ΧΡ. ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ: Η ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΒΑΣΙΚΟ ΒΡΑΧΙΟΝΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η μεταλλευτική δραστηριότητα για την Ελλάδα δεν είναι πλέον ο παραδοσιακός κλάδος που πολλοί έχουν κατά νου, αλλά βασικός πυλώνας της νέας βιομηχανικής εποχής της χώρας. Με ισχυρό επενδυτικό αποτύπωμα, αυξημένη εξαγωγική δυναμική, χιλιάδες θέσεις εργασίας και έργα που επανακαθορίζουν τα ευρωπαϊκά πρότυπα για υπεύθυνη εξόρυξη, η Ελλάδα αλλάζει κλίμακα διεθνώς.

Το Critical Raw Materials Act αποτέλεσε το εφαλτήριο της ΕΕ για την αναγνώριση της στρατηγικής σημασίας των κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών και την ανάγκη διασφάλισης της αυτάρκειας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Στο νέο αυτό περιβάλλον, μας ικανοποιεί η νεότερη πρωτοβουλία της Επιτροπής, RESourceEU Action Plan, που περιγράφει τη μετάβαση από το θεσμικό πλαίσιο σε συγκεκριμένες, μετρήσιμες ενέργειες:

Ενισχυμένη χρηματοδότηση, επιτάχυνση αδειοδοτήσεων και ουσιαστική διαφοροποίηση εφοδιαστικών αλυσίδων, αλλάζουν τα δεδομένα για έναν κλάδο που στην Ευρώπη για δεκαετίες έμενε εκτός κοινοτικών χρηματοδοτικών εργαλείων.

Η ΕΕ έστω και καθυστερημένα αναγνωρίζει πλέον ότι χωρίς ισχυρή μεταλλευτική και μεταλλουργική βάση, δεν μπορεί να υπάρξει ενεργειακή και ψηφιακή μετάβαση, αμυντική και βιομηχανική αυτονομία και ανταγωνιστικότητα, δημιουργώντας νέες προοπτικές για χώρες με πλούσιο υπέδαφος όπως η Ελλάδα, να αναπτύξουν ολοκληρωμένες αλυσίδες αξίας ορυκτών πρώτων υλών.

Και δεν αναφέρω τυχαία από κοινού τη μεταλλευτική και μεταλλουργική βιομηχανία, καθώς η τελευταία αποτελεί κατά τη γνώμη μου το κρυφό «αγκάθι» στην Ευρωπαϊκή αλυσίδα αξίας, δεδομένης της περιορισμένης δυναμικότητας κατεργασίας και εξευγενισμού ορυκτών πρώτων υλών για την παραγωγή τελικών προϊόντων εντός Ευρώπης.

Ακόμη και οι λίγες εγκαταστάσεις που υφίστανται, συχνά είναι οικονομικά μη ανταγωνιστικές (λόγω κυρίως δυναμικότητας, ενεργειακού κόστους και νομικού πλαισίου), με αποτέλεσμα τα περισσότερα υλικά να εξάγονται εκτός Ευρώπης, υπό τη μορφή ενδιάμεσων προϊόντων – συμπυκνωμάτων, για επεξεργασία και να επιστρέφουν αργότερα ως τελικό προϊόν για χρήση.

Η αντιμετώπιση αυτού του κενού απαιτεί στενό συντονισμό μεταξύ της ΕΕ και της μεταλλουργικής βιομηχανίας, ώστε υπεύθυνη εξόρυξη και κατεργασία εντός Ευρώπης να επιτύχουν εκείνο το βαθμό καθετοποίησης της παραγωγής που θα μετατρέψει τις ευρωπαϊκές πρώτες ύλες σε ευρωπαϊκή βιομηχανική ισχύ και μειώνοντας την εξάρτηση από τρίτες χώρες.

Σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα, από τη Χαλκιδική έως τη Θράκη, διαμορφώνεται σήμερα μια νέα πραγματικότητα, η οποία δεν περιορίζεται στη μονοδιάστατη αξιοποίηση φυσικών πόρων, αλλά αποτελεί μια στρατηγική μετάβαση προς ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα καινοτομίας, τεχνολογίας, ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού και τελικά, δημιουργίας ουσιαστικής οικονομικής και κοινωνικής αξίας.

Τα μεταλλευτικά έργα που βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη στην Ολυμπιάδα, υπό ανάπτυξη στις Σκουριές και σε φάση σχεδιασμού στο Πέραμα Έβρου, αποτελούν πλέον χειροπιαστή απόδειξη, ότι η σύγχρονη και υπεύθυνη μεταλλευτική δραστηριότητα μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για μια νέα, βιώσιμη βιομηχανική εποχή στη χώρα.

Η πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ (Μάρτιος 2025) επιβεβαιώνει τη στρατηγική σημασία επενδύσεων όπως αυτή της Ελληνικός Χρυσός στη Χαλκιδική, αλλά και του κλάδου συνολικά, για την εθνική οικονομία την περίοδο 2024-2044.

Η συνολική επίδραση των έργων στα Μεταλλεία Κασσάνδρας για το ΑΕΠ αναμένεται να αγγίξει τα 550 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ περίπου 340 εκατ. ευρώ κατευθύνονται κάθε χρόνο απευθείας στην τοπική οικονομία.

Η συνολική επένδυση στα Μεταλλεία Κασσάνδρας σήμερα υποστηρίζει πάνω από 3.500 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας, με προοπτική να δημιουργήσει περί τις 8.600 άμεσες, έμμεσες και προκαλούμενες θέσεις πλήρους απασχόλησης τα επόμενα είκοσι χρόνια. Παράλληλα, οι εξαγωγές ενισχύονται με 480 εκατ. ευρώ ετησίως, επιβεβαιώνοντας την εξωστρεφή δυναμική του κλάδου.

Πρόκειται για μια εξέλιξη που υπερβαίνει το επίπεδο των αριθμών. Αντικατοπτρίζει τη μετεξέλιξη της ελληνικής μεταλλευτικής δραστηριότητας σε ένα ώριμο, τεχνολογικά προηγμένο και κοινωνικά υπεύθυνο παραγωγικό μοντέλο, το οποίο δημιουργεί πραγματική και δίκαια κατανεμημένη αξία.

Το 2026 σηματοδοτεί την αφετηρία ενός νέου κεφαλαίου για τον κλάδο, με τις Σκουριές να αποτελούν σημείο αναφοράς στην Ευρώπη. Ως ένα από τα πιο σύγχρονα έργα χαλκού-χρυσού στην Ευρώπη, ενσωματώνει τεχνολογίες αιχμής: όπως η ασφαλής απόθεση μεταλλευτικών καταλοίπων σε αφυγρασμένη μορφή και η απομακρυσμένη εξόρυξη με τηλεχειρισμό των μηχανημάτων σε υπόγεια και ανοιχτή εκμετάλλευση.

Οι Σκουριές βρίσκονται σήμερα σε πλήρη ανάπτυξη. Περισσότεροι από 2.000 εργαζόμενοι εργάζονται σήμερα στο έργο, με την πρώτη παραγωγή να προγραμματίζεται για το τέλος του α’ τριμήνου 2026, ενώ η εμπορική αναμένεται στα μέσα της ίδιας χρονιάς. Η χρηματοδότηση είναι εξασφαλισμένη, το χρονοδιάγραμμα υλοποιείται με ακρίβεια και η τεχνική και μελετητική ωριμότητα του έργου, αποτελεί εθνική παρακαταθήκη για ανάλογα στο μέλλον.

Με μέση ετήσια παραγωγή 67 εκατ. λίβρες χαλκού και 140.000 ουγκιές χρυσού, το έργο απαντά καίρια στα ζητούμενα της ευρωπαϊκής στρατηγικής για κρίσιμες πρώτες ύλες. Πέρα όμως από τα μεγέθη, οι Σκουριές δημιουργούν εμπιστοσύνη, επενδυτική ορατότητα και ένα νέο αναπτυξιακό αφήγημα για την Ελλάδα: μια χώρα που μπορεί να σχεδιάσει, αδειοδοτήσει, χρηματοδοτήσει και εν τέλει να υλοποιήσει μεγάλης κλίμακας μεταλλευτικές επενδύσεις με διαφάνεια και τεχνολογική υπεροχή.

Το έργο στο Πέραμα του Έβρου από τη «Μεταλλεία Θράκης» εισάγει μια νέα δυναμική για την περιοχή και τη χώρα συνολικά. Με επένδυση 430 εκατ. δολαρίων και προβλεπόμενη παραγωγή σχεδόν 1 εκατ. ουγκιών χρυσού και 1,6 εκατ. ουγκιών αργύρου, δημιουργεί πάνω από 700 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας.

Τα δημόσια έσοδα εκτιμάται ότι θα υπερβούν τα 340 εκατ. δολάρια, ενώ τα δικαιώματα εκμετάλλευσης αναμένονται στα 125 εκατ. δολάρια. Το Πέραμα αποτελεί παράδειγμα του πώς μια στρατηγική επένδυση μπορεί να ενισχύσει μια ακριτική γωνιά της πατρίδας μας, δημιουργώντας σταθερές βάσεις απασχόλησης, εισοδήματος και ανάπτυξης, με πλήρη ευθυγράμμιση στα σύγχρονα ευρωπαϊκά, περιβαλλοντικά και τεχνολογικά πρότυπα.

Αυτό είναι το πραγματικό δυναμικό της Βόρειας Ελλάδας: η οικοδόμηση μιας ολοκληρωμένης μεταλλευτικής βιομηχανίας με πυλώνες τη βιωσιμότητα, την τεχνολογία, την καινοτομία και την κοινωνική λογοδοσία. Μιας βιομηχανίας που παράγει αξία σήμερα και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα καλύτερο αύριο.