ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΧΑΛΚΟΣ: Ο ΗΓΕΤΗΣ ΤΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Του Δημήτρη Κωνσταντινίδη

Σε παλαιότερη μελέτη μας είχαμε παρουσιάσει, εκτός άλλων, για την προέλευση του ονόματος του χαλκού: Aes Cyprium στα λατινικά, που σημαίνει «Από την Κύπρο». Το Cuprum ή copper στα αγγλικά, ο «δικός» μας χαλκός.

Ο χαλκός υπήρξε ένα από τα πλέον χρησιμοποιούμενα μέταλλα στον πλανήτη εδώ και χιλιετίες. Και αυτό λόγω των ιδιοτήτων του, γιατί είναι ένας πολύ καλός αγωγός του ηλεκτρισμού και της θερμότητας και ταυτόχρονα ευπροσάρμοστο υλικό, για αυτό και τα καλώδια και τα φύλλα του μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν σε εκατοντάδες εφαρμογές.

Κυριολεκτικά ο χαλκός είναι πανταχού παρών. Η ποσοστιαία παγκόσμια κατανάλωση του σε βασικούς κλάδους της οικονομίας το 2019 διαμορφώθηκε ως εξής:

-Εξοπλισμός 31%

-Κατασκευές 28%

-Υποδομές 16%

-Μεταφορές 13% και

-Βιομηχανικές εφαρμογές 12%

Το μέταλλο αυτό είναι απαραίτητο για την κατασκευή τεσσάρων «εργαλείων» της καθημερινής μας ζωής. Μάλιστα, εδώ και κάποια χρόνια έχει αρχίσει να παίζει και ένα άλλο σημαντικό ρόλο, του «καλωδιωτή» της πράσινης οικονομίας.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της βιομηχανίας, τα ηλεκτρικά οχήματα χρειάζονται περίπου τέσσερις φορές περισσότερο χαλκό από εκείνα με κινητήρες καύσης, ενώ τα ηλιακά πάνελ και τα αιολικά πάρκα απαιτούν έως και πέντε φορές περισσότερο χαλκό απ’ όσο χρειάζεται για την αντίστοιχη παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα.

Η χρήση του στην παραγωγή ενέργειας από ηλιακές, υδροηλεκτρικές, θερμικές και αιολικές πηγές σε όλο τον κόσμο, θα βοηθήσει στην ουσιαστική μείωση των εκπομπών του CO2 και κατ’ επέκταση στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Αφού μάλιστα οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) αυξάνουν σταθερά τα ποσοστά τους στην παγκόσμια παραγωγή ηλεκτρικής ισχύος, ο χαλκός θα παίζει όλο και πιο σημαντικό ρόλο στον περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου.

Πιο συγκεκριμένα:

1. Για την παραγωγή ενός μεγαβάτ (MW) ηλιακής ενέργειας απαιτούνται 5,5 τόνοι χαλκού.

2. Τα χερσαία αιολικά πάρκα χρειάζονται περίπου 3,5 τον. χαλκού ανά MW, ενώ μια εγκατάσταση υπεράκτιας αιολικής ενέργειας 9,5 τον. ανά MW. Η καλωδίωση, δηλαδή, των υπεράκτιων αιολικών πάρκων απαιτεί πολύ περισσότερο χαλκό.

3. Εξάλλου, η παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων θα έχει σημαντική επίδραση στη ζήτηση χαλκού, δεδομένου ότι αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό στοιχείο της τεχνολογίας τους και της υποστηρικτικής υποδομής τους. Ο χαλκός χρησιμοποιείται σε όλα τα τμήματα των ηλεκτρικών οχημάτων, συμπεριλαμβανομένου του κινητήρα και της μπαταρίας. Επίσης, οι σταθμοί φόρτισης τους περιέχουν χαλκό, λόγω της υψηλής ηλεκτρικής αγωγιμότητας του.

Το αυτοκίνητο με μηχανή εσωτερικής καύσης περιέχει, κατά μέσο όρο, 22 κιλά χαλκού, το υβριδικό ηλεκτρικό όχημα 40 κιλά, ενώ τo ηλεκτρικό αυτοκίνητο μπαταρίας χρειάζεται πάνω από 85 κιλά.

4. Οι σφόνδυλοι αντλιοστασίων σε υδροηλεκτρικές υποδομές απαιτούν 0,3-4 τόνους χαλκού ανά MW.

Ένα άλλο μεγάλο πλεονέκτημα του χαλκού είναι ότι ανήκει στα ανανεώσιμα μέταλλα. Είναι, δηλαδή, ένα από τα λίγα υλικά που μπορούν να ανακυκλωθούν 100% ξανά και ξανά χωρίς να χάνουν τις ιδιότητες τους. Επομένως, ο ρόλος του στη κυκλική οικονομία θα είναι εξίσου σημαντικός. Είναι χαρακτηριστικό πως το 50% των αναγκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε χαλκό προέρχεται από την ανακύκλωση.

Mε κάθε ενεργειακή μετάβαση έρχεται και μια νέα ανάγκη για ορυκτές πρώτες ύλες. Από όσα προαναφέρθηκαν γίνεται σαφές ότι η εξόρυξη είναι το κλειδί για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, καθώς η πράσινη τεχνολογία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ορισμένα μέταλλα και ορυκτά.

Ανάμεσα στα στρατηγικά μέταλλα, χωρίς τα οποία δεν θα ήταν δυνατή η μετάβαση στην πράσινη ανάπτυξη και οικονομία, ανήκουν το νικέλιο, το λίθιο, το κοβάλτιο, ο γραφίτης, το αλουμίνιο, το βανάδιο και ορισμένες σπάνιες γαίες.

Ωστόσο, όλοι οι τεχνολόγοι μετάλλων συμφωνούν ότι πρακτικά καμιά υποδομή παραγωγής πράσινης ενέργειας δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς χαλκό. Έτσι δίκαια ο χαλκός μπορεί να ονομαστεί ως ο ηγέτης της πράσινης επανάστασης.

Τι λένε οι επενδυτές; Απ’ όσα προαναφέραμε, δεν μας κάνει εντύπωση το γεγονός ότι η τιμή του χαλκού έφτασε στα υψηλότερα επίπεδα των επτά τελευταίων χρόνων - τα 8.000 δολάρια/τόνο - παρουσιάζοντας, τους τελευταίους μήνες, αύξηση μεγαλύτερη από 70% από τα χαμηλά του Μάρτη του 2020.

Επίσης, δεν είναι καθόλου περίεργο που οι χρηματιστηριακοί αναλυτές ισχυρίζονται ότι με την προβλεπόμενη ζήτηση στην αγορά και τη σχετική ανεπάρκεια του, θα φθάσει μέσα στο 2021 ή στις αρχές του 2022 την τιμή των 10.000 $/τον .

Πιο συγκεκριμένα, οι ειδικοί του Ομίλου της Trafigura, ενός από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και μεταπράτες χαλκού στον κόσμο, προβλέπουν ότι η αυξανόμενη ζήτηση για έργα υποδομών ΑΠΕ και ηλεκτρικών οχημάτων θα συμβάλει στην αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης του χαλκού από 23,4 εκατομμύρια το 2020 σε 33,3 εκατ. τόνους το 2030.

Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας, έχουν δεσμευτεί φέτος να επιτύχουν την ουδετερότητα του άνθρακα έως το 2050, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πρόσφατα ανακοινώσει τα σχέδια της για μείωση των εκπομπών CO2 κατά τουλάχιστον 55% στα επόμενα 10 χρόνια.

Ασφαλώς η Κίνα προσελκύει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, αφού δεσμεύτηκε να τριπλασιάσει κατά την επόμενη δεκαετία, την αιολική και ηλιακή ισχύ της χώρας σε σχέση με τα επίπεδα του 2019, κίνηση που θα δώσει σημαντική ώθηση στη ζήτηση χαλκού.

Η Trafigura προβλέπει αύξηση σχεδόν 800.000 τόνων στην κινεζική ζήτηση χαλκού μόνο το 2021. Εξάλλου οι αναλυτές της Goldman Sachs εκτιμούν ότι το έλλειμμα στην προσφορά χαλκού μέχρι το 2030 θα είναι μεγαλύτερο από 5,6 εκατομμύρια τόνους.

Οφείλουμε, πάντως, να τονίσουμε ότι η παραγωγή ορισμένων άλλων μετάλλων, όπως του λιθίου, του κοβαλτίου και του γραφίτη θα χρειαστεί να αυξηθεί κατά 500% μέχρι το 2050 για να μπορέσει να ανταποκριθεί στη ζήτηση για τις τεχνολογίες καθαρής ενέργειας.

Αναφορικά με τις ΗΠΑ, πιστεύεται πως μπορούν να παράγουν το 50% της ηλεκτρικής τους ισχύος από ΑΠΕ έως το 2030. Βέβαια θα χρειαστούν περισσότερα εκτελεστικά μέτρα από την νέα κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος πάντως φαίνεται αποφασισμένος να επιστρέψει στη Συμφωνία των Παρισίων και να προωθήσει τις επενδύσεις και τις αλλαγές πολιτικής που απαιτούνται ώστε έως το 2030 το δίκτυο των ΗΠΑ να τροφοδοτείται κατά το ήμισυ από ΑΠΕ.

Αυτό είναι ένα πιο ρεαλιστικό σενάριο από τον πολύ μεγάλο στόχο του νέου Προέδρου για έναν ενεργειακό τομέα μηδενικού άνθρακα στις ΗΠΑ το 2035.

Ο μεταλλευτικός τομέας παλεύει συνεχώς με την εικόνα του ως «βρώμικης» βιομηχανίας. Τα ορυχεία μπορεί να είναι επικίνδυνα για όσους εργάζονται σε αυτά και να προκαλούν ρύπανση στο περιβάλλον, ακόμη και μέσω εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Θα χρειαστεί μια μεγάλη αλλαγή στην αντίληψη του κοινού για να μετατραπεί αυτή η εικόνα. Η εξορυκτική βιομηχανία σαφώς και λαμβάνει μέτρα για να βελτιώσει το περιβαλλοντικό της πορτρέτο, αλλά αυτό θα είναι μια μακρά διαδικασία μεταβολής της κοινής γνώμης.

Οι εταιρείες εξόρυξης θα πρέπει να συνεχίσουν να βελτιώνουν τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά τους διαπιστευτήρια. Η περιβαλλοντική στρατηγική κάθε εταιρείας εξόρυξης οφείλει να ασχοληθεί με τη βελτίωση της αποδοτικότητας της ενέργειας που χρησιμοποιείται στο χώρο εκμετάλλευσης και καθετοποίησης των προϊόντων της, όπως και με την επέκταση της ανακύκλωσης απορριμμάτων μετάλλων, την αύξηση των επενδύσεων σε τεχνολογίες αποθήκευσης αερίων του θερμοκηπίου και βέβαια με τη μετάβαση σε καθαρότερες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου του υδρογόνου στα βαριά φορτηγά που χρησιμοποιούνται στην εξόρυξη. Προφανώς και για παραγωγή και χρήση ανανεώσιμης ενέργειας, όπου αυτό είναι εφικτό.

Είναι, επίσης, σαφές ότι οι βιομηχανίες εξόρυξης και ΑΠΕ θα πρέπει να έχουν μια συμβιωτική σχέση. Η βιομηχανία ΑΠΕ χρειάζεται τη εξορυκτική βιομηχανία για να διασφαλίσει τα μέταλλα και ορυκτά που της είναι απαραίτητα, ώστε να υλοποιήσει την πορεία της προς ένα καθαρό κόσμο με μηδενικό άνθρακα.

Αντίστοιχα, η εξορυκτική βιομηχανία θα βασίζεται όλο και περισσότερο στις ΑΠΕ για να στηρίξει την ανάπτυξή της και να απαλλαγεί από εικόνα του βρώμικου παίκτη που έχει σήμερα, έτσι ώστε να διατηρήσει και να ενισχύσει την στήριξη της χρηματοδότησης της, αλλά και την αποδοχή της κοινωνίας.

Αναδημοσίευση από philenews.com