ΚΡΙΣΙΜΑ ΟΡΥΚΤΑ: ΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΡΟΚΦΕΛΕΡ ΚΑΙ ΣΤΟ 19ο ΑΙΩΝΑ ΠΟΥ ΔΙΝΕΙ "ΜΑΘΗΜΑΤΑ" ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΤΟΥΣ

Στον 21ο αιώνα, τα πιο πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία δεν είναι οι πετρελαιοπηγές, τα εργοστάσια, τα κέντρα δεδομένων, ούτε καν τα μοντέλα μεγάλων γλωσσών με τεχνητή νοημοσύνη. Οι βιομηχανίες του μέλλοντος απαιτούν κρίσιμα ορυκτά. Και για αυτό εξάλλου, είναι σε εξέλιξη μια παγκόσμια διαμάχη για τον έλεγχό τους.

Καθώς ο κόσμος επιδιώκει να παράγει τεράστιες ποσότητες ενέργειας, τα πραγματικά χρήματα δεν βρίσκονται στην εξόρυξη λιθίου, νικελίου ή σπάνιων γαιών – αλλά στον έλεγχο του τρόπου με τον οποίο κινούνται, επεξεργάζονται και κλιμακώνονται. Μια νέα βιομηχανική αυτοκρατορία χτίζεται και ακριβώς όπως οι αγωγοί του John D. Rockefeller τον 19ο αιώνα, η υποδομή πίσω από κρίσιμα ορυκτά θα είναι μια απίστευτη γεννήτρια πλούτου.

Όπως γράφει στο Fortune,com o Venkat Pacha συνιδρυτής και διευθύνων εταίρος της Neoterra Partners, ενώ οι περισσότερες εταιρείες αγωνίζονται να εξασφαλίσουν κοιτάσματα ορυκτών —είτε στη Γροιλανδία, την Ουκρανία, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό ή το Ουζμπεκιστάν— οι πιο έξυπνοι παίκτες βλέπουν μια διαφορετική ευκαιρία: τον έλεγχο ολόκληρης της αλυσίδας εφοδιασμού. Το πραγματικό εμπόδιο δεν είναι η εύρεση των απαραίτητων και σπάνιων ορυκτών - είναι η διύλιση, η επεξεργασία και η μεταφορά τους.

Το παράδειγμα της Κίνας

Η Κίνα το αναγνώρισε αυτό νωρίς. Αν και κατέχει μόνο το 36% των παγκόσμιων αποθεμάτων σπάνιων γαιών, ελέγχει πάνω από το 85% της παγκόσμιας ικανότητας διύλισης. Αυτός ο έλεγχος δεν είναι τυχαίος. Είναι ένα παιχνίδι υποδομής - ένα παιχνίδι που έχει κάνει την Κίνα κυρίαρχη δύναμη στις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, μεταξύ πολλών άλλων.

Επομένως, ο επόμενος Ροκφέλερ δεν θα είναι ανθρακωρύχος. Θα είναι κατασκευαστής συστημάτων επεξεργασίας.

Κι αυτό καθίσταται εμφανές, αν αναλογιστεί κανείς το πλαίσιο μέσο στο οποίο προωθούνται οι εξελίξεις. Για τον Pacha, η εικόνα είναι ξεκάθαρη:

Εγκαταστάσεις επεξεργασίας: Οι ΗΠΑ, η ΕΕ και οι σύμμαχοι έχουν τεράστια κοιτάσματα λιθίου, νικελίου και σπάνιων γαιών, αλλά δεν διαθέτουν την υποδομή για τη διύλισή τους. Οι νέοι κόμβοι επεξεργασίας θα είναι ισοδύναμοι με τα διυλιστήρια πετρελαίου του 19ου αιώνα.

Έλεγχος της εφοδιαστικής αλυσίδας: Ακριβώς όπως η Standard Oil κυριαρχούσε μέσω των αγωγών, οι εταιρείες που κυριαρχούν στην εφοδιαστική —μεταφορά πρώτων υλών, ανακύκλωση μπαταριών και κατανομή πόρων βάσει της τεχνητής νοημοσύνης— θα ελέγχουν τις τιμές και τα κέρδη.

Μοντέλο απόβλητα σε πλούτο: Όπως ακριβώς ο Rockefeller μετέτρεψε τα υποπροϊόντα πετρελαίου σε πολύτιμα προϊόντα, οι μεγαλύτερες ευκαιρίες του μέλλοντος θα πρέπει να στηριχθούν στην ανάκτηση και τον επαναπροσδιορισμό των «αποβλήτων»—από την εξόρυξη ορυκτών από τα απορρίμματα ορυχείων έως την κλιμάκωση της ανακύκλωσης μπαταριών.

Το πετρέλαιο του 1860

Η κατακερματισμένη φύση της σημερινής αγοράς ορυκτών αντικατοπτρίζει το πετρέλαιο στη δεκαετία του 1860. Οι τιμές των ορυκτών είναι ασταθείς, οι εταιρείες λειτουργούν σε σιλό και αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω έλλειψης επιλογών επεξεργασίας εκτός Κίνας, ενώ αφθονούν οι αναποτελεσματικότητες. 

Σύντομα όμως, ο κλάδος θα εδραιωθεί. Αυτοί που κατασκευάζουν υποδομές - αντί να σκάβουν απλά - θα αποκτήσουν ανταγωνιστές, θα υπαγορεύσουν τις τιμές και θα δημιουργήσουν αυτοκρατορίες. Η Κίνα έχει ήδη ενισχύσει τη μονοπωλιακή της δύναμη στις αλυσίδες εφοδιασμού ορυκτών για να απειλήσει τις αμερικανικές επενδύσεις.

Έλεγχος της εφοδιαστικής αλυσίδας

Όταν οι κυβερνήσεις συνειδητοποιήσουν ότι η αναζήτηση βασικής προμήθειας κρίσιμων ορυκτών δεν αποφέρει αυτόματα την εθνική ασφάλεια ορυκτών, η ζήτηση για τοπική επεξεργασία και έλεγχο της αλυσίδας εφοδιασμού θα εκραγεί. Το αποτέλεσμα; Μια εκδήλωση δημιουργίας πλούτου στον ιδιωτικό τομέα που θα μπορούσε να ανταγωνιστεί την άνοδο της Standard Oil. Η επόμενη Standard Oil δεν θα είναι μια εταιρεία πετρελαίου - θα είναι αυτή που θα ελέγχει τις αρτηρίες της οικονομίας καθαρής ενέργειας.

Τα παιχνίδια υποδομής δημιουργούν τεράστιο πλούτο ελέγχοντας τα βασικά συστήματα που επιτρέπουν στις βιομηχανίες να λειτουργούν και να κλιμακώνονται.

Μάλιστα, ο Pacha αναφέρει ως παράδειγμα τους σημερινούς τεχνολογικούς γίγαντες, οι οποίοι δημιουργούν τεράστιο πλούτο μέσω:

1. Ελέγχου της διανομής και των logistics: Το δίκτυο πληρότητας και εφοδιαστικής της Amazon είναι συγκρίσιμο με τους αγωγούς του Rockefeller, οι οποίοι έλεγχαν τον τρόπο με τον οποίο έρρεε το πετρέλαιο. Η Amazon ελέγχει πόσες εταιρείες προσεγγίζουν πελάτες, ως εκ τούτου καθίσταται η ραχοκοκαλιά του παγκόσμιου ηλεκτρονικού εμπορίου, με σχεδόν δύο εκατομμύρια μικρές επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν την πλατφόρμα της. Πάνω από το 60% των πωλήσεων της Amazon προέρχεται από τρίτους πωλητές.

2. Κατοχή των «δρόμων με διόδια» της βιομηχανίας: Οι πάροχοι υπολογιστών cloud (Microsoft Azure, Google Cloud, AWS) τροφοδοτούν την οικονομία του διαδικτύου, εισπράττοντας τέλη από εταιρείες που βασίζονται στην υποδομή τους. Ομοίως, η Standard Oil δεν διύλιζε απλώς το πετρέλαιο - είχε την υποδομή που το μετέφερε και το διένειμε, διασφαλίζοντας ότι όλοι πλήρωναν ένα τέλος.

3. Επένδυση σε παρακείμενες βιομηχανίες: Η Tesla όχι μόνο πουλά αυτοκίνητα αλλά και κέρδη από πιστώσεις άνθρακα, αποθήκευση ενέργειας και συνδρομές λογισμικού. Ο Ροκφέλερ βρήκε αξία σε υποπροϊόντα όπως η πίσσα (άσφαλτος), η βαζελίνη και η παραφίνη (κερί).

4. Εφέ κλίμακας και δικτύου: Η Google ελέγχει μεγάλο μέρος της υποδομής του Διαδικτύου μέσω αναζήτησης, διαφήμισης, Android και YouTube, διασφαλίζοντας ότι οι επιχειρήσεις βασίζονται στο οικοσύστημά της. Η Standard Oil δημιούργησε ένα τεράστιο δίκτυο διύλισης και μεταφοράς, καθιστώντας σχεδόν αδύνατο για τους ανταγωνιστές να λειτουργούν αποτελεσματικά χωρίς να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες της.

5. Αδίστακτος ανταγωνισμός στο κόστος: Η Walmart και η Amazon υποβάθμισαν τους ανταγωνιστές τους με εξαιρετικά χαμηλές τιμές, οδηγώντας τους ανταγωνιστές εκτός λειτουργίας πριν επεκτείνουν την κυριαρχία τους. Ο Ροκφέλερ έδειξε στους ανταγωνιστές του τα βιβλία του, αποδεικνύοντας ότι μπορούσε να τα ξεπεράσει οικονομικά και στη συνέχεια τα απέκτησε σε μειωμένες τιμές.

6. Ρυθμιστική ανθεκτικότητα μέσω πολύπλοκης διάρθρωσης: Εάν οι κυβερνήσεις προχωρήσουν στη διάλυση εταιρειών μεγάλης τεχνολογίας (π.χ. Meta, Google και Amazon), οι επενδυτές σε αυτές τις εταιρείες μπορούν ακόμα να επωφεληθούν από τις μεμονωμένες αναπτυξιακές τους τροχιές. Ακόμη και μετά τη διάσπαση της Standard Oil σε 34 εταιρείες, ο πλούτος του Ροκφέλερ πολλαπλασιάστηκε επειδή διατήρησε την ιδιοκτησία σε κάθε μία.

Στα χνάρια του Ροκφέλερ

Όπως ο Ροκφέλερ έγινε ο πλουσιότερος άνθρωπος της εποχής του ελέγχοντας την κίνηση του πετρελαίου, τα πιο πλούσια άτομα και εταιρείες του σήμερα ελέγχουν την υποδομή της τεχνητής νοημοσύνης, του υπολογιστικού νέφους, του ηλεκτρονικού εμπορίου και των χρηματοοικονομικών συστημάτων.

Το αποτέλεσμα; Οι μεγαλύτερες περιουσίες δεν γίνονται κυνηγώντας εμπορεύματα, αλλά χτίζοντας τις απαραίτητες υποδομές στις οποίες βασίζονται οι βιομηχανίες. Οι επικείμενες επαναστάσεις στην τεχνητή νοημοσύνη και τη ρομποτική μπορεί να καταστήσουν εμπορευματοποιημένη εργασία, αλλά όσοι ελέγχουν την υπολογιστική υποδομή (Nvidia, TSMC, OpenAI, κ.λπ.) θα ωφεληθούν περισσότερο. 

Και αυτοί, με τη σειρά τους, θα βασιστούν τελικά σε αρχαίες εισροές από τη γη. Ως εκ τούτου, η υποδομή επεξεργασίας ορυκτών ζωτικής σημασίας αντιπροσωπεύει ένα νέο σύνορο σημαντικής δημιουργίας πλούτου.

Της Ναταλίας Κοντώση

Πηγή: energypress.gr