ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ: ΠΩΣ Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ ΓΙΝΕΤΑΙ Η "ΝΕΑ ΚΙΝΑ"

Στο Στζέγκεντ της Ουγαρίας σχεδιάζει να κατασκευάσει η Built Your Dreams ή BYT, η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία της Κίνας, το πρώτο εργοστάσιο στην Ευρώπη. Ο στόχος είναι διπλός. Να δημιουργήσει εφοδιαστικές αλυσίδες κοντύτερα στην ευρωπαϊκή αγορά και έτσι να παρακάμψει τους δασμούς των Βρυξελλών, μαζί με τον κίνδυνο να προστεθούν νέοι, καθώς οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό των φθηνότερων ηλεκτροκίνητων από την Κίνα.

Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής της Ουγγαρίας. Οι σχέσεις Βουδαπέστης και Πεκίνου έχουν συσφιχθεί όσο ο Βίκτορ Όρμπαν είναι πρωθυπουργός. Αλλά η Ουγγαρία δεν είναι η μοναδική χώρα της Ανατολικής Ευρώπης που αποτελεί πόλο έλξης για άμεσες ξένες επενδύσεις.

Όπως επισημαίνεται από έρευνα του Economist, οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης επωφελούνται από την αναδιοργάνωση των εφοδιαστικών αλυσίδων κοντά στην ενιαία αγορά της ΕΕ, με τις εταιρείες να επιδιώκουν να επωφεληθούν από τα χαμηλότερα ημερομίσθια, τις προσιτές αξίες των εκτάσεων γης, το ελκυστικό φορολογικό περιβάλλον και την οργάνωση ενός ολοκληρωμένου κράτους.

Η Ελλάδα, αν και απανωτές κυβερνήσεις εξαγγέλλουν πως θα μετατραπεί σε κόμβο διαμετακόμισης και κέντρο συναρμολόγησης, μέχρι σήμερα είχε ελάχιστα οφέλη από το λεγόμενο near-shoring, την επιστροφή εργοστασίων στη Γηραιά Ήπειρο λόγω των αναταράξεων που προκάλεσε η πανδημία και οι νέες γεωπολιτικές ισορροπίες. Αντίθετα, ακόμα και γειτονικές χώρες όπως η Σερβία βλέπουν σημαντικές ξένες επενδύσεις σε παραγωγικές μονάδες, ενώ πρωταθλητής είναι η Πολωνία.

Η Πολωνία έχει καταφέρει να διαφύγει από τον κίνδυνο βαθιάς ύφεσης από το 1991, με εξαίρεση την πανδημία. Οι καθαρές άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό έχουν διπλασιαστεί από τα 10 δισ. δολάρια που ίσχυαν στα μέσα της δεκαετίας του 2010 στα 20 δισ. δολάρια αυτήν την εποχή. 

Είναι η έκτη μεγαλύτερη οικονομία στην ΕΕ, φιλοξενώντας εργοστασιακές μονάδες των Volkswagen και Lockheed Martin. Κατέχει τη 24η θέση στην παγκόσμια ιεραρχία των εξαγωγών, με εξειδίκευση σε μηχανολογικό εξοπλισμό, ηλεκτρικές μπαταρίες και υπολογιστές. Το μέγιστο των εξαγωγών καταλήγουν στη Γερμανία και την Τσεχία.

Η θέση της Ελλάδας

Στο αντίποδα της ζωηρής μεταποιητικής δραστηριότητας των χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης βρίσκονται τα κράτη-μέλη της ΕΕ, που εξαρτώνται όλο και πιο πολύ από την τουριστική βιομηχανία, όπως η Ελλάδα ή ακόμη και η Ιταλία.

Τα πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας παρουσιάζουν υποχώρηση των εξαγωγών κατά 4,5% μέσα στο πρώτο πεντάμηνο του 2024, ενώ οι άμεσες ξένες επενδύσεις δεν έχουν τη δυναμική άνοδο που είχε καταγραφεί τη διετία 2021-22. 

Μετά την κρίση δημόσιου χρέους, τα μνημόνια, την πανδημία και την ενεργειακή κρίση, η Ελλάδα ναι μεν έχει ανακάμψει, αλλά τα βαρίδια της γραφειοκρατίας, των καθυστερήσεων στην απονομή δικαιοσύνης και της χαμηλής παραγωγικής βάσης εξακολουθούν να επισκιάζουν τη μακροπρόθεσμη προοπτική της χώρας.

Οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης βρίσκονται, όμως, σε πιο πλεονεκτική θέση, τόσο έναντι της Ελλάδας, όσο κι έναντι του πυρήνα της Ευρωζώνης. Παραδείγματος χάριν, η αναβάθμιση παλαιών εργοστασιακών μονάδων κοστίζει όσο η ανέγερση νέων στην Πολωνία και την Ουγγαρία, σύμφωνα με τον Economist. Η Raiffeisen Bank στην Ουγγαρία εκτιμά πως εντός της επόμενης δεκαετίας τα περισσότερα αυτοκίνητα θα παράγονται στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη ή σε χώρες της Γηραιάς Ηπείρου με χαμηλότερο εργατικό κόστος, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία.

Στοιχεία της αυστριακής Erste Group αποκαλύπτουν ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη Ρουμανία και την Πολωνία έχει διπλασιαστεί από το 2004. Τότε η ΕΕ διευρύνθηκε με οκτώ νέα κράτη-μέλη από την Ανατολική Ευρώπη, ενσωματώνοντας, μεταξύ άλλων, την Ουγγαρία, την Πολωνία, τη Σλοβακία, τη Σλοβενία και την Τσεχία. Μια τριετία μετά, δηλαδή το 2007, συμπεριλήφθηκαν η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Μέχρι σήμερα το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ουγγαρίας ενισχύθηκε κατά 50%, ενώ της Σλοβενίας και της Τσεχίας κατά 40%.

@Economist

Αναλυτές στο γαλλικό ειδησεογραφικό δίκτυο France24 τονίζουν πως επί μια 30ετία η οικονομία της Ουγγαρίας έχει προσανατολιστεί στην προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων στον κλάδο των αυτοκινητοβιομηχανιών. Με σταθερό φορολογικό συντελεστή στο 9%, οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες εγκαταστάθηκαν δίχως δεύτερη σκέψη και σήμερα είναι η σειρά των ανταγωνιστών τους από την Κίνα. Στην Πολωνία έχουν επίσης δοθεί φορολογικά κίνητρα για άμεσες ξένες επενδύσεις, αλλά και την ενθάρρυνση προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης (R&D).

Αν και έχει ασκηθεί κριτική για την έντονη παρουσία ξένων επιχειρηματικών συμφερόντων στις οικονομίες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, ο Μάριο Ντράγκι, πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), και ο άνθρωπος που έσωσε το ευρώ εν μέσω της κρίσης δημόσιου χρέους, αντιτίθεται στο ρεύμα προστατευτισμού και εσωστρέφειας που καλλιεργούν, κυρίως, τα ακραία κόμματα. 

Στην πρόσφατη έκθεση για την ανταγωνιστικότητα στην Ευρώπη, ο Ντράγκι συμβουλεύει την ΕΕ να μην παρασυρθεί από τις ΗΠΑ, που συστηματικά λαμβάνουν μέτρα για να αποκλείσουν την κινεζική τεχνολογία, διότι έτσι ελλοχεύει κίνδυνος να οπισθοδρομήσει η πράσινη μετάβαση των οικονομιών της και να επωμισθούν υψηλότερες δαπάνες.

Βέβαια, κλείνει το μισθολογικό χάσμα της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης με τον πυρήνα της Ευρωζώνης. Όπως υπογραμμίζει και ο Economist, το κόστος εργασίας εκτιμάται πως θα αυξηθεί από το 44% του μέσου όρου που ισχύει στη δυτική ΕΕ στο 59% έως το 2035. Συν τοις άλλοις, δεν συνιστούν όλες οι ξένες επενδύσεις πρόοδο για μια χώρα. Δύο από τις μεγαλύτερες τράπεζες στην Πολωνία είναι η ισπανική Santander και η ολλανδική ING.

Τέλος, η Ευρώπη, ανεξάρτητα από το εάν είναι δυτική, κεντρική ή ανατολική, βρίσκεται εγκλωβισμένη σε ένα διογκούμενο δημογραφικό πρόβλημα. Δίχως έμπειρα εργατικά χέρια, η βιομηχανική βάση της Ευρώπης θα φθείρεται και το πρόβλημα αυτό λύνεται μόνον με τη διεύρυνση των κοινωνιών και όχι την ξενοφοβία, που γίνεται αισθητή από τη Γερμανία μέχρι την Ουγγαρία.

Πηγή: powergame.gr