ΟΥΚΡΑΝΙΑ: ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΟΡΥΚΤΑ ΤΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΤΟΣΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ;

Αυτό που πραγματικά υπάρχει στο έδαφος της Ουκρανίας και μπορεί εύκολα να αξιοποιηθεί είναι, για τις ΗΠΑ, ασήμαντο στρατηγικά. Αλλά αυτό δεν εμπόδισε την κυβέρνηση Τραμπ να προσπαθήσει να πιέσει το Κίεβο σε μια συμφωνία εξόρυξης σπάνιων γαιών, η οποία ήταν ένας από τους παράγοντες που οδήγησαν στην ταπείνωση του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο στα τέλη Φεβρουαρίου.

Αντ' αυτού, αυτό που πιθανότατα προσφέρουν τα ορυκτά της Ουκρανίας για την κυβέρνηση Τραμπ είναι μια εκ των υστέρων δικαιολογία για τις ΗΠΑ να ακολουθήσουν πιο παραδοσιακές διμερείς εξωτερικές πολιτικές. 

Με την συναλλακτική και απομονωτική προσέγγιση της σημερινής αμερικανικής διοίκησης, οι παραδοσιακές φωνές της εξωτερικής πολιτικής πρέπει να δικαιολογήσουν πολιτικές που θα θεωρούνταν δεδομένες σε προηγούμενες κυβερνήσεις.

Αν οι ΗΠΑ δεν επιδιώκουν πλέον να στηρίξουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια, οι πολιτικοί του παλιού ατλαντικού καθεστώτος χρειάζονται μια δικαιολογία για να πουλήσουν την αμερικανική παρουσία και στήριξη στην Ουκρανία. Η εξασφάλιση πρόσβασης σε κρίσιμα ορυκτά με βάση τον στρατηγικό ανταγωνισμό με την Κίνα παρέχει ένα ισχυρό σκεπτικό για την αμερικανική εμπλοκή. 

Πρόκειται για την εξασφάλιση του στρατηγικού πλεονεκτήματος των ΗΠΑ, παρά για την υπεράσπιση αξιών και της ασφάλειας των ευρωπαϊκών συμμάχων — μια θέση που γίνεται όλο και πιο δύσκολο να υπερασπιστεί κανείς στα πηγαδάκια της Ουάσιγκτον.

Η ευρωπαϊκή προοπτική

Από την ευρωπαϊκή άποψη, όμως, η ιστορία είναι ελαφρώς διαφορετική.

Για την Ευρώπη, οι πόροι της Ουκρανίας έχουν μεγαλύτερη σημασία, καθώς η ίδια η ήπειρος πάσχει από σοβαρή έλλειψη σε συγκρίσιμα αποθέματα με τους στρατηγικούς της ανταγωνιστές: Κίνα, Ρωσία ή Ηνωμένες Πολιτείες.

Υπάρχουν φυσικά εξαιρέσεις: η Γερμανία και η Φινλανδία έχουν μικρά κοιτάσματα λιθίου, και η Νορβηγία έχει γραφίτη και τιτάνιο. Αλλά από τα σημαντικά ορυκτά για τα οποία προωθείται η Ουκρανία, η Ευρώπη είναι τόσο άγονη σε γνωστά αποθέματα που ακόμα και τα σχετικά περιθωριακά αποθέματα της Ουκρανίας κάνουν τη διαφορά.

Η έλλειψη αποθεμάτων της Ευρώπης από μόνη της δεν είναι απαραίτητα ένα τόσο μεγάλο πρόβλημα. Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι η ήπειρος δεν έχει έναν ασφαλή τρόπο να αποκτήσει πρόσβαση στα ορυκτά που της λείπουν. Όταν οι ευρωπαϊκές αποικιακές δυνάμεις ξεκίνησαν τις κατακτητικές αποστολές τους, ένας στόχος των υπερπόντιων κτήσεών τους ήταν να επιστρέψουν πρώτες ύλες που έλειπαν στις μητροπολιτικές χώρες. 

Όταν κατέρρευσαν οι αυτοκρατορίες, οι πρώην αποικιακές δυνάμεις έμειναν με σοβαρά προβλήματα εξασφάλισης εφοδιασμού. Η ευρωπαϊκή ευπάθεια έγινε εμφανής με την Κρίση του Σουέζ, και η μετάβαση σε νέα ενεργειακά συστήματα δεν θα αλλάξει ριζικά τη γεωγραφική δυναμική που ισχύει από τότε.

Παρόλο που χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτουν ναυτικές δυνάμεις, είναι νανώδεις σε σύγκριση με την αμερικανική. Θα δυσκολευτούν να βρίσκονται παντού ταυτόχρονα, όπως απαιτείται για τον έλεγχο της παγκόσμιας ναυτιλίας. Κατά συνέπεια, η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει ένα θεμελιώδες πρόβλημα να ξεφύγει από το "Μόνιμο Σουέζ" και να εξασφαλίσει ορυκτά για τις βιομηχανικές της αλυσίδες.

Για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια εφοδιασμού των ευρωπαϊκών κρατών, τα αποθέματα θα πρέπει είτε να βρεθούν σε μια τοποθεσία αρκετά κοντά ώστε οι ευρωπαϊκές δυνάμεις να μπορούν να προβάλλουν δύναμη, είτε η Ευρώπη θα πρέπει να αναπτύξει νέες ναυτικές δυνατότητες. Λόγω τόσο της φτώχειας του εδάφους της όσο και των ορίων της σημερινής της ισχύος, τα αποθέματα της Ουκρανίας γίνονται, ελαφρώς, πιο σημαντικά ως μια κοντινή πηγή για την Ευρώπη.

Το Κίεβο βρίσκεται σε μια διαδικασία γρήγορης ένταξης στην ΕΕ και, ως εκ τούτου, οι κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ ισχύουν ήδη. Το πώς η κυβέρνηση Τραμπ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διαπραγματευτούν τυχόν συμφωνίες ορυκτών με την Ουκρανία αξίζει να παρακολουθηθεί. 

Όπως και οι διαφορές τους σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των ουκρανικών περιοχών που κατέχει σήμερα η Ρωσία, η πρόσβαση στον ορυκτό πλούτο του Κιέβου θα μπορούσε να προσθέσει πετρέλαιο στην αυξανόμενη διατλαντική πυρκαγιά.

Του Jonas Goldman

Πηγή: capital.gr