίσουμε πως σήμερα, Η ΕΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές κρίσιμων πρώτων υλών από τρίτες χώρες. Για παράδειγμα, 97 % του μαγνησίου που προμηθεύεται η ΕΕ προέρχεται από την Κίνα, 100 % του καθαρισμού των σπάνιων γαιών που χρησιμοποιούνται σε μόνιμους μαγνήτες πραγματοποιείται στην Κίνα, 98 % των βορικών ενώσεων που προμηθεύεται η ΕΕ προέρχεται από την Τουρκία.

Μεταξύ των άλλων η CRMA προβλέπει:

• Τα έργα εξόρυξης να αδειοδοτούνται εντός περιόδου 27 μηνών κατ’ ανώτατο όριο 
• Τα έργα ανακύκλωσης και επεξεργασίας να αδειοδοτούνται εντός 15 μηνών, (με περιορισμένες εξαιρέσεις που αποσκοπούν στη διασφάλιση ουσιαστικής συνεργασίας με τις τοπικές κοινότητες)
• Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη μπορούν να αναγνωρίζουν ένα έργο ως στρατηγικό 
• Την απαίτηση εκτιμήσεων κινδύνου στην αλυσίδα εφοδιασμού 
• Εθνικά σχέδια εξερεύνησης από τα κράτη μέλη 

Τη διασφάλιση της πρόσβασης της ΕΕ σε κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες μέσω φιλόδοξων δεικτών αναφοράς για την εξόρυξη, την επεξεργασία, την ανακύκλωση και τη διαφοροποίηση των πηγών εισαγωγής

Πιθανότατα η αφορμή για την κίνηση αυτή της ΕΕ ήταν η κατάσταση των εφοδιαστικών αλυσίδων όπως διαμορφώθηκαν μετά την διαμάχη Ρωσίας-Ουκρανίας, οπότε και αναδείχθηκε η ανασφάλειά τους όταν οι προμηθευτές περιορίζονται σε αριθμό ή έχουν το μονοπώλιο. Ούτως ή άλλως, όμως η ανάγκη αυτή θα εξανάγκαζε την ΕΕ σε κάποια ανάλογη κίνηση.

Γεγονός είναι πως αυτή η νομοθετική πράξη θα τονώσει τον εξορυκτικό τομέα, θα ενισχύσει τις διεργασίες ανακύκλωσης και επεξεργασίας, θα δημιουργήσει τοπικές και ποιοτικές θέσεις εργασίας και θα διασφαλίσει ότι η βιομηχανία της ΕΕ θα είναι έτοιμη για την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση.

Και στην Ελλάδα;

Και ερχόμαστε στο ερώτημα τι αντίκτυπο θα έχει η CRMA για την Ελλάδα. 

Κατ’ αρχάς να θυμηθούμε πως ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, ο ΣΜΕ, δια στόματος του Προέδροευ του ΔΣ, Κωνσταντίνου Γιαζιτζόγλου, έχει επισημάνει πως την ώρα που η πράσινη μετάβαση τίθεται επιτακτικά στο τραπέζι, αναδύονται ευοίωνες προοπτικές για την χώρα, από την αποτελεσματική αξιοποίηση του ορυκτού της πλούτου. Ζητείται φυσικά και μια ολοκληρωμένη εθνική πολιτική πάνω σε αυτόν τον τομέα.

Σε γενικές γραμμές η CRMA είναι ένα θετικό βήμα προς τα εμπρός, αφού επιτέλους η ΕΕ σταμάτησε να στρουθοκαμηλίζει θέτοντας όλο και περισσότερους περιορισμούς στην εξόρυξη, εισάγοντας τα πάντα από τρίτες χώρες και υποκύπτοντας στο σύνδρομο NIMBY (Not In My Back Yard). Οι αδυναμίες αυτής της πολιτικής αναδείχθηκαν με την γεωπολιτική κρίση της Ουκρανίας. Και έρχεται η έγκριση της CRMA να ξεκινήσει τη λύση των προβλημάτων.

Διότι προβλήματα υπάρχουν. Όπως η καθυστέρηση της διασφάλισης της ανταγωνιστικότητας από τις στρατηγικές της ΕΕ, το έλλειμα εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού, η έλλειψη τεχνικής εκπαίδευσης για τις νέες τεχνολογίες της βιώσιμης εξόρυξης κ.λπ.

Η Χαλκιδική πρωτοπορεί

Κι όμως, πόσοι γνωρίζουν πως η Ελληνικός Χρυσός, η εταιρεία που διαχειρίζεται τα Μεταλλεία Κασσάνδρας στην Χαλκιδική έχει ήδη προνοήσει και βρίσκεται στο δρόμο της επίλυσης των προβλημάτων;

Πολύ πριν ψηφιστεί η CRMA και διαπιστωθούν τα προβλήματα, η Ελληνικός Χρυσός κυνήγαγε το στόχο της βιώσιμης εξόρυξης υιοθετώντας νέες και καινοτόμες τεχνολογίες εξόρυξης και ασφάλειας.

Ήδη από το 2021, με τον εκσυγχρονισμό και την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών στο Μεταλλείο Ολυμπιάδας, οι ρυθμοί παραγωγής και η ασφάλεια βελτιώθηκαν σημαντικά. 

Υπόγειο δίκτυο 4G/LTE, ηλεκτρονικό σύστημα ασφαλούς λειτουργίας υπόγειου μεταλλείου, σύστημα καταγραφής και ανάλυσης μετρήσεων φυσικοχημικών παραγόντων σε πραγματικό χρόνο, κ.ά.. 

Η Ελληνικός Χρυσός δεν σταμάτησε όμως εδώ. Πρωτοπορώντας στον μεταλλευτικό τομέα εκπαιδεύει και βοηθάει στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων του προσωπικού της μέσα από τη χρήση ειδικών προσομοιωτών, οι οποίοι ήδη έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν. 

Οι προσομοιωτές κατασκευάστηκαν από την εταιρεία Immersive Technologies στο Περθ της Αυστραλίας και συνοδεύονται και από υποστηρικτικό εξοπλισμό. Η προμηθεύτρια εταιρεία έχει αναλάβει και τη διεξαγωγή σεμιναρίων κατάρτισης και εκπαίδευσης των εκπαιδευτών (Training of Trainers -ToT) της Ελληνικός Χρυσός. 

Ο στόχος της εκπαίδευσης στους προσομοιωτές περιλαμβάνει τη μείωση των βλαβών του εξοπλισμού, την αύξηση της παραγωγικότητας, την προώθηση της ασφάλειας, τη μέτρηση των ικανοτήτων ανατίναξης και διάτρησης, την εξάσκηση των διαδικασιών έκτακτης ανάγκης, τη μείωση των παρατυπιών λειτουργίας, την ενίσχυση των προτύπων εξόρυξης, τον προσδιορισμό των επιπέδων δεξιοτήτων και την παροχή πολλών ευκαιριών στους χειριστές φορτηγών, φορτωτών και διατρητικών φορείων να βελτιώσουν τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους προσομοιώνοντας το πραγματικό περιβάλλον εργασίας τους. 

Οι προσωμοιωτές προσομοιάζουν τόσο τον τύπο μηχανήματος, όσο και την τρισδιάστατη απεικόνιση των ίδιων των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων, και οι χειριστές εκπαιδεύονται σε πληθώρα σεναρίων από καταστάσεις που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν κατά την εργασίας τους στο υπόγειο μεταλλείο, όπως πυρκαγιά, κατάπτωση βράχου, σκάσιμο ελαστικού κ.α., καταστάσεις οι οποίες θα ήταν ανέφικτο να αναπαραχθούν για εκπαιδευτικούς λόγους σε πραγματικές συνθήκες, χωρίς ρίσκο για την ασφάλεια του εκπαιδευόμενου και χωρίς να επηρεαστεί η διαδικασία παραγωγής.

Η απόλυτη προσομοίωση μηχανημάτων και μεταλλευτικού πεδίου με τη χρήσης τεχνολογίας επαυξημένης πραγματικότητας, προσφέρει στους εκπαιδευόμενους μια ρεαλιστική και βιωματική εκπαιδευτική εμπειρία, σε ένα απόλυτα ασφαλές και ελεγχόμενο περιβάλλον, χωρίς ταυτόχρονα να επηρεάζεται ο κύκλος παραγωγής του μεταλλείου. 

Με αυτό τον τρόπο οι εργαζόμενοι όταν ξεκινήσουν την εργασία τους στο πραγματικό υπόγειο πεδίο, θα είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι, μειώνοντας στο ελάχιστο δυνατό την περίοδο προσαρμογής τους.

Να λοιπόν μια ελληνική μεταλλευτική εταιρία, η οποία όταν κοιτά τα προβλήματα σχεδιάζει παράλληλα και τη λύση τους. Με ένα τέτοιο σχεδιασμό, είναι έτοιμη για την πράσινη, αλλά και για τη ψηφιακή μετάβαση.

Θα θέλαμε να δούμε κι άλλες ελληνικές εταιρείες στο δρόμο της Ελληνικός Χρυσός όσον αφορά τον επιχειρησιακό σχεδιασμό.

(Με στοιχεία από https://commission.europa.eu )

Αναδημοσίευση από metalleiachalkidikis.gr